کلاسیک های معماری: انستیتو زیست شناسی سالک اثر لویی کان

در سال 1959 جوناس سالک، فردی که واکسن فلج اطفال را کشف کرد، برای طراحی انستیتو خود از لویی کان کمک گرفت. شهر La Jolla در کالیفرنیا، یک سایت خوش منظر رو به سواحل اقیانوس آرام بود که سالک قصد داشت یک موسسه تحقیقات بیولوژیکی در این سایت تاسیس کند و ساختمانی برای آن بسازد. سالک که واکسن او تاثیر عمیقی رو جلوگیری از این بیماری گذاشته بود، به شدت معتقد بود که این مرکز جدید می بایست تاثیر علوم بر انسانیت را به نمایش بگذارد. بعلاوه او خطی مشی گسترده تر و عمیق تری نیز برای معمار انتخابی خود داشت: اینکه فضایی خلق کند که آنقدر ارزشمند باشد که پیکاسو، هنرمند شهیر اسپانیایی، از آن بازدید کند. نتیجه این درخواست، طرح بنای موسسه تحقیقاتی سالک شده است که امروز به خوبی هم به واسطه عملکرد آن و هم به واسطه زیبایی آن و همینطور به دلیل رفتار نوع دوستانه ای که در آن اتفاق می افتد، شهرت یافته است.

در کنار این سازه های صلب، سالک الزامات عملکردی بیشتری را خواهان بود. خواسته او چنین بود که فضاهای آزمایشگاهی می بایست در این مرکز جدید، باز و جادار باشند و به راحتی با گسترش کشفیات و تکنولوژی های جدید به واسطه تحقیقات علمی، گسترش پیدا کنند. سازه کلی می بایست ساده و بادوام باشد و حداقل نگهداری را نیاز داشته باشد. در عین حال باید این مرکز روشن و دعوت کننده بوده و محیطی الهام بخش برای محققانی باشد که در آن فعالیت می کنند.
طرح لویی کان برای این مرکز نیز از نظر فضایی به مانند یک صومعه یا فضای مذهبی، نظم یافته بود: به مانند یک جامعه هوشمند و برنامه ریزی شده. طرح این مرکز شامل سه قسمت متفاوت بوده است که هر سه رو به غرب و رو به اقیانوس بوده اند. مرکز گردهمایی، مرکز تحقیقاتی و مرکز اقامتی. مرکز گردهمایی می بایست یک فضای بزرگ برای گردهمایی و کنفرانس ها فراهم می کرد درحالیکه مرکز اقامتی فضایی برای زندگی بود. هر یک از بخش های این مجموعه از قسمت مجاور خود با یک "باغ آبی" تفکیک می شدند. در نهایت در طرح نهایی فضای اقامتی و گردهمایی از پروژه حذف شده و تنها قسمت آزمایشگاهی ساخته شد.
آزمایشگاه های موسسه سالک، در ابتدا به صورت دو برج مجزا که با یک باغ از هم تفکیک شده بودند، طراحی شده بود اما درنهایت طرح به صورت دو بلوک کشیده درآمد که رو به رو به هم هستند و از میان آنها یک پلازا سنگفرش شده می گذرد. فضای مرکزی در امتداد ردیف ساختمان های مجزا از هم، شکل گرفته و قرارگیری بناها به صورت قطری باعث می شود همه پنجره ها رو به غرب و اقیانوس دید داشته باشند. این بناها با پل های کوچک به بلوک های مستطیل شکل آزمایشگاه ها وصل می شوند که یک مسیر تردد بین دو بلوک به وجود آورده و بعلاوه  از میان شکاف بین دو بلوک و فضای زیر این پل های کوچک، نور طبیعی را به داخل فضای تحقیقاتی در طبقه زیرین می آورد. لویی کان از این ایده تنها برای حل مسئله نورگیری طبقات زیرین استفاده نکرده بود، بلکه این بخش با الهام از بنای صومعه سنت فرانسیس در شهر اسیسی ایتالیا به طرح اضافه شده بود، چرا که این بنا ازجمله بناهایی بود که سالک قبلا به عنوان یکی از بناهای مورد علاقه خود، آن را تحسین کرده بود.
بسیاری از تصمیمات طراحی که کان در مورد انستیتو سالک گرفته است متاثر از درس هایی است که او در هنگام ساخت آزمایشگاه تحقیقات پزشکی ریچاردز در دانشگاه پنسیلوانیا آموخته بود. مسئله تجمع و شلوغی در آزمایشگاه های ریچاردز منجر شد که در طرح انستیتو سالک از فضاهای بازتری استفاده شود. بعلاوه کان اولین بار در پنسیلوانیا به این ایده رسید که فضاهای تحقیقاتی را از زیرساخت های عملکردی، در طبقات مختلف تفکیک کند، نوآوری که او بعدها در پروژه های بعدی خود به صورت جامعی آن را به کار برد. تفکیک آزمایشگاه ها از طبقات تاسیساتی این امکان را فراهم می کند که نگهداری زیرساخت ها، بدون ایجاد اختلال در قسمت تحقیقاتی، صورت گیرد.
طبق خواسته سالک، کان آزمایشگاه ها را طوری طراحی کرد که قابل گسترش باشند. تیرهای نگهبان به لبه فضای هر یک از لابراتورها مقید شده و بنابراین امکان انعطاف پذیری بیشتر فضا و تغییر مکان تجهیزات و فضاهای داخل فراهم شده است. سیستم های مکانیکی پشت جداره بتنی پنهان نشده و نمای آنها را دیوارهای بلوکی پوشانده اند بنابراین به راحتی در طول تعمیرات و بازسازی می توان این دیوارها را برداشت. پنجره های آزمایشگاه ها با پیچ سرجای خود محکم شده اند و بنابراین امکان برداشتن موقت آنها وجود دارد تا بتوان تجهیزات بزرگ را به داخل و یا خارج بنا انتقال داد، بدون اینکه نیاز باشد بخشی از سازه تخریب شود. همانگونه که سالک خواسته بود " این بنا آینده را پیش بینی کرده است."
طراحی فضاهای آزمایشگاهی متناسب برای کار گروهی بوده است. آنهایی که به دنبال فضای خلوت در این بنا هستند، می بایست از پلهای کوچک عبور کرده و به یکی از ده بنایی که میدان مرکزی را ساخته اند، بروند. این بناها برای مطالعات کوتاه مدت طراحی شده است و پنجره ای رو به غرب داشته که دید به میدان مرکزی و اقیانوس آرام را فراهم می کند. انتهای بال های غربی هر یک از دو ردیف فضاهای آزمایشگاهی نیز به فضاهای اداری اختصاص یافته است که در نتیجه دید به اقیانوس برای هر دو فضاهای اداری و فضاهای مطالعه تامین می شود.
در میانه دو ردیف بناهای نظم یافته، که ویژه مطالعات هستند، فضایی وجود دارد که ساده تر بوده و به دور از پیچیدگی است. این فضا از سنگ تراورتن سفید مایل به زرد ساخته شده است. کان ابتدا تصمیم گرفته بود که این فضا را با باغ و گل پر کند اما لوییس باراگان، معمار مطرح مکزیکی، او را متقاعد کرد که این فضا را خالی بگذارد. یک نهر باریک آب، این پلازا را به دو بخش تقسیم کرده و چشم را به سمت افق آبی آسمان هدایت می کند. رنگ بتنی که دیوار های انستیتو را شکل داده است تقریبا نسبت به رنگ تراورتنی که برای این پلازا استفاده شده، متفاوت بوده و در نتیجه باعث می شود این فضا شاخص شود.این فضا به واسطه رنگ آن، حسی از بناهای کلاسیک روم باستان به دست می دهد بدون اینکه اشاره مشخصی به این بناها بکند. (مقایسه بنای لویی کان با بناهای روم  باستان توصیه می شود. لویی کان از بتن پوزلانی ویژه ای استفاده کرده است که مشابه متریالی است که در بناهای روم باستان استفاده می شده است.) پانل هایی از جنس درخت ساج (چوب سخت هند شرقی)، موقعیت پنجره های فضاهای اداری و مطالعاتی را نشان می دهد. این متریال تنها متریال شاخصی است که در کنار بتن یکپارچه و سنگ های تراورتن مورد استفاده در کل پروژه ساخت این انستیتو، به کار رفته است.
در طول پنج دهه ای که از زمانی بازگشایی انستیتو سالک در 1965 می گذرد، نمای خارجی این شاهکار لویی کان تقریبا به میزان زیادی دست نخورده باقی مانده است. بتن و سنگ مورد استفاده در این بنا در مجاورت اقیانوس تقریبا صدمه ندیده است، اما با این حال، در تلاش تازه بنیاد گتی برای بازسازی این بنا، تصمیم گرفته شده است که پانل های درخت ساج، با حفظ 70 درصد از متریال اورجینال، بازسازی شوند. آینده نگری سالک و لویی کان در طراحی این آزمایشگاه ها، این امکان را فراهم کرده است که کماکان این انستیتو، عملکرد خود را برای انجام تحقیقات پیشرفته حفظ کند، موسسه ای که میزبان بیش از نیمی از جوایز نوبل علمی از زمان تاسیس است. طراحی انعطاف پذیر این بنا و تعامل شگفت انگیز متریال و فضا، باعث شده است انستیتو سالک هم به عنوان مرکز تحقیقاتی یک بنای شاهکار باشد و هم به عنوان یک شگفتی معمارانه در طول تاریخ جاودان باقی بماند.

تحریریه معمای آرل
منبع: Arcdaily.com