مقاله معماری

به کارگیری مفاهیم گوناگون در حرفه معماری برداشت ها و دیدگاه های متفاوتی را به همراه دارد. به دنبال استقبال عمومی از ایده های ناب، مفهوم گرایی از محبوبیت زیادی در میان معماران و طراحان برخوردار شده است. هنگامی که طراح قصد دارد به نمایش یک مفهوم یا واقعه در اثر خود بپردازد معمولاً با آزادی عمل بیشتر، بینش خود را به طرح وارد و دیدگاه خود را بیان می کند. این تفاوت ها باعث می شود تا آثار متنوعی در سراسر جهان پدید آیند که هریک انعکاسی از وقایع، رویدادها، مفاهیم، آرمان ها، و ارزش های یک ملت است.
معماری در ارتباط با مفاهیم، عمدتاً تحت تأثیر نگرش و سبک فکری معمار است و می تواند نوع نگاه او را نسبت به پدیده ها و مفاهیم موجود بازتاب دهد. در عصر حاضر رویکردهای گوناگونی در معماری مفهومی مطرح می شود که نشان از وسعت و پراکندگی این حوزه دارد. در این یادداشت از آرل به دسته بندی رویکردهای معماری مفهومی می پردازیم و ضمن آشنایی با هر یک، نمونه هایی را از آثار معماران علاقمند به این عرصه برمی شماریم.

پرداختن به مسئلۀ طراحی، بنا به گرایشات طراح، خواسته های کارفرما، شرایط موجود در سایت پروژه، آداب و فرهنگ جامعه و ... متفاوت است. در این میان، رویکرد مؤثر در یافتن راه حل مسئله، بر اساس تشخیص طراح، تعیین و فرایند طراحی آغاز می شود.
ایده پردازی و ارائه راه حل های مطلوب پس از فهم دقیق برنامه عملکردی، شناخت سایت طراحی، برنامه ریزی فیزیکی مطلوب و شناسایی نیازها و خواسته های فرم و فضای جدید صورت می گیرد. از این رو طراح پس از رویارویی با مسئلۀ طراحی و توجه به جوانب کار، در پی حل مسئله، اندیشیدن را آغاز می کند و بارها و بارها به کمک تجسّم و خیال پردازی به آفرینشگری در ذهن خود می پردازد و پاسخی برای موضوع پروژه در نظر می گیرد. بدین ترتیب طراح مرتباً مسئله را در ذهن خود پیش می برد و در جهان خیال خود آن را می آزماید. از این رو شاید بتوان چنین گفت که فرایند طراحی با تجسم و خیال پردازی آمیخته است به طوریکه لازمۀ پیمودن صحیح مسیر فرایند طراحی، توانایی خیال پردازی و تفکر عمیق است. در واقع طراح بایستی ضمن شناخت عمیق موضوع طراحی، معیارها و شرایط موجود را با هم درآمیزد و پس از درونی سازی آن ها، راه حل مطلوب را ارائه دهد.

انسان در ارتباط با طبیعت همواره از آن تأثیر می پذیرد و سعی دارد ضمن آشنایی با ساز و کار ساختارهای طبیعی از آنها الگوبرداری کند. از آنجا که فرم یک جسم طبیعی هماهنگ با اجزای سازندۀ آن عمل می کند؛ الهام از طبیعت در معماری می تواند ساختمان هایی را پدید آورد که در عملکرد، سازه و فرم با یکدیگر همسازی داشته باشند.
تعامل معماری و طبیعت در جوامع انسانی مربوط به روزگاران گذشته است و پیشینه ای بس دراز دارد. زمانی که انسان در غارها مسکن گزید و یا از شاخ و برگ درختان، فضایی برای پناه خود ساخت میان معماری و طبیعت ارتباطی شکل گرفت که به تدریج توسعه یافت. آنچه در دنیای امروز شاهد هستیم تلاش بشریت در الگو گرفتن از طبیعت و زندگی موجودات زنده، در راستای خلق فضاهایی با مصرف بهینۀ انرژی و بدون آسیب به محیط زیست است. به طور کلی معماری در ارتباط با طبیعت سه رویکرد را دنبال می کند.

قدرت می‌تواند پشت دوربین‌های خبری و برنامه‌های اصطلاحا اجتماعی پنهان شود؛ می‌تواند پشت تابلوهای نقاشی و بنرهای شهری، پشت آکانت‌های توییتری، پشت موسیقی و حتی پشت ادبیات مخفی شود؛ اما پشت یک چیز نمی‌تواند پنهان شود: فضا.
لایه‌های فضا را کنار بزنید به لایه‌های اجتماعی که آن را ساخته است می‌رسید. اجتماعی که شهر را متناسب با نظمِ اجتماعی و سیاسی خود شکل داده، و شهری که به رفتارهای این اجتماع جهت می‌دهد. یک شهر نمی‌تواند ساختار متفاوتی از آنچه عمیقا در بطن قدرت قرار دارد، باشد، چرا که اگر هرطور دیگری شود، نتیجه‌‎ای مخالف آنچه قدرت می‌خواهد، پدید می‌آورد. چنین است که بتن و فولاد هیچگاه از مشت سیاست خارج نشده است. فرم فضا به رفتارهایی که می‌توانند در آن فضا رخ دهند، شکل می‌دهد و اگر فضایی منشا رفتارهایی ناموافق باشد، نظام سیاسی غالب، فضا را تغییر خواهد داد.
با این حساب، این سوال شاید برای شما پیش آید، که «آیا می‌توانیم انتظار دموکراسی و رفتار دموکراتیک از فضاهای شهری تهران داشته باشیم؟».

از نخستین دوره همایی کنفرانس عصر شهرنشینی که در سال ۲۰۰۵ برگزار شد ؛ سیاست گذاران ، بنگاه داران ، دانشمندان و خبر نگاران همه با هم اصلی را پذیرفته اند و آن اینکه قرن بیست و یکم ، قرن شهری شدن است بدون شک شهرها همیشه مرکز توجه بوده اند ولی شتاب و وسعت رشدشان امروز قابل مقایسه نیست. البته در رابطه با چین ارقام بزرگند ولی تحول شهر گوانجو نمونه ای است که برای ما یادآوری می کند که بین ۱۹۹۰ و ۲۰۱۵ جمعیت این شهر ۹۲۵ درصد گسترش پیدا کرد تا به رقم ۲۵ میلیون برسد در حالی که وسعت شهر ۳۲۸۴ درصد بیشتر شد. وقتی صحبت از معماری می کنیم قبل از هرچیزی این بستر شهری را در چشم انداز باید آورد و وقتی صحبت از معماری سبز میکنیم ، بستر شهر سبز را باید تصور کنیم.

در این مقاله می‌خواهیم سر دربیاوریم که رابطه‌ی جرم (پُر) با فضای خالی چه‌جور رابطه‌ای است و چطور می‌شود در طراحی معماری از آن کمک گرفت. برای همین سعی می‌کنیم بفهمیم خالی در طبیعت و آثار هنری چه اهمیت و کاربردی دارد و اصلا آدم از کی و کجا برای ساختن چیزها از فضای خالی کمک گرفت. بعد از این که نقش فضای خالی را در هنرهای مختلف مرور کردیم؛ به سراغ معماری می‌رویم و کاربرد آن را از جنبه‌های مختلف و در مقیاس‌های گوناگون بررسی می‌کنیم. در آخر هم می‌رویم سروقت طراحی و به این فکر می‌کنیم که برای بهتر شدن طرح‌هایمان، چطور می‌شود از خالی کمک بگیریم.
با آرل در ادامه همراه باشید...

برای دانشجویان تازه نفس "هیئت جوری"، "خلاصه بازبینی"، "کرکسیون" یا همان معیار سنجی به عنوان یک برنامه روتین در زمان انجام پروژه های معماری، موارد باشکوهی محسوب نمی شوند. این جلسات بیشتر به یک سرود مرگبار شباهت دارند تا یک جلسه نقد عادی. همانطور که این مفهوم بواسطه کاترین آنتونی به "هیئت جوری در محاکمه" تعبیر شده دارای مفاهیم گسترده ای می باشد. در ادامه یک لیست ساده از باید و نبایدهای معماری برای شما منتشر کردیم که بتواند به شما در طول روند این پروسه کمک کند.
با آرل در ادامه همراه باشید...

گمان می‌کنم مارکس بود که می‌گفت هر واقعه‌ای دو بار در تاریخ رخ می‌دهد: بار اول بصورت یک تراژدی و بار دوم بصورت یک کمدی! اجازه بدهید کمی در این جمله دستکاری کنم تا با جریان‌های معماری تطبیق پیدا کند: «هر جریان معماری دوبار به راه می‌افتد، بار اول به عنوان یک شیطنت و بار دوم به عنوان یک ضرورت». اما این جمله به چه معناست؟ یعنی هرازگاهی معماران و تئوریسین‌های معماری حوصله‌شان سر می‌رود و فازی جدید برمی‌دارند و آتشی دیگر به پا می‌کنند. سبکی جدید و نگرشی نو بنیان می‌گذارند یا مکتبی جدید ایجاد می‌کنند؛ کمی بعد هم دست از شیطنت برمی‌دارند و به سراغ کار خودشان می‌روند، اما آتشی که به پا کردند خاموش نمی‌شود، منتظر می‌ماند تا روزی در زمستانی به شکل درست استفاده شود.
با آرل در ادامه همراه باشید...

در زمانه ای که گروه های معماری عمدتا به زیبایی رندرها و یا خارق العادگی فرم ها فکر می کنند، رائوم لابوآر (raumlabor) گروهی است که چیزهایی دم دستی مثل آهن حلبی یا نایلون بادکنک را به بازی گرفته و از دل آن ها زیبایی خلق کرده است. این گروه، معمار پیش پاافتاده هاست: مصالح ساده، فضاهای خاکستری و خوشباشی های روزمره را به کمال می رساند.
کمی از دنیای لوکس و ترگل ورگلی که دور گروه های معماری را گرفته فاصله بگیریم؛ امروز هروقت صحبت از گروه یا شرکتی معماری می شود آنچه اول به چشم و ذهن می آید رندرهای فوق العاده، نور، برق و متریال های رنگ روشن درخشان است. اما بگذارید به پشت این چهره هم نگاهی بیاندازیم. زیر این غشای درخشان گروه هایی فعالیت می کنند که دغدغه شان بیش از این رنگ و برق هاست. کسانی که به زیبایی چیزهای دم دستی فراموش شده و فضاهای «خاکستری» فکر می کنند. گروه هایی مثل «رائوم لابوآر ».

ورود ابزارهای دیجیتال به عرصه طراحی چون موج، در ابتدا آرام و گام به گام سهمگین تر، تمامی آنچه تا دیروز در دفاتر معماری جریان داشت را به تلاطم واداشت. در قدم های سست نخستین به ساده ترین مسائل ترسیمی و در گام های بلند اخیر به روند طراحی و حل مساله پا گذاشته و هر لحظه عرصه ای جدید را برای بسط نفوذ خود می یابد. اما چگونه ورود یك ابزار، چنین تحولی را بر روندی ریشه دار تحمیل نموده است. پاسخ را نه در ابزار كه در شیوه تعامل انسان با آن و تفكری كه او را قادر به هدایت آن نموده است باید جست.

با بیشتر دانش آموزان که صحبت می کنیم، اکثر مواقع چنین نظری را عنوان می کنند: من نمی خواهم یک معمار باشم. علیرغم تمرین های متعدد و مشارکت در ساعات طولانی آموزش طی 5 سال، کمتر افرادی هستند که بخواهند به آن مدل معماری تبدیل شوند که ساختمان می سازد. گذشته از قراردادهای معمولی طراحان داخلی یا گرافیست، یک نوع جنبش از طرف شرکت های معماری را مشاهده می کنیم که بیشتر گرایش به شیوه ای دارند که برای افراد ثروتمند آپارتمان های لوکس گرانقیمت طراحی می کنند. در ادامه معماران آینده نگر (و فعلی) شرکت های معماری و طراحی را مشاهده می کنند که ممکن است در ابتدا نخواهند از امتیازات و کیفیت خودشان تصوری نداشته باشند، اما طعمی از پتانسیل بالقوه چیزی که می خواهند به آن تبدیل شوند را نشان داده اند.
با آرل در ادامه همراه باشید...

چندانکه شهرهای جهان تحت رشد انفجاری هستند، نابرابری اقتصادی نیز تشدید می‌شود. محله های ثروتمند و فقیر نشین در کنار یکدیگر رشد می کنند، فاصله طبقاتی بین آنها را گسترش می‌یابد. در این بحث روشنگرانه، معمار تدی کروز از ما می خواهد که در توسعه شهری از پایین به بالا تجدید نظر کنیم. او درسهایی از محله های فقیرنشین تیجوانا مطرح می‌کند، کروز به بررسی هوش خلاق ساکنان شهرهای فقیرنشین می‌پردازد و چشم انداز تازه‌ای در مورد آنچه که ما می توانیم از مکان‌های که در آنها کمبود منابع هست یاد بگیرند ارائه می‌دهد. همراه آرل باشید

به جای ساختن زندان‌ها، باید ساختمان‌ها و فضاهایی بسازیم که اثربخشی سیستم عدالت ترمیمی رو تقویت کند. بنابراین من از مدارس شروع کردم، چرا که تعلیق‌ها و اخراج‌ها دهه‌هاست که مسیر به زندان رفتن رو هموار می‌کند و خیلی از مناطق تحصیلی (احتمالا برخی از مناطق خود شما) به عدالت ترمیمی به عنوان جایگزین رو آوردند. خب اولین پروژه‌م تازه یک اتاق انباری کوچک و کثیف رو به یک اتاق صلح و آشتی برای برنامه‌ای در یک دبیرستان تبدیل کرده بودم در شهر خودم اوکلند. همراه آرل به سخنرانی خانم دینا ون بورن در تد را تماشا کنید و با مفهومی تازه از معماری آشنا شوید.

نیجریه، خانه بزرگترین جمعیت سیاه پوستان در جهان، مستحق معماری منحصر به فرد آن است. در معماری سنتی نیجریه (NTA) معماری مسکونی (بومی) بسیار برجسته است و به خوبی توسعه یافته است؛ و این به دلیل نیاز فوری و اولیه انسان ها به پناهگاه می باشد.  و در آن زمان از متریال اولی و بومی و ابزار و تجهیزات ساده برای ساخت این ساختمان ها استفاده می شد. علاوه بر این، ساختمان های مذهبی نیز به اندازه ای توسعه یافتند که می توان آنها را با ساختمان های مذهبی تمدن باستانی مصر، بین النهرین، بابل و حتی با دوران باستان یونانی و رومی ها مقایسه کرد.