نکات طراحی شهرک ویلایی

اولین و مهم‌ترین نکته هنگام طراحی یک شهرک ویلایی، توجه به استانداردها و مجوزهای مورد نیاز است. در مرحله اول، مجوزهای لازم باید از مراجع ذیربط دریافت شوند. چرا که بدون مجوز، عملیات ساخت‌وساز غیرقانونی تلقی می‌شوند‌. برخی از استانداردهای مهم طراحی و ساخت شهرک ویلایی به شرح زیر هستند:

شهرک ویلایی باید به گونه‌ای طراحی شود که کاملا با شرایط آپارتمان‌نشینی و سازه‌های شهری متفاوت باشد. بنابراین مهم‌ترین استاندارد طراحی شهرک ویلایی، حفظ شرایط آب‌وهوایی مطلوب در محیط شهرک است. 

انتخاب و ترکیب درست رنگ‌ها، مورد دیگری است که حساسیت بسیار بالایی باید روی آن اعمال شود. رنگ‌ها و طرحی نما باید با ضوابط موجود هماهنگی لازم را داشته باشند. ضمن اینکه همه ویلاهای شهرک باید از نظر نما و رنگ شبیه یا نزدیک به هم باشند تا نظم شهرک حفظ شود و جذابیت بصری برای بیننده خلق شود.

هنگام طراحی شهرک ویلایی باید به ضوابط مرتبط با تعداد طبقات توجه کرد. ضمن اینکه ارتفاع ویلاها در شهرک هرگز نباید از حد مجاز بیشتر شود. علاوه‌براین، اصول طراحی هر شهرک ویلایی به ضوابط شهرسازی همان اقلیم یا منطقه مرتبط است و باید استانداردهای ساخت، مطابق با همان ضوابط در نظر گرفته شوند. 

معمولا برای طراحی و ساخت یک شهرک ویلایی از مناطق حومه شهر و زمین‌های با وضعیت بایر، دایر یا موات بهره می‌گیرند.

معمولا در یک ویلای خصوصی، هیچ ساختمان یا عمارتی با عمارت و ساختمان دیگری مجاورت ندارد. و محوطه حیاط ویلا بین عمارت‌ها و ساختمان‌ها فاصله ایجاد می‌کند. در شهرک‌های ویلایی هم باید طراحی ویلاها تاحدودی به همین شکل و با ساختارهای جداگانه صورت بگیرد. البته باید توجه داشت که در ویلاهای یک شهرک ویلایی ممکن است محوطه‌های مشترک بین ویلاها وجود داشته باشد. بنابراین صاحبان ویلاها ملزم به رعایت قوانین مشترک در برخی مسائل هستند. 

ویلاهای ساخته شده در طراحی شهرک ویلایی  باهم ارتباطی ندارند. اما خانواده‌ها و افرادی که در این شهرک‌ها زندگی می‌کنند باید تمام قوانین و حقوق سایر ساکنین شهرک را به طور کامل رعایت کنند.
 

پس از بررسی استانداردها و مجوزهای ساخت و طراحی یک شهرک ویلایی باید مراحل پروژه هم بررسی شوند. برای آغاز فرآیند ساخت شهرک باید موارد زیر مورد توجه قرار بگیرند:

• مساحت کل زمین مورد نیاز برای شهرک 

• مساحت در نظر گرفته شده برای هرکدام از ویلاها

• تعداد ویلاهای شهرک 

• عرض معابر و گذرهای اصلی شهرک

• عرض گذرهای فرعی شهرک

• تعیین فاصله بین ویلاها که به آن حریم ویلا گفته می‌شود.

• تعیین مساحت مربوط به پارکینگ عمومی یا پارکینگ مخصوص هر ویلا

• تعیین آب‌راه‌ها

• بررسی سیستم فاضلاب

• تعیین موقعیت قرارگیری پست برق، آب و گاز

برای ساخت شهرک ویلایی، قبل از هر چیز نیاز است معمار یک طراحی اصولی و حرفه‌ای برای شهرک مورد نظر انجام دهد. در طراحی اولیه، مشاعات ویلایی باید به درستی در نظر گرفته شوند و محوطه‌سازی شهرک با توجه به این مشاعات انجام بگیرند. در قوانین حقوقی، مشاعات به فضاهایی گفته می‌شود که به صورت برابر و در شرایط خاص بین تعدادی افراد، مشترک هستند. 

به‌طور کلی، فضای مشاع یا همان فضای جمعی در یک شهرک ویلایی به نواحی مشترک بین چند ویلا اشاره دارد. پارکینگ، محوطه تفریحی، پیاده‌روها، فضاهای پیاده‌روی یا فضای سبز از جمله این فضاهای جمعی به شمار می‌روند.

البته با توجه به شرایط شهرک ویلایی، ممکن است فضاهای جمعی و مشاع گسترده‌تر شوند و به هر شکلی که طراح بخواهد بسط داده شوند. تجهیزات به کار گرفته شده، امکانات شهرک و وسعت آن از جمله مواردی هستند که بر فضاهای مشاع حین طراحی شهرک ویلایی تاثیر می‌گذارند. 

درنهایت، تصمیم نهایی درباره مشاعات به شرایط توافق، مصوبات هیئت امنا، مجمع شهرک یا هیئت مدیره که متشکل از مالکین ویلاها است، بازمی‌گردد. 

نکته: مشاع بودن یک فضا به این معنی نیست که امکان ایجاد تغییر در دکوراسیون آن وجود نداشته باشد. برای مثال، در یک فضای سبز، افراد می‌توانند درخت کاری و گل‌کاری انجام بدهند و باعث زیباتر شدن فضای مشاع شوند. 

یکی دیگر از اصول و نکاتی که به هنگام طراحی یک شهرک ویلایی باید مد نظر قرار داد، محوطه‌سازی اولیه اصولی است. محوطه‌سازی صحیح به دنبال اندازه‌گیری کامل مساحت زمین مورد نیاز برای ساخت شهرک ویلایی انجام می‌گیرد. در واقع یک معمار باید اول به این نتیجه برسد که قرار است چه تعداد عمارت ویلایی در این شهرک ساخته شوند و پس از آن، متناسب با تعداد ویلاها، یک محوطه‌سازی کلی را انجام دهد. یک محوطه‌سازی صحیح نشان می‌دهد که یک ویلا باید چه اندازه حیاط مجزا یا باغچه داشته باشد. 

محوطه کلی یک شهرک ویلایی باید به اندازه کافی فضای مشترک و مشاع داشته باشد که مالکان بتوانند از آنها بهره‌برداری کنند. برای خلق یک محوطه جذاب و در عین حال هماهنگ می‌توان هنگام طراحی شهرک ویلایی به جای یک سبک ویلا، از دو یا سه سبک در کنار هم استفاده کرد. محوطه‌ای که در آن، یکی در میان ویلاها متفاوت باشند، خیلی جذاب‌تر از محوطه‌‌ای با ویلاهای دارای یک نمای یکنواخت است.

برای اینکه فرآیند محوطه‌سازی به بهترین شکل ممکن انجام شود، باید ابتدا سبک ویلاهای مورد نظر برای طراحی شهرک ویلایی تعیین شود‌. پیش از هر چیزی، معمار باید مخاطبان خود را شناسایی کند. طراح باید این سوال را از خود بپرسد که برای چه جامعه‌ای قرار است این شهرک ساخته شود؟ آیا این افراد بیشتر به سبک‌های سنتی ویلا علاقه‌مند هستند یا سبک‌های مدرن و لوکس را ترجیح می‌دهند؟ 

وقتی گام درست در مخاطب‌شناسی و انتخاب سبک طراحی شهرک ویلایی به درستی برداشته شد، طراحی با تخصیص فضای موجود می‌تواند به بهترین نحو ممکن انجام شود. برای تعیین سبک معماری هم لازم است کارفرما همه اطلاعات لازم را در اختیار طراح یا تیم طراحی قرار دهد. وقتی که کارفرما طراح خود را از چیزی که در ذهن دارد به درستی آگاه‌ نکند، ممکن است طرح نهایی فرسنگ‌ها با رویای وی فاصله داشته باشد. 

یکی از روش‌های رایج در طراحی یک شهرک ویلایی، این است که از الگوهای تکراری شهرک‌سازی استفاده می‌کنند. این الگوهای تکراری گاهی باعث یکنواختی می‌شوند و طرح کلی شهرک را کسالت‌بار می‌کنند. اما با این حال، با توجه به نظر کارفرما ممکن است تمامی عمارت‌های ویلایی کاملا شبیه به هم،یا از هم متمایز باشند. البته روح طراحی شهرک ویلایی به گونه‌ای است که باید همه عمارت‌های ویلایی مشابه باشند. اما در برخی موارد، کارفرما تمایل دارد ساختمان‌ها از هم متمایز در نظر گرفته شوند و فرم و ساختار متفاوتی داشته باشند.

ممکن است متمایز ساختن عمارت‌های ویلایی منجر به خارج شدن شهرک از حالت یکپارچگی شود و زیبایی بصری شهرک را از بین ببرد. اما از طرفی، سلیقه متفاوت مالکان ممکن است این الزام را برای کارفرما به وجود بیاورد.

به طور کلی، زمانی که یک شهرک ویلایی بدون داشتن مالک و طبق نظر کارفرما از پیش ساخته شده باشد، ممکن است بیشتر واحدها شبیه به هم باشند و تنها دکوراسیون داخلی آنها متفاوت در نظر گرفته شوند. اما از طرفی، اگر مالک‌ها مشخص باشند، ممکن است کارفرما مجبور شود بناهای ویلایی را با توجه به سلیقه آنها طراحی کند. 

در یک نتیجه‌گیری کلی باید گفت انتخاب سبک معماری شهرک ویلایی، در وهله اول به سلیقه مالکین ویلاها و در وهله دوم به نظر کارفرما بستگی دارد.

به هنگام طراحی شهرک ویلایی تاسیسات به صورت مشترک و متمرکز اجرا می‌شوند. در صورتی که برای بخشی از این تاسیسات مشکلی پیش بیاید، کل تاسیسات باید کاملا مورد بازبینی قرار بگیرند. بنابراین اهمیت اجرای تاسیسات به نحو صحیح، در اینجا خود را نشان می‌دهد. 

لازم است برای جلوگیری از ایجاد مشکلات پیش‌بینی نشده، اجرای تاسیسات توسط افراد متخصص و خبره به بهترین نحو ممکن صورت بگیرد. در صورت بروز هرگونه مشکل در تاسیسات یکی از ویلاها، لازم است ابتدا تاسیسات مرکزی مورد بررسی قرار بگیرند و مشکل از آنجا رفع و رجوع شود. این امر می‌تواند هزینه‌های اضافی بر دوش کارفرما و مالک قرار دهد.  

معمولا امنیت شهرک‌های ویلایی در سطح بالایی است. چرا که برای ایجاد امنیت، تنها از یک نگهبان کمک گرفته نمی‌شود. پس از طراحی شهرک ویلای، استفاده از دوربین‌های مداربسته، دزدگیر و غیره نیز توصیه می‌شود. به واسطه این ابزارها می‌توان سطح امنیت ویلاهای مستقر در شهرک‌های ویلایی را به طرز قابل توجهی افزایش داد. 

استفاده از ابزارهای تشخیص هویت کنار درب ورودی نیز به هنگام طراحی یک شهرک ویلایی باید مورد توجه قرار بگیرد. به این ترتیب، از ورود افراد ناشناس بدون هماهنگی قبلی جلوگیری به عمل می‌آید. بنابراین صاحبان شهرک‌های ویلایی می‌توانند بدون نگرانی شهرک را ترک کنند. همچنین فرزندان آنها بدون ترس نگرانی والدینشان می‌توانند با آزادی و آرامش در محوطه وسیع و زیبای شهرک خود وقت بگذرانند‌.  

به طور کلی، قیمت و هزینه طراحی ویلاها یا محوطه‌های عمارتی و ساختمانی، با مساحت زمین و تعداد طبقات رابطه مستقیم دارد. اما برای طراحی شهرک ویلایی مسئله تا حدودی متفاوت است و نوع شهرک‌سازی هم روی قیمت ساخت‌وساز تاثیر می‌گذارد. بنابراین پس از ارائه طرح اولیه می‌توان یک برآورد نسبی در رابطه با هزینه طراحی یک شهرک ویلایی در نظر گرفت و متناسب با آن، برنامه‌ریزی‌های بعدی را هم انجام داد.

در کل، هزینه ساخت یک شهرک ویلایی با در نظر گرفتن معیارهای متعددی تعیین می‌شود‌ از جمله این معیارها می‌توان به مواردی همچون نوع محوطه‌سازی، مساحت کل زمین، تجهیزات به کار رفته در داخل ویلا، امکانات موجود در فضاهای مشاعی، تعداد ویلاها، سبک طراحی ویلا، گل‌کاری و درختکاری و غیره اشاره کرد.

میزان بودجه‌ای که کارفرما برای طراحی یک شهرک ویلایی تعیین می‌کند، مسائل زیادی را در بر می‌گیرد. بنابراین قبل از هر چیزی، لازم است میزان بودجه تعیین شود. سپس با توجه به این میزان تعریف‌شده، برنامه‌ریزی‌های بعدی برای ساخت شهرک ویلایی صورت گیرند. 

همیشه باید میزان بودجه تعریف شده، از هزینه‌های ساخت شهرک ویلایی کمی بیشتر باشد. بدین ترتیب، در صورت خارج شدن مراحل ساخت‌وساز از محدوده بودجه، می‌توان همچنان فرآیند ساخت را ادامه داد و پروژه تکمیل کرد. 

در صورتی که مرحله بودجه‌بندی به شکل اصولی انجام نشود، ممکن است در مرحله‌ای از ساخت‌وساز، فرآیند از آن طرح تعیین شده خارج شود و امکان ادامه ساخت شهرک امکان‌پذیر نباشد. بنابراین همیشه باید در طراحی شهرک ویلایی موارد پیش‌بینی نشده در نظر گرفته شوند. 

اگر به پروژه‌های موفق شهرک‌های ویلایی تازه ساخته شده توجه کنید، یک نقطه مشترک بین آن‌ها می‌یابید: آن‌ها در مکان‌هایی قرار دارند که به راحتی قابل دسترسی هستند. به طور کلی، این به معنای دسترسی آسان ویلاها به نقاط کلیدی شهر مانند مدارس، محل کار و مراکز درمانی است. کارفرما قبل از طراحی و ساخت شهرک ویلایی باید نزدیکی شهرک به این نقاط مهم را در نظر بگیرد.  

معمولا شهرک‌هایی که به مراکز مهم دسترسی سریع داشته باشند، بیشتر توجه مشتریان را به خود جلب می‌کنند. پس برای گرفتن نتیجه ایده‌آل باید شهرک ویلایی در نزدیکی و محدوده این مراکز اصلی باشد. ‌

از جمله حیاتی‌ترین و مهم‌ترین اصول و نکات طراحی شهرک ویلایی تدوین و طراحی یک جدول زمان‌بندی است. با تدوین یک جدول برنامه زمانی، همه چیز مطابق با همان برنامه‌ریزی تعیین شده پیش خواهد رفت. 

در صورتی که فرآیند ساخت شهرک ویلایی قرار است توسط یک تیم طراحی و ساخت انجام گیرد، جدول برنامه زمانی معمولا توسط مدیر پروژه تدوین می‌شود. تدوین جدول کمک می‌کند فرآیند ساخت‌وساز ویلاها به صورت موازی پیش برود. در پایان کار هم تمام واحدهای ویلایی در زمان تعیین شده به مالکین تحویل داده می‌شوند. 

شهرک‌های ویلایی معمولا در متراژ بسیار بالا اجرا می‌شوند. بنابراین پیش‌طراحی آنها از اهمیت بسیار ویژه‌ای برخوردار است. به طور کلی، طراحی شهرک‌های ویلایی به دو بخش طراحی داخلی و طراحی محوطه ویلا تقسیم می‌شود. 

عدم توجه به اصول و نکات طراحی شهرک می‌تواند علاوه بر افزایش هزینه‌های ساخت، کیفیت شهرک و ویلاها را به میزان قابل توجهی کاهش دهد. بنابراین در کنار مواردی که پیشتر به آنها پرداخته شد، نکات دیگری هستند که باید به موازات سایر اصول به آنها پرداخته شود. این نکات شامل موارد زیر هستند:

نورپردازی اصولی یکی از مهم‌ترین نکاتی است که هنگام طراحی شهرک ویلایی باید به آن توجه شود. معمار باید نورپردازی ویلاها و محوطه شهرک را کاملا یکسان و به صورت استاندارد اجرا کند. برای مثال، نحوه قرارگیری ویلاها باید به گونه‌ای باشد که همه آنها به میزان استاندارد و مشخصی نور طبیعی را در روز دریافت کنند. برای نورپردازی محوطه هم می‌توان از چراغ‌های بیرونی و نورافکن‌ها استفاده کرد.

نحوه قرارگیری پنجره‌ها در ویلاهای شهرک هم به اندازه‌ای حائز اهمیت است که اگر به صورت اصولی اجرا نشود، مجوز ساخت شهرک به کارفرما اعطا نخواهد شد! 

پنجره‌ها در کنار زیبایی و دریافت نور، بر میزان مشرفیت ویلاها هم تاثیر می‌گذارند. بنابراین به هنگام نماسازی، پنجره‌ها باید به گونه‌ای قرار داده شوند که حریم همسایگان دچار اختلال نشود. به عنوان مثال، حداقل فاصله استاندارد پنجره‌ها از دیوار مشترک و حد فاصل بین دو ویلا باید حداقل 1.5 متر باشد. در صورتی که این فاصله رعایت نشود، احتمال عدم دریافت مجوز وجود خواهد داشت.

 

امروزه افراد زیادی برای خلاص شدن از محیط‌های شلوغ زندگی آپارتمانی، به زندگی ویلایی پناه می‌برند. به همین علت، طراحی شهرک ویلایی به خصوص در سال‌های اخیر رشد چشمگیری پیدا کرده است. اما برای این امر، کارفرما باید نکات و اصول اساسی را مدنظر قرار دهد. از جمله این نکات می‌توان توجه به مشاعات و فضای جمعی، دسترسی شهرک، تاسیسات، محوطه‌سازی و غیره را نام برد. همه این موارد کاملا به هم وابسته هستند و عدم در نظر گرفتن یکی از آنها می‌تواند هزینه‌های اضافی و خسارات جبران‌ناپذیری برای کارفرما به همراه داشته باشد. بر همین اساس، لازم است از تیم‌های طراحی خبره و مدیران و معماران متخصص در حوزه طراحی شهرک‌های ویلایی کمک گرفت. 

 

https://archup.net/principles-of-modern-villa-design/

https://houseplans.co/articles/creating-community-property-considerations/