نقش معماری در كاهش جرایم

دراین مقال سعی دربررسی نقش معماری در كاهش جرایم بطور اجمال میباشد و راهكارهایی ارائه خواهد شد كه امید است با رهنمود سایر اساتید این راهكارها و سایر پیشنهاد ها بتواند این معضل را از بین ببرد .
جامعه شهری و مدنیت نیاز به یك سری ظوابط و روابط دارد كه این ضوابط و روابط بیش تر توسط خود منتخبین جامعه بصورت قانون برگرفته ازقوانین الهی ومذهبی ویافته های علمی و نظری تدوین شده است .


جامعه شهری و مدنیت نیاز به یك سری ظوابط و روابط دارد كه این ضوابط و روابط بیشتر توسط خود منتخبین جامعه بصورت قانون و درحالت دیگر بصورت الهی و مذهبی تدوین شده است .

اگر دهات وقصبات و شهرك ها وشهر ها و بطور كلی اقلیم ها و سكونت گاه های موجود بررسی شود مشخص میگردد كه این تاسیسات برای راحتی و رفع نیاز انسان ها شكل گرفته است این شكل گیری و تشكل مجموعه ها ضمن ایجاد راحتی مشكلاتی نیز برای ساكنین بوجود آورده است .


علوم و فنون و مهندسی جهت زندگی و رفاه بشر پدید آمده است اگر اتومبیل اختراع شد بدلیل احتیاج بشر به جابجایی و سفر بوده است .


جرم و جنایت درتمام ادیان وكشورها عملی ناشایست تعریف شده است ودرآنجا مجرمین و خطا كاران را به كیفر لازمه میرسانند .


بعضی از این جرایم بصورت انسانی و نشات از افكار گرفته و دیگر جرایم از پیشرفت نشات گرفته است . تاریكی برای انسان قابل قبول نیست انسانها بطور كلی تاریكی را مظهر جهل میداند و آن را دوست ندارند زیرا جهالت مظهر كنش و واكنش های غیر متعارف و اصولی و حتی قانونی است .


تاریكی به دو معنی یكی نادانی و دیگری عدم شناخت و اشراف به موضوع میباشد .این معضل یعنی جهالت در تمام زمینه ها اثر گذار است كه مهمترین آن در زندگی روز مره میباشد .


زندگی در تاریكی مشكل ساز است . در منزل و یا محل سكونت بدون روشنایی نمیتوان زیست. زندگی بدون دید و بینش بصری مفهوم ندارد .


با این دیدگاه به موضوع مینگریم و مسئله را ازمنظر معماری مورد بررسی قرار میدهیم .


خورشید با صلابت هر روز طلوع میكند ودر پایان روز غروب میكند در طول این طلوع و غروب زندگی فعال بشرانجام میشود هرچه به تاریكی نزدیك میشویم ساعات فعالیت كم میشود . سكونت گاهها در هر منطقه ای كه ساخته شده اند دارای دسترسی به نور و روشنایی باشند كه قابل زیستن باشند . هر چه نور درسكونت گاه ها كم باشد به تعریف عامه به فضای زندان نزدیك میشود .


تاریكی در همه زمینه ها جرم آفرین است تاریكی یعنی جهل و جهالت وجرم میوه آنست . نادانی وعملكرد نادان بردو پایه انجام میگیرد یكی از نادانی ودیگری ازعناد میباشد .


با توجه به این دو مورد موارد زیر بیان میشود .


نادانی و جهالت از عدم آگاهی از دانش و قوانین و مقررات جاری زندگی مدنی.


نادانی و جهالت بصورت عناد و تمرد در زندگی شهری و مدنی .


1 -نادانی و جهالت از عدم آگاهی از دانش و قوانین و مقررات جاری زندگی مدنی.

زندگی مدنی و رسیدن به یك سری رفاه نسبی نیاز به آموختن رفتارها و كنش و واكنشهای قوانین جاری دارد دراین قوانین انجام بعض از اعمال توسط فرهنگ وقوانین عامه نهی شده و انجام آن جرم و یا جنایت تعریف شده است .


شخص و یا اشخاص خطاكار در این مقوله گاهی اوقات بدلیل فقر معلومات و عدم آگاهی از قوانین مدنی و یا عوامل دیگر مرتكب خطا ویا جرم و یا جنایت میشوند .

خطاهای انسانی یا بصورت بصری و یا شنوایی ویاحسی صورت میگیرد ونتیجه آن ممكن است زیانهای بسیار از نظر مالی و یا جانی داشته باشد .

یك قانون شكنی مدنی بعنوان مثال بیان میشود : عدم توقف در هنگام قرمز بودن چراغ راهنما و عبور ازآن كه برخی اوقات خطای راننده بدلیل عدم دید كافی و یا خطای باصره باعث ایجاد خسارات جانی و مالی قابل و غیر قابل جبران میشود .


در هوانوردی خطای دید خلبانها به دفعات موجب پدید آمدن حادثه وخسارات جانی و مالی شده است


در اتوبانها بدلیل سرعت و عدم رعایت مسایل ایمنی حادثه ای رخ میدهد .


اگر مسایل فوق را ریشه یابی و مورد تجزیه وتحلیل قرار دهیم مشخص میگردد كه در بعضی از تصادفات و برخورد ها عدم رعایت موارد از نظر طراحی ومعماری و اجراء باعث پدید آمدن آن شده است .


در تصادفات رانندگی مسئله عدم دید كافی راننده و پیچ های خطر ناك و زاویه نامناسب و شیب عرضی غیر فنی باعث تصادفات و خسارات میشودو یادر ناوبری هوایی وكشتیرانی این چنین حوادث اتفاق میافتد خطاهای خصوصی فردی ناشی از این موارد را میتوان خطاهای غیرعمد اطلاق نمود زیرا بانی و باعث آن یك خطای انسانی در بطن نهفته میباشد كه آن بخش میتواند در معماری و یا سایر علوم و فنون باشد .


جهت بررسی بیشتراین مورد مسئله شناخت معماری درون شهری آغاز مطلب میكنیم .


طراحی واحد و یا مجموعه های مسكونی هر چند ساده و دارای ظرافت میبایست دارای پارمترهای لازمه باشید ولیكن وظیفه معمار و طراحان بررسی موارد ایمنی سكونتی و زندگی میباشد .


ایمنی زندگی یعنی حفاظت از هسته اصلی خانواده كه در این مورد در تمام كشور ها رعایت شده است . حفظ حریم خانواده وروابط آن درواحد مسكونی لازم الاجرا و لازم الرعایه میباشد . مسئله دید ( چشم چرانی ) و نظاره كردن از واحدی به واحد دیگر ایجاد مشكلات فراوان از جمله نا امنی اجتماعی میكند و این ناامنی در برخی اوقات باعث در گیری و خشونت و جرم و جنایت میشود یا بعبارت دیگر میتوان گفت كه كوتاهی و یا نادیده گرفتن حریم خانواده در طراحی موجب حادث شدن این مورد شده است .


در كلیه كشور ها ی اسلامی رعایت جنسیت در مكان خانوادگی مورد توجه قرار گرفته است یا بعبارت دیگر از نظر حفظ بهداشت روانی و سلا مت خانواده محل و یا اتاق خواب فرزندان با دو جنسیت مجزا در نظر گرفته شده است و همزمان حریم خواب پدر و مادر نیز سكونتی در نظر گرفتن ضوابط و روابط خانه و خانواده از لازمات میباشد .


مسئله همزمان دراین مكان ها مسئله حفاظت فیزیكی نیز مطرح بطور مجزا میباشد .


ازنظر جلوگیری ازسقوط درطول مسیر و یا طبقات تمهیداتی را ازقبیل پله فرار و .. طلب میكند كه توسط معمار برای ساختمانهای چند طبقه ایجاد جان پناه ها در طبقات و مخصوصا" اطاق های مشرف به محوطه باز میباشد و ارتفاع مطلوب كف پنجره ها و یا نصب حفاظ ها میتواند از پدیدآمدن یك رخداد غیر مطلوب جلوگیرینموده و جهت جلوگیری ازسقوط در اماكن لازم نرده و حفاظ در نظر گرفته میشود .


مسئله سقوط در تمامی ساختمانها صادق و وظیفه طراح رفع این خطرات و رفع آنها در طراحی میباشد .


مسئله مهم دیگر در طراحی در نظر گرفتن ارتباطات از نظر خروج و ورود میباشد كه برخی اوقات بدلیل عدم رعایت مسائل ایمنی در طراحی خطرات بسیار از این بابت حادث شده است كه بعنوان مثال در نظر گرفتن درهای سالن ها و كلاسها از نظر باز شو و ورود و خروج است .در طراحی مسئله رعایت موارد ایمنی و آتش سوزی بسیار با اهمیت است زیرا یدلیل عدم شناخت و عدم پیش بینی در طرح در هنگام بهره برداری موجبات وارد شدن خسارات مادی و معنوی بسیار خواهد شد كه برخی اوقات غیر قابل جبران است .

معماران میتوانند با آموختن موارد فنی لازم و همزمان حقوق معماری ازحادث شدن جرایم در زمینه های معماری و معماری شهری ودر نهایت زندگی جلوگیری نمایند


2-نادانی و جهالت بصورت عناد و تمرد در زندگی شهری و مدنی .


یكی از مشكلات جوامع شهری تمرد و عناد بعضی از شهروندان در مورد اجرای ضوابط و قوانین مدون شهری است كه عدم انجام و اجرای آن مقررات و قوانین اثر در جامعه شهری خواهد گذاشت .


بعنوان مثال گذر از چراغ قرمز و یا عبوراز جهت مخالف گذرهای یك طرفه و سرعت های غیر مجاز و یا عبور از گذر گاه های پیاده خود قانون شكنی و تمرد از قانون اطلاق میشود كه در این مورد معماران و طراحان نمی توانند كمكی در اصلاح و رفع این مشكل بنمایندمگر آنكه مواردی خطر ساز شناسایی وبعداز مطالعه لازم رفع تا از عناد وتمرد جلوگیری گردد .


برخی اوقات این تمرد از جهالت است كه میتوان با اطلاع رسانی و برنامه ریزی آن را بر طرف نمود و در حالت دیگر لجبازی و تمرد از قانون است كه نیاز به شناخت رفتاری دارد .

با توجه به موارد فوق میتوان نتیجه گیری نمود كه معماران و سایر متخصصین فن همگی سعی دارند كه طراحی مجموعه ها و اماكن شهری و معماری شهری را به نحوی انجام و طراحی كنند كه باعث ارتقاء شهرنشینی گردد و نتیجه آن كاهش جرایم شهری و غیر شهری چه بصورت اگاهانه و چه نا آگاهانه باشد.

بيژن علي آبادی

برگرفته شده از : تارنما انجمن مفاخر معماری ایران