آینده بازار کار معماری از زبان موسسه سلطنتی معماران بریتانیا (RIBA)

به آمار زیر که موسسه سلطنتی معماران بریتانیا در سال 2010 درباره بازار کار آینده معماری در این کشور، منتشر کرده است توجه کنید :

• "تعداد معماران دارای مجوز کار در بریتانیا بین سال‌های 1999 تا 2009، 10 درصد افزایش داشته است".
• "از سال 2008 تا الان تقاضا برای خدمات معماری در بریتانیا 40درصد کاهش داشته است".
• "فقط 50درصد از کسب‌وکارهای معماری در بریتانیا طرح کسب‌وکار دارند".
• "در دهه 1970 میلادی، 50درصد معماران شاغل در بخش دولتی بودند و اکنون این رقم به 9درصد کاهش یافته است".
• "در دهه آینده رشد ساخت‌وساز زیربنایی در بازارهای در حال توسعه 128درصد و در بازارهای توسعه یافته تنها 18درصد خواهد بود".

این آمار و ارقام به خوبی نشان می‌دهد با وجود اینکه همچنان شاهد رشد جمعیت جهانی و رشد روزافزون شهرنشینی در اکثر کشورهای جهان هستیم؛ ولیکن بازار کار صنعت ساختمان و خصوصا معماران در شهرهای بزرگ و کشورهای توسعه‌یافته با بحران مواجه است. همان طور که می دانیم این بحران بیکاری معماران و تغییر در عنوان شغلی و نحوه کار شرکت‌های معماری در آمریکا هم به وضوح در دهه اخیر دیده شده و گریبانگیر شرکت‌های معماری و تازه‌واردان بازار کار معماری بوده است.

هر چند به نظر می‌رسد بازار کار معماری در کشورهای در حال توسعه و موفق از نظر صنعتی همچون چین و برزیل مناسب ارزیابی می‌شود و شرکت‌های بزرگ آمریکایی و اروپایی را به خود جذب کرده است ولی نقش معماران در صنعت ساختمان در حال تغییر است و شاید تا یک دهه آینده شرکت‌های معماری دگرگونی‌های زیادی در نحوه کسب‌وکار خود ایجاد کنند.

موسسه سلطنتی معماران بریتانیا در کتابچه‌ای که با عنوان "آینده‌ی معماران تا سال 2050" منتشر کرده است با 40 نفر از معماران فعال در کسب‌ و کار معماری در بریتانیا مصاحبه کرده است و دورنمای آنها از بازار کار معماری تا 15سال آینده را جویا شده است، این معماران و مدیران کسب‌وکار بزرگترین عوامل تغییر در بازار را رشد فناوری اطلاعات، اقتصاد جهانی‌شده و تغییرات فرهنگی دانستند و معتقد بودند با توجه به تخصصی شدن هر چه بیشتر مشاغل امکان اینکه اکثر معماران در آینده کسب‌وکار خود را "دفتر معماری" نخوانند بسیار است و عناوین و تخصص‌های دیگری جایگزین عنوان کلی "معمار" خواهند شد.

معماران در طی مصاحبه به چهار سوال مهم درباره آینده بازار کار معماری پاسخ دادند که در ادامه با هم می‌خوانیم :

1. در سال 2025 چه کسی فضای زندگی ما را طراحی می‌کند؟

دفاتر کوچک محلی

دفاتر کوچک و یا معمارانی که به صورت شخصی با ساختمان‌سازان یا مالکان شخصی در سطح یک محله کار می‌کنند به دلیل کار رو در رو و اختصاصی و داشتن روابط شغلی مناسب، می‌توانند کار خود را در سطح خوبی حفظ کنند.

دفاتر متمرکز بر یک تخصص

با پیچیده‌تر شدن ساختمان‌ها، شرکت‌هایی که تخصص مشخصی در مباحث تکنیکال، تکنولوژیک و مقررات اجرایی دارند می‌توانند بازار خود را حفظ کنند و رشد دهند.

معماران مشهور بین‌المللی

پروژه‌های بزرگ و پرخرج با فرم شاخص و تکنولوژی برجسته همچنان در جهان خواستار خواهند داشت و معماران مشهور همچنان تقاضای کار مطلوبی دارند.

شرکت‌های محلی تحویل‌محور

این دفاتر که اولویت آنها کم‌خرجی، راحت‌ساخت و اجرایی بودن کارهاست و کیفیت طراحی و جزئیات معماری اهمیت چندانی ندارد؛ همچنان در سطح همکاری با سازندگان محلی، خواهان خواهند داشت.

2. چه بخشی از کسب‌وکار معماری بیشترین امکان رشد را خواهد داشت؟

کسب‌وکارهای شاغل در بازارهای در حال توسعه

همینطور که گفته شد بسیاری از کشورهای اروپایی و همچنین آمریکا در صنعت ساختمان به ثبات رسیده‌اند ولی بازار کار معماری در بسیاری از کشورهای در حال توسعه اقتصادی و صنعتی، رشد بسیار بالاتری دارد.

شرکت‌های مشاوره‌ای بین‌رشته‌ای و بین‌المللی

شرکت‌هایی که در رشته‌ها و تخصص‌های مختلف صنعت ساختمان استخدام دارند و خدمات ارائه می‌دهند و می‌توانند برای مسئله‌های طراحی در سطح جهانی پاسخ‌های به‌صرفه‌ای ارائه دهند و پیشروی دانش و تکنولوژی روز ساختمان هستند؛ امروزه رشد بسیاری دارند و فردای بهتری را نیز انتظار می‌برند.

طراحان همه‌کاره (ساخت، مالکیت، ارائه، تحویل)

طراحانی که از مراحل طراحی تا تحویل پروژه را به عهده می‌گیرند، ریسک و هزینه کارفرما را کاهش داده و خود حاشیه سود بالاتری دارند و امکان رشد بسیاری در سال‌های آتی دارند.

تامین‌کنندگان متخصص

با روند رو به جلوی تکنولوژی‌های ساختمانی، طراحان جزئیات سازه‌ای، تاسیساتی و روند طراحی و اجرای معماری بسیار مورد توجه خواهند بود.

دفاتر طراحی خلاق

معمارانی که بتوانند چندین مهارت را در خود پرورش دهند و کسب‌وکار منعطف، هنری و خلاقی را ایجاد کنند و متمایل به انجام پروژه‌های متنوع و به‌روزی باشند می‌توانند مخاطبان خود را بیابند و بازار خوبی داشته باشند.

3. چه بخشی از بازار کار معماری تحت بیشترین فشار اقتصادی قرار خواهد گرفت؟

دفاتر طراحی‌محور در سایز متوسط

شرکت‌های متوسط با حدود سی کارمند که نه انعطاف شرکت‌های کوچک و نه تخصص، تجربه و زبان تجاری شرکت‌های بزرگ را در اختیار دارند، تحت فشار زیادی خواهند بود.

دفاتر کوچک طراحی در کلانشهرها

دفاتر کوچک طراحی که می‌خواهند طراحی را در ابتدا قرار دهند و کیفیت کاری در حد معماران مشهور جهانی داشته باشند، به دلیل اینکه شهرت و تجربه لازم برای گرفتن پروژه‌های بزرگ و نوآورانه را ندارند و علاقه‌ای به طراحی‌های سطح پایین هم ندارند، بازار محدودی دارند و تقاضای کافی برایشان نخواهد بود.

4.شرکت‌ها و دفاتر معماری در سال 2025 چه تغییری خواهند داشت؟

مشاوران تخصصی

با پیچیده‌تر شدن ساختمان‌ها در آینده نزدیک مطالعات پیش طرح از دستور کار دفاتر معماری خارج می‌شود و دفاتر دیگری برای مطالعات تخصصی در حوزه‌های مرتبط با ساختمان تاسیس می‌شود. آزمایشگاه Orfield یک نمونه از این موسسات پژوهش‌محور است.

مهارت‌های تبلیغاتی در شرکت‌های طراحی‌محور

شرکت‌ معماری برای موفقیت در رقابت هر روز بیشتر وارد فضای تبلیغاتی می‌شوند و تلاش می‌کنند راه‌های نمایش و فروش مهارت‌ها و تخصص‌های خود را یاد بگیرند.

شبکه‌سازی در دفاتر معماری

با پیشرفت تکنولوژی و رواج فناوری BIM و یکپارچه شدن فرآیند طراحی تا اجرای ساختمان؛ شرکت‌های کوچک تلاش خواهند کرد برای همگامی با تکنولوژی‌های روز در کنار هم قرار بگیرند و یک دفتر بتواند بخشی از کار خود را به چند دفتر مورد اعتماد خود محول کند.

همکاری بیشتر کار و آموزش دانشگاهی

امروزه بسیاری از شرکت‌های بزرگ معماری جهانی، برنامه‌های منظم و ساماندهی‌شده‌ای برای کارآموزی دارند به طوری‌که خود را دانشگاهی برای فارغ‌التحصیلان معماری می‌دانند. این کار برای شرکت‌ها امکان پرورش و استخدام بهترین فارغ‌التحصیلان، در اختیار گرفتن جدیدترین ایده‌ها و ابتکارهای دانشگاهی و ... را فراهم می‌کند. شرکت‌های کوچک‌تر نیز در حال ورود جدی به کارآموزی هستند و دانشگاه‌ها نیز فعالیت خود را برای اجرای دوره‌های کارآموزی بعد از فارغ‌التحصیلی آغاز کرده‌اند.

فرهنگ سازمانی

شرکت‌های معماری در آینده بیش از پیش به دنبال ساخت برند شرکت خواهند رفت که شامل سبک کار تخصصی، رویه خاص انجام کارها، مشارکت بالای همکاران و ... خواهد بود.
همینطور که متوجه شدید این ترندها و تحولات در کشور ما نیز دیده می‌شوند و اگرچه با تاخیر ولی بازار معماری ما را نیز تحت تاثیر قرار خواهند داد و چقدر خوب است اگر ما نسبت به این تحولات آگاه باشیم و موضع و خط و مشی کاری خودمان را با توجه به روندهای جاری و آینده بازار کار معماری اتخاذ کنیم.

تحریریه معماری آرل
نویسنده : مهشید پرچمی
منبع :