3 نمونه عالی از معماری زمینه گرا و هم‌شکل با محیط

مشهورترین معمار در تاریخ بشر، یعنی فرانک لویک رایت، ایده خانه‌های هم‌شکل با محیط را رواج داد. او از همه پدیده‌های طبیعی و شکل‌های ارگانیک برای معماری ارگانیک خود الهام می‌گرفت. رایت می‌گفت: «طبیعت را مطالعه کنید، طبیعت را دوست بدارید و به طبیعت نزدیک بمانید، زیرا هرگز شما را ناامید نمی‌کند». ادغام طبیعت و محیط خانه، ایجاد توازن بین این دو و برقراری ارتباط معنادار بین محیط زندگی انسان و طبیعت، از بزرگ‌ترین دستاوردهای این معمار سرشناس هستند. 

افرادی مانند جان راسکین، نویسنده دوره ویکتوریایی، حتی از رایت هم درمورد ارتباط بین انسان و طبیعت سخت‌گیرتر بودند. آن‌ها باور داشتند که معماران باید به دل طبیعت بروند و معنای معماری خود را بر اساس محیط‌های طبیعی شکل دهند. امروزه، معماران سرتاسر دنیا، از چین تا ایالات‌متحده، به معماری زمینه گرا توجه ویژه‌ای دارند. در این مطلب، 3 نمونه عالی و جدید از معماری هم‌شکل با محیط را بررسی می‌کنیم. 

خانه رویای آبی در ایالات‌متحده، با نگاه به تپه‌ها و دیگر فضاهای طبیعی سواحل لانگ آیلند آمریکا طراحی شده است. طراحان مسکن گوتادم در آفریقا، آن را هماهنگ با سنگ‌های گرانیتی کوهستان طراحی کرده‌اند. معماران مرکز فرهنگ و هنر آنجی نیز از برگ بامبو، چای سفید و ویژگی‌های فرهنگی منطقه آنجی الهام گرفته‌اند. 

ایده این خانه از محیط پیرامونش، یعنی تپه‌های سواحل جزیره لانگ آیلند واقع در ایالات‌متحده، گرفته شده است. معماران در طراحی این خانه از ساخت و مدل‌سازی به روش فضای فرازمینی استفاده کرده‌اند تا معماری ارگانیک خود را برای قرن 21 به‌روز کرده باشند. 

تمرکز اصلی معماران در طراحی خانه رویای آبی این بوده است که فرم تپه‌های مصنوعی را در همه فضاها بازتاب دهند. پنجره‌ها به‌صورت یک سیستم شیشه‌ای بسیار وسیع با حداقل استفاده از قاب و میله درآمده‌اند تا مرز بین فضای بیرونی و فضای داخلی کم‌رنگ شود. با وجود این سیستم، ساکنان خانه به‌طور هم‌زمان تپه‌های مصنوعی فضای داخلی و تپه‌های طبیعی بیرون را تجربه می‌کنند. فضای اصلی خانه، یعنی فضای پذیرایی، یک فضای باز است که آن را با فرم‌های شبه طبیعی تفکیک کرده‌اند. 

بام این ساختمان، سازه‌ای تک بدنه از جنس فایبرگلاس و اسفنج است که روی فضای اصلی خانه، به‌صورت یکدست امتداد می‌یابد. البته در برخی قسمت‌ها مانند شومینه یا نورگیر سقفی، کمی تغییر می‌کند. وزن سقف و بام در حد یک‌دهم وزن سازه‌های بتنی-فولادی مشابه است. رزین ساندویچی و اسفنج سقف تا 10 متر فراتر از فضای پذیرایی کشیده می‌شود و قالبی عالی برای مشاهده نمای ساحل ایجاد می‌کند. 

معماران این پروژه، فضای اتاق‌خواب‌ها را برخلاف فضای پذیرایی، دنج و خصوصی طراحی کرده‌اند. اتاق‌های کوچک‌تر مطابق با اصول معماری زمینه گرا درون تپه‌ها جای داده شده‌اند، اما اتاق خواب مستر در طبقه بالا و هم‌سطح با بام قرار دارد. سطوح داخلی این فضاهای پیله مانند با کهور CNC پوشیده شده‌اند. اتاق مستر، دربی دارد که رو به یک تراس بزرگ پشت‌بامی با نمای 360 درجه باز می‌شود. 

مسکن گوتادم با مساحت 1500 مترمربع روی یک سنگ گرانیتی بزرگ کوهستانی در قاره آفریقا ساخته شده است. ساکنان می‌توانند از داخل آن نمایی شگفت‌انگیز از یک سد بزرگ مصنوعی داشته باشند که برای مزارع منطقه مورداستفاده قرار می‌گیرد. چشم‌انداز پیرامون این ساختمان بسیار چشم‌نواز است. به همین دلیل، مسئولان پروژه تصمیم گرفتند معماری ارگانیک و شبیه محیط را برای ساختمان در نظر بگیرند. 

چشم‌اندازهای بی‌مانند و صخره‌های گرانیتی منطقه، بیشترین اثرگذاری را روی طراحی این پروژه داشته‌اند. بام‌های طره‌ای و تراس‌های وسیع با هم ترکیب شده‌اند تا هم قاب درستی از مناظر برای ساکنان ایجاد کنند و هم آن‌ها را از آفتاب شدید در امان نگه دارند. 

خانه گوتادم، سه المان اصلی دارد:

1. دو بلوک گرانیتی که اتاق‌خواب‌ها و فضاهای جانبی را پوشش می‌دهند. این بلوک‌ها ساختمان را به درون سنگ کوهستان محکم می‌کنند و خود نیز به بخشی از محیط طبیعی تبدیل می‌شوند. 

2. یک سکوی الواری و بام طره‌ای که برای قاب‌بندی نمای زیبای فضای بیرون کاربرد دارند. به کمک این‌ها، چشم ساکنان به‌خوبی روی چشم‌اندازها متمرکز می‌شود و درعین‌حال، فضاهای باز برای استراحت و تفریح به وجود می‌آید. 

3. دو محفظه و فضای شیشه‌ای که بین سقف و کف قرار می‌گیرند و طبق اصول معماری ارگانیک به‌خوبی با توپوگرافی گرانیتی طبیعی منطقه ادغام می‌شوند. یکی از این‌ها، اتاق پذیرایی در طبقه بالا و دیگری اتاق خواب مستر در طبقه پایین است. یک استخر کوچک رو به افق در سطحی پایین‌تر از این دو قرار دارد که نمای آن با نمای سد کاملا هماهنگ به نظر می‌رسد. 

همه المان‌ها به‌گونه‌ای با هم ترکیب شده‌اند تا بیشترین هماهنگی ظاهری را با محیط پیرامون داشته باشند. البته فضای خصوصی کافی نیز در ساختمان لحاظ شده است. 

 

با وجود تراس‌های وسیع و سقف‌های طره‌ای، به نظر می‌رسد که این خانه روی صخره‌ها شناور است. مشکلات تورم اقتصادی باعث شد تا طراحان ازنظر خرید مصالح در محدودیت باشند. آن‌ها مطابق با اصول معماری زمینه گرا همه متریال به‌جز شیشه‌ها و عایق پشت‌بام را با استخراج از محیط پیرامون تامین کردند و هزینه را کاهش دادند. 

پوشش پارکینگ ساختمان با الهام از فرهنگ سبدسازی در منطقه ساخته شد. میلگردهایی با اندازه مختلف به شکل بافته‌شده درآمدند و سایبانی برای پارکینگ ایجاد کردند. البته طراحان، فضای سبز را برای معماری ارگانیک خود فراموش نکرده‌اند و از آن برای لطافت دادن به ظاهر زمخت فولاد و گرانیت بهره برده‌اند. همچنین یک اتاق کوچک موسیقی با کمی فاصله از ساختمان اصلی در میان جنگل با استفاده از گرانیت ساخته شده است. 

 

مرکز فرهنگ و هنر آنجی در شهرستان آنجی در جنوب شرقی چین با مساحت کل 149 هزار مترمربع به‌تازگی ساخته شده است و در سال 2025 فعالیت خود را آغاز می‌کند. امکانات آن شامل سالن بزرگ تئاتر، سالن کنفرانس، فضای تفریحی، مرکز ورزشی، فضای فعالیت جوانان و مرکز آموزش‌های هنری می‌شود. آنچه این مرکز را به معماری ارگانیک نزدیک می‌سازد، بام‌های سفیدرنگی هستند که در طراحی‌شان از برگ بامبو الهام گرفته شده است. آنجی را به‌عنوان شهر «بامبو و چای سفید» می‌شناسند. 

ساختمان 120 هزار متری این مرکز بین بافت شهری و چشم‌اندازهای کوهستانی قرار می‌گیرد. بنابراین، طراحان کوشیده‌اند تا حال و هوای هر دو محیط را هنگام انتخاب طرح خود لحاظ کنند. چینش بام‌های برگی به گونه‌ای است که امکان ورود به مجموعه از هر سو را ممکن می‌سازد. یک راهروی مرکزی در مجموعه وجود دارد که نماهای جذابی از کوهستان در اختیار تماشاگران می‌گذارد. 

قسمت‌های مختلف ساختمان مرکز به‌گونه‌ای در هم ادغام می‌شوند که یادآور تپه‌های زراعتی چای سفید اطراف باشند. فضای باز وسیعی بین بخش‌های مختلف مجموعه قرار دارد تا امکان ورود نور طبیعی کافی به محوطه را فراهم کند. همچنین مطابق با اصول معماری زمینه گرا این فضای باز، ارتباط عمیق‌تری بین محیط بیرون و محیط درون مجموعه برقرار می‌سازد. ضمنا، جهت افزایش فعالیت‌های روباز، سکوی باز در فضای باز مجموعه ساخته‌اند. 

صرفه‌جویی در انرژی، ازجمله اهداف طراحان پروژه بود. آن‌ها با استفاده از سنگ‌فرش‌های نفوذپذیر، بام سبز، فضاهای سبز و سیستم بهره‌گیری از آب باران، به این هدف دست یافته‌اند. 

نمای زیر بام‌های برگی تا کف، به‌طور شفاف و شیشه‌ای انتخاب شده است تا بیشترین ورود نور طبیعی از کناره‌ها صورت گیرد. این دیوارهای شیشه‌ای 17 متر ارتفاع دارند و مرتفع‌ترین دیوار شیشه‌ای از این نوع در چین به شمار می‌روند. ارتفاع سالن تئاتر با ظرفیت 1300 صندلی و مرکز کنفرانس با ظرفیت 2000 صندلی نیز 2 الی 3 طبقه است. اما دیگر فضاها، 2 طبقه یا کمتر ارتفاع دارند. 

معماری مدرن به‌تازگی رویکردهای متنوعی را به خود دیده است. یکی از رایج‌ترین این رویکردها، معماری ارگانیک و معماری زمینه گرا هستند. معماران زمینه گرا می‌کوشند تا طرح خود را به محیط پیرامون ازنظر ظاهری، متریال، فرهنگی و اقتصادی، نزدیک سازند. خانه رویای آبی در ایالات‌متحده، مسکن گوتادم در آفریقا و مرکز فرهنگ و هنر آنجی در کشور چین، 3 نمونه عالی از این رویکرد به شمار می‌روند. 

 

https://www.architecturaldigest.com/gallery/stunning-homes-built-into-nature

https://www.archdaily.com/1009408/blue-dream-house-diller-scofidio-plus-renfro?ad_source=search&ad_medium=projects_tab

https://www.archdaily.com/786340/gota-dam-residence-a-house-on-a-rock-sforza-seilern-architects?ad_source=search&ad_medium=projects_tab

https://www.archdaily.com/1006991/mad-architects-unveils-contextual-design-for-anji-culture-and-art-center-in-southeast-china?ad_source=search&ad_medium=projects_tab&ad_source=search&ad_medium=search_result_all