گرافیک محیطی و تأثیر آن در زندگی امروز

گرافیک در محیط‌های باز

در محیط‌های باز نیز همچون پارک‌ها، خیابان‌ها و معابر شهر و اساسا کلیه فضاهای باز واقع در شهرها و محیط زندگی انسان، که طراحی‌هایی شامل: علائم راهنمایی و هشداردهنده داخل پارک‌ها، تابلوهای سردر فروشگاه‌ها، طراحی ویترین‌های مغازه ها، علائم راهنمایی و رانندگی در سطح شهر، تابلوهای نام خیابان‌ها و کوچه‌ها، باجه‌های مختلف خدماتی از قبیل تلفن، پست و...، در محدوده گرافیک محیطی قرار دارند.
گرافیک محیطی نقش مهمی را نیز در تبلیغات ایفا می‌کند، از جمله در تبلیغات تجاری و تبلیغات فرهنگی. امروزه در سراسر دنیا واژه تبلیغات فرهنگی معانی خاصی پیدا کرده و آن هم براساس تعریف فرهنگ و تبلیغ از دید آن جامعه خاص است. در کشور ما نیز این تبلیغ حول محورهای خاصی دور میزند که مربوط به باورها و دیده‌ها و فرهنگ جامعه ماست و در اینجاست که دوباره صحبت از هنر به میان خواهد آمد، هنری که باید خادم جامعه باشد و اندیشه‌ها و آرمان‌های والای بشری را که سبب رشد انسان می‌شوند، جاودان و ماندنی کند به‌گونه‌ای که بر همه اقشار جامعه تأثیرگذار گردد. هنرهای تجسمی، تجلیات عالی زبان بصری هستند و بنابراین ابزارهایی آموزشی اند که قیمتی بر آن‌ها متصور نیست.

وظیفه گرافیک محیطی چیست؟

اکنون وظیفه گرافیک محیطی این است که از نظر اجتماعی پیام مفیدی برساند و چشم را به واسطه ذهن جلب کند که در نتیجه نظم لازم را برای دیدن آن سوی سطوح قابل رویت برای ذهن و در شناخت ارزش‌های لازم برای یک زندگی کامل و لذت بردن از آن راهنمایی کند. رشد گرافیک محیطی به چند عامل وابسته است از جمله رشد کیفی فکری مدیریت‌ها و وجود طراحانی باخلاقیت‌های بالا. البته این رشد تنها به گرافیک بر نمی‌گردد، بلکه به مجموعه عواملی منتهی می‌شود که ساختارهای اخلاقی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی نیز در آن رشد یافته باشند.
در گرفیک محیطی ابزارها و عوامل مختلفی برای ارائه اطلاعات وجود ندارد که از هرکدام برای بیان نوعی خاص از ایجاد ارتباط می‌توان استفاده کرد. مثلا بالون‌ها و تبلیغات روی وسایل نقلیه مربوط به گروه ایجاد ارتباط توسط سوژه های متحرک می‌باشند. همچنین بیلبوردها باید در مکانهایی مورد استفاده قرار گیرند که فضای اطراف آن‌ها وسیع باشد، مانند بزرگراه‌ها که اغلب مخاطب با سرعت بیشتری از مقابل آن می‌گذارد و باید به‌گونه‌ای باشد که به‌سرعت بتواند ارتباط لازم را برقرار کند. نسبت میزان ارتفاع نصب بیلبورد با طول و عرض آن نیز از نکته های حائز اهمیت است و باید به‌طور دقیق محاسبه شود. با آنچه درخصوص آشنایی با گرافیک محیطی و اهمیت و نقش آن در جامعه های شهری گفته شد، به‌اختصار شرحی پیرامون اهمیت حضور گرافیک محیطی در روابط عمومی ها بیان می‌شود. از آن‌جا که هدف روابط عمومی جلب مشارکت و همراهی افکار عمومی در زمینه‌های مختلف است و همچنین واحدی است که ارتباط کارکنان با مسئولان و نیز مسئولان با مردم را برقرار می‌کند، باید این رسالت خود را با استفاده از روش‌های ویژه به خوبی انجام دهد.

چگونه می‌توان گرافیک محیطی را گسترش داد؟

گرافیک محیطی، یکی از مواردی است که می‌توان با شناخت و به‌کارگیری اصولی آن در روابط عمومی ها، برقراری ارتباطات یاد شده را گسترش داد. امر تبلیغ نیز در روابط عمومی نقش مهمی را ایفا می‌کند، تبلیغ به‌معنای تغییر افکار و اندیشه برای آنچه تبلیغ می‌شود. بهترین و گویاترین زبان برای این منظور، هنر گرافیک است. چرا که هنر گرافیک آینه شفافی از مسایل جاری و فرهنگی است و تمام لحظه ها و زیر و بمهای روحی و فکری جامعه را ثبت و منعکس می‌کند. بنابراین، هنر گرافیک در روابط عمومی اهمیت خاص خود را می‌یابد. گرافیک محیطی نیز بخشی از این هنر است: یعنی آن‌جا که مسئله ارسال پیام و دادن اطلاعات لازم به مخاطب در محیط کاری پیش می‌آید، گرافیک محیطی قدم به عرصه می‌گذارد و نقش خود را ایفا می‌کند.

یک مثال عالی!

برای مثال یک سازمان یا وزارتخانه را درنظر می‌گیریم که روزانه تعداد زیادی از افراد جامعه، آنهم با فرهنگ‌ها و نگرش‌های متفاوت اجتماعی، به خاطر نیازی که دارند به آن‌جا مراجعه می‌کنند. در ابتدای ورود، گرافیک محیطی موجود باید به‌نوعی طراحی شده باشد که فرد برای رسیدن به قسمتی که لازم است به آن‌جا مراجعه کند، دچار مشکل و سرگردانی نشود و با دیدن تابلوهای مخصوص راهنما به راحتی به محل‌ مورد نظر برسد. بنابر آنچه بیان شد، اولین اهمیتی که برای گرافیک محیطی قائل می‌شویم، همان برقراری ارتباط برای راهنمایی و اطلاع‌رسانی به مخاطب است و در دومین نقش خود، وظیفه زیباسازی محیط را برعهده می‌گیرد، زیرا انسان به‌طور ناخودآگاه خواهان زیبایی و توازن و تعادل و آراستگی است و از زشتی‌ها و ناهنجاری‌ها دوری می‌جوید، حضور در محیطی که همه عنصرهای آن به‌طور صحیح در جای خود قرار گرفته باشد و رنگ‌ها در هماهنگی و تضاد، هرکدام به وظیفه خود به‌درستی عمل کنند، برای هر انسانی، به راستی لذت‌بخش است و روح خسته از کشاکش و مسائل روزمره زندگی او را به آرامش دعوت می‌کند.

ارتباطات عصر حاضر و گرافیک محیطی

ارتباطات عصر حاضر فرم‌های مختلفی را در برمی‌گیرد، از ماهواره‌ها گرفته تا ساعت‌های مچی، اما علوم جدید نتوانسته‌اند جانشین فرم‌های قدیمی ارتباطات از قبیل نوشته‌ها و علایم بشوند... .به هر صورت با توجه به اینکه جامعه به سرعت پیچیده میشود، علایم نیز به همان صورت پیشرفت می‌کنند به‌طوری‌که وجود علائم زیاد، نوعی آلودگی تصویری را به وجود آورده‌است و امروزه ما سعی در گریز از آشفتگی‌های بصری داریم. طراحی گرافیک محیطی نه به‌ تنهایی هنر است نه به تنهایی علم، بلکه شامل هر دو وجه است، طراحی باید مخلوطی از تأثیرات خلاقانه موثر باشد به‌صورت بررسی منطقی و تکنیک و اینکه چگونه کار باید انجام شود.
نتیجه چنین ترکیبی باعث به وجود آمدن علائمی می‌شود که به‌طور موثر با مردم ارتباط برقرار می‌کند. در گرافیک محیطی سعی می‌شود با اتکا و با استفاده از تجربه های خلاق هنری شرایط مناسبی برای زندگی انسان معاصر به‌وجود آید. در گرافیک محیطی، پیوند انسان با محیط تصحیح شده، نکات غیرضروری و نادرست آن حذف و نکات ضروری آن مورد تأکید قرار گرفته و برجسته می‌شود. در گرافیک محیطی اطلاع‌رسانی، ساده‌سازی و دریافت‌شدنی، بودن ارتباطات انسان و زیبایی‌شناسی جدید و مناسب مورد توجه قرار می‌گیرد. بخشی از عرصه‌های گرافیک محیطی به‌شرح زیر است:

گرافیک فضای باز

الف - نمای معماری (مواد، رنگ، ابعاد، طرح و ...)

ب - باجه ها (ایستگاه اتوبوس، بلیت، تلفن، روزنامه، پلیس و ...)

ج - آب نماها

د - حجم های گرافیکی

ه – نورآرایی

د – تبلیغ (دیواری، بنرها و وسایل نقلیه، شیوه های دیگر)

گرافیک محیطی فضای بسته

در گرافیک محیطی فضای بسته هم می‌توان آن را به‌طور جداگانه اطلاع‌رسانی کرد که درمجموع می توان از دسته های زیر یاد کرد:
 

الف- ویترینها

ب- غرفه ها و فضاهای نمایشگاهی

ج- محیط های اداری و آموزشی

د- محیط خانگی

گرافیک محیطی علمی است که در آن چگونگی استفاده از فرم‌ها، رنگ‌ها، نقش‌ها و تصاویر گوناگون به‌شکل ماهرانه، اصولی و برنامه‌ریزی شده در جهت بهتر ساختن و ساده شدن روابط، ارتباطات، ترافیک و همچنین کامل‌تر ساختن زیبایی محیط عمومی مطرح شده و مورد بررسی قرار گرفته است.

گرافیک محیطی و تأثیر آن بر جامعه

زمانی که یک ساختار گرافیکی در ارتباط مستقیم با اقشار مختلف یک جامعه شهری باشد و هدف آن ایجاد یک فضای زندگی مساعد و دلپذیر و هماهنگ ساختن با سن و فرهنگ و خلق و خوی افراد آن جامعه، از آن به‌عنوان گرافیک محیطی یاد می‌شود. بدیهی است درصورتی که تدابیر مقتضی از طرف اداره‌کنندگان در زمینه‌های مختلف در طراحی مناسب و اصولی عناصر تشکیل‌دهنده گرافیک محیطی صورت نگیرد، محیط زیست و زندگی شهروندان به‌صورت مکانی غیرقابل تحمل و متشنج درخواهد آمد. عوامل معینی چون جغرافیای محیط، آب و هوا، نور خورشید، میزان بارندگی، نوسان حرارتی، پوشش گیاهی و... به‌عنوان بخش‌های طبیعی و زیست‌محیطی و مجموعه عواملی چون نوع معماری و مواد و مصالح، فضاهای آمدوشد، میزان تردد و... به‌عنوان بخش‌های ساخته‌شده ناشی از حضور انسان عواملی است که طراح در جریان کار خود باید آن‌ها را بشناسد و مورد توجه قرار دهد.

آشنایی با انواع ابزارهای مهم در طراحی گرافیک محیطی

در زمینه گرافیک محیطی، ابزارهایی مهم و مؤثر وجود دارند که در تبلیغات و ارتباطات تجاری به‌کار می‌روند.

بیلبورد

بیلبورد، یکی از این ابزارهای اصلی است که از طریق نورپردازی و ابعاد بزرگ خود، پیام‌های تبلیغاتی را به جامعه منتقل می‌کند. از آن‌جایی که بیلبوردها به‌ویژه در محیط‌های شلوغ مانند خیابان‌های اصلی و اتوبان‌ها قرار می‌گیرند، طراحی و محتوای آن‌ها بسیار مهم است تا توانایی جلب توجه عابران و رانندگان را داشته باشند و پیام موردنظر را به‌طور موثر منتقل کنند.

استندها

استندها نیز ابزارهای مهم در نمایشگاه‌ها، همایش‌ها، فروشگاه‌ها و هتل‌ها هستند که اغلب به‌صورت عمودی و با ابعاد کوچک‌تر از بیلبوردها طراحی می‌شوند. این استندها، به‌عنوان نقطه فروش، نمایش و تبلیغ محصولات و خدمات به‌کار می‌روند و نقش مهمی در جلب توجه مشتریان دارند.

سوپرباس

سوپرباس، یکی دیگر از ابزارهای تبلیغاتی است که در ایران به‌تازگی مورد استفاده قرار گرفته است و امکان نمایش تبلیغات روی اتوبوس‌ها را فراهم می‌کند. این ابزار، با برخورداری از دید‌پذیری بالا در محیط شهری، امکان ارسال پیام‌های تبلیغاتی به گستره وسیعی از جامعه را فراهم می‌کند.
با استفاده هوشمندانه از این ابزارهای گرافیکی محیطی، می‌توان به‌طور موثرتری با مخاطبان ارتباط برقرار کرد و پیام‌های تبلیغاتی را به‌صورت جذاب و قابل توجه ارائه داد.

اهمیت طراحی گرافیک محیطی در چیست؟

طراحی گرافیک محیطی، اهمیت بسیاری در ایجاد هماهنگی و زیبایی در محیط شهر دارد. طرح‌های گرافیکی موجود در تابلوها، بنرها و سایر اجزا تبلیغاتی نه‌تنها برای جلب توجه مردم و افزایش اثربخشی تبلیغات، بلکه برای سازگاری با فضای شهری و ایجاد ارتباط موثر با مخاطبان بسیار اهمیت دارند.
یک طراحی گرافیکی نامناسب، می‌تواند تأثیرات منفی زیادی بر روحیه شهروندان، تبلیغات کالا و حتی تصورات گردشگران خارجی داشته باشد. بنابراین، رعایت اصول گرافیک محیطی در این زمینه، امری ضروری است. این اصول، نه تنها به بهبود جذابیت و اثربخشی تبلیغات کمک می‌کنند، بلکه در کاهش آلودگی، کنترل ترافیک، افزایش آگاهی شهروندان از اطلاعات و پیام‌های آموزشی و بهداشتی نیز نقش مؤثری دارند.
به‌عنوان مثال، یک طراحی گرافیکی مناسب می‌تواند به جلب توجه به اماکن عمومی مختلف کمک کند، افراد را به استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی ترغیب کند و حتی احساس امنیت و رفاه را در جامعه افزایش دهد. بنابراین، مراعات اصول گرافیک محیطی نه‌تنها به‌منظور بهبود تبلیغات، بلکه برای ایجاد شهری زیبا، پویا و سالم بسیار حیاتی است.

طراحی گرافیکی محیطی عالی چگونه ایجاد می‌شود؟

درک عواملی که در طراحی گرافیک محیطی عالی نقش دارند، بسیار مهم است. قبل از هر چیز، باید هدف و نیاز کاربران از فضای خاص را درک کنیم تا بتوانیم تجربه آن‌ها را در راستای دلخواه شکل دهیم.
طبقه‌بندی تجربه‌های مختلف توسط Gensler، شامل پنج حالت مختلف است: وظیفه، اجتماعی، اکتشاف، سرگرمی و آرزو. هر کدام از این تجربه‌ها، نیازهای مختلفی را در کاربران ایجاد می‌کنند که باید با طراحی گرافیک محیطی مناسب مدنظر قرار گیرد.
عوامل زیر نیز بر تجربه کاربری در طراحی گرافیک محیطی تأثیر دارند:

1. زیبایی:

طراحی باکیفیتی که زیبایی را به فضا اضافه می‌کند، تأثیر به‌سزایی بر انطباق افراد با محیط دارد.

2. تازگی و نوآوری:

تازگی و نوآوری، می‌تواند کاربران را درگیر کند و آن‌ها را به فضای شما جذب کند.

3. اصالت:

طراحی گرافیک محیطی، باید از اصالت و تمایز با دیگران برخوردار باشد تا به احترام و اعتماد کاربران برسد.

4. وضوح:

فضاهایی با طراحی واضح می‌توانند بهترین پاسخ را به کاربران ارائه دهند و اطمینان بیشتری را در اختیار آن‌ها بگذارند.

5. الهام‌بخشی:

طراحی‌های الهام‌بخش، می‌توانند افراد را برای رشد آماده کنند.

6. مورد استقبال بودن:

فضاهایی که احساس خوبی را منتقل می‌کند، همواره مورد توجه و ترجیح کاربران قرار می‌گیرند.
استفاده هوشمندانه از این عوامل در طراحی گرافیک محیطی، می‌تواند بهبود قابل توجهی در تجربه کاربری و در نهایت موفقیت پروژه‌ها داشته باشد.

برندسازی و ایجاد هویت در طراحی گرافیکی را دست کم نگیرید!

برندسازی، کلمه‌ای است که در ایران اخیرا بیش از پیش به‌کار می‌رود و هرجا از گرافیک صحبت می‌شود، این کلمه حضور دارد.
برندسازی و هویت‌بخشی، به‌معنای ایجاد یک هویت بصری برای کسب و کار، فروشگاه یا شرکت استفاده می‌شود. این فرآیند، شامل استفاده از عناصر مختلف طراحی گرافیکی مانند تایپوگرافی، لوگو، طراحی فضای داخلی و تعیین رنگ‌بندی است.
طراحان گرافیک محیطی، می‌توانند با مطالعه و درک دلایل تشکیل یک کسب و کار یا سازمان، فضای داخلی مناسبی را برای آن طراحی کنند. این فضا نه‌تنها می‌تواند به مخاطبین و مشتریان در پیدا کردن بخش‌های مختلف یک سازمان کمک کند، بلکه هویت، برند و دلایل وجود شرکت یا سازمان را نیز به نمایش می‌گذارد.

سیستم‌های راه‌یابی در طراحی گرافیک محیطی

سیستم‌های راه‌یابی، با نمادها و علائم گرافیکی، مسیریابی را آسان‌تر می‌کنند. وظیفه‌ی این سیستم‌ها در گرافیک محیطی، هدایت افراد از موقعیت فعلی به مقصد موردنظر است.
در هر مکانی، داشتن سیستم راه‌یابی مفید است، اما در مکان‌هایی مانند بیمارستان‌ها، ادارات، پارکینگ‌ها و شهرهای بزرگ، این سیستم‌ها برای کسانی که وقت برایشان با ارزش است، ضروری می‌شوند.
سیستم راه‌یابی، می‌تواند از برچسب‌های ساده مانند "1، 2، 3، 4" برای اتاق‌ها و طبقات استفاده کند یا از مانیتورهای لمسی در خیابان‌ها برای راهنمایی عمومی بهره ببرد. اما طراحان گرافیک محیطی، مسئولیت دارند که این تجربه را به یک سطح جذاب و منحصر‌به‌فرد تبدیل کنند تا از نظر بصری برای مردم جذاب باشد.

کمی با طراحی گرافیکی محیطی در ایران آشنا شوید

تمامی موارد مطرح شده، تنها بخشی کوچک از دنیای گسترده طراحی گرافیک محیطی را شامل می‌شوند. این موارد در ایران نیز به بهترین و زیباترین شکل ممکن به چشم می‌خورند.
استفاده از سیستم‌های راه‌یابی و طراحی گرافیک محیطی در فضای داخلی شرکت‌های بزرگ ایرانی، نمونه‌های برجسته‌ای از این نوع طراحی در ایران هستند.
همچنین، در شهرهای بزرگ مانند تهران، مشهد و اصفهان، اغلب با دیوارنگاره‌های متنوعی روبه‌رو شده‌ایم. دیوارنگاره‌ها، نمونه‌های مناسبی از اشتراک‌گذاری هنر و مفاهیم یک فرهنگ از طریق طراحی گرافیک محیطی هستند.

جمع‌بندی

طراحی گرافیک محیطی، هنر و علمی است که با استفاده از عناصر گرافیکی، مثل رنگ، شکل و نمادها، به بهبود تجربه بصری افراد در محیط‌های مختلف می‌پردازد. این هنر، به‌دقت تأثیرات روانی و اجتماعی فضا را درنظر می‌گیرد و با ایجاد فضایی آرامش‌بخش یا محیط‌های پویا، تأثیر مثبتی بر روحیه و عملکرد افراد دارد. طراحان گرافیک محیطی، با توجه به موقعیت و جمعیت هدف، از ابزارهای مختلفی برای ایجاد فضاهایی مناسب و جذاب استفاده می‌کنند تا تجربه زندگی افراد را بهبود بخشند.

zibasazi.tehran.ir-ن.افشار ایمانی
 
https://robograph.ir/%D8%B7%D8%B1%D8%A7%D8%AD%DB%8C-%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D9%81%DB%8C%DA%A9-%D9%85%D8%AD%DB%8C%D8%B7%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86/
https://ranginrasaneh.com/types-of-design-in-peripheral-graphics/
https://higraphics.ir/environmental-graphic-design/