ترفندهای معماری در زمین شیب دار با 4 نمونه واقعی

حدود 10 هزار سال پیش بود که جوامع انسانی شروع به ساخت و طراحی منزل مسکونی کردند. از همان ابتدا، معیارهای ساده‌ای برای انتخاب محل مناطق مسکونی یا همان دهکده‌های نخستین وجود داشت: دسترسی به آب، نزدیکی به زمین های قابل‌کشت و البته، مسطح بودن زمین. امروزه هنگام ایده‌پردازی برای طراحی شهری مدرن، به‌جای آب و زمین های کشاورزی، بیشتر بر دسترسی به مراکز خدماتی و امکانات حمل‌ونقل تمرکز می‌کنند. اما مسطح بودن زمین سایت، هنوز یک شرط مهم به شمار می‌رود. 

ساختمان‌ سازی روی زمین های شیب دار، در مقایسه با زمین های مسطح، مطمئنا زمان‌برتر خواهد بود. هزینه و پیچیدگی پروژه‌های طراحی ساختمان در زمین شیب دار نیز نسبتا بیشتر است. زیرا این پروژه‌ها عموما از دو حالت خارج نیستند: یا لازم است برای مسطح سازی، به داخل زمین شیب دار، حفاری انجام دهیم؛ یا پایه‌هایی را اضافه کنیم که ساختمان را به‌صورت مسطح نگه می‌دارند.

البته طراحی خانه در زمین شیب دار، مزایای خاص خود را دارد. ساختمان‌های این‌چنینی ویوی عالی خواهند داشت و فضای وسیع‌تری برای ساختمان سازی به دست می‌دهند. بنابراین، شاید این همه زحمت اضافی، واقعا ارزشش را داشته باشد. 

بررسی نمونه های واقعی طراحی در معماری، همیشه یک روش عالی برای آشنایی با یک مبحث خاص بوده است. در 4 نمونه طراحی ساختمان در زمین شیب دار که اینجا ذکر می‌شوند، طراحان انواع ترفندهای رایج یا خلاقانه را به کار برده‌اند. نتیجه این ترفندها، خلق چند مورد از بهترین نمونه های طراحی در معماری بوده است. 

تعدادی روستای شیب دار در شمال اروپا هست که وقتی در خیابان‌های سنگ‌فرش شده آن‌ها قدم می‌زنید، ردیف‌هایی از خانه‌های تراس دار با چینش پله مانند را می‌بینید. دسترسی به این خانه‌ها از طریق جاده‌های شیب‌داری ممکن شده است که از تپه‌ها بالا می‌روند. این جاده‌های معمولی، حس یک منطقه شیب دار و لذت بالا رفتن از آن را تضعیف می‌کنند. اما در مجتمع آپارتمانی بروگربرگ، در شهر بروگ کشور سوئیس، امکاناتی چون پارکینگ مسطح و پلکان به‌جای جاده را تعبیه کرده‌اند تا این حس دوباره زنده شود. 

گروه معماری کن آرکیتکتن (Ken Architekten)، که طراح این پروژه معماری در زمین شیب دار هستند، می‌گویند: «کل پروژه را ازنظر ظاهری همسو با محیط مرئی پیرامونش طراحی کرده‌ایم. به همین دلیل، این‌طور به چشم می‌آید که گویی این پروژه جزئی از تپه بروگربرگ است». 

در هر سطح یا ارتفاع مشخص از این مجتمع، دو واحد آپارتمانی بزرگ و لوکس، هرکدام در یک طرف پلکان مرکزی آن ساخته شده‌اند. این آپارتمان‌ها پنجره‌های بزرگی دارند که از سقف تا کف آپارتمان و در تمام عرض آپارتمان کشیده می‌شوند. درنتیجه، نور طبیعی زیادی دریافت می‌کنند. ساکنان در تراسی که روبه‌روی پنجره قرار دارد، نمای یک شهرک سوئیسی باصفا در حومه شهر زوریخ را خواهند دید. 

 

هنگام ساخت خانه سیدهاوس، از همان روش معمول برش و پرسازی برای حفاری درون یک دامنه کوه استفاده شده است. این خانه نیمه فرو رفته و نیمه بیرون زده، در مجاورت یکی از بندرگاه‌های شمال شهر سیدنی، کشور استرالیا قرار دارد. دو روش، یکی ایجاد زمین مسطح از بیرون و دیگری حفاری به درون دامنه برای مسطح سازی، در این پروژه معماری در زمین شیب دار، با هم ترکیب شده‌اند. درنتیجه، دو یا سه طبقه کامل در سه بخش مجزا بنا شده است؛ بی‌آنکه کوچک‌ترین اثر نامطلوبی بر دورنمای آسمان منطقه بگذارد. 

معماران گروه فیتزپاتریک و شرکا (fitzpatrick+partners) می‌گویند: «این بنا، هندسه پیچیده، دهانه‌های بزرگ و طره‌های منحصربه‌فرد خودش را داشت. به همین دلیل، به ساعت‌ها آنالیز رایانه‌ای نیاز بود تا سازه‌های بهینه‌ای که ازنظر زیبایی‌شناختی مطلوب باشند، به دست آیند. فرم‌های داخلی و پرداخت‌کاری‌های نهایی همگی از این ویژگی برخوردار هستند». 

بخش‌های مختلف بنا، ازجمله بام‌ها و تراس‌ها، به‌صورت پله‌پله به‌طرف پایین دامنه چیده شده‌اند. بدین ترتیب، یک فضای زندگی با طرح باز و طبقات دوگانه به وجود آمده است که سه تراس مجزای روباز دارد. درعین‌حال، سه اتاق‌خواب و یک اتاق اختصاصی ساختمان، هرکدام به بالکن جداگانه خود با نمای خلیج مجهز هستند. 

اگر می‌خواهید ساختمان‌های همسایه بر سر شما سایه نیندازند و همسایه‌ها از بالا به شما نگاه نکنند، یک راه‌حل عالی این است که خانه‌تان را درست در نوک تپه‌ها بسازید. در قرن‌های گذشته، قلعه‌ها را به همین دلیل در نوک تپه‌ها می‌ساختند تا از شر دشمنان در امان باشند. 

بناهای این‌چنینی با حجم بزرگ و نامتناسبشان، بسیار در چشم می‌آیند و افق را از هر سو تغییر خواهند داد. بنای مسکونی لاتیپی (Latypi) یکی از همین پروژه‌های معماری در زمین شیب دار واقع در نوک تپه است؛ با این تفاوت که بخشی از آن را به درون دامنه فرو برده‌اند. حتی بام سبزی برایش ساخته‌اند که به‌خوبی میان زمین‌های طبیعی محیط پیرامون استتار می‌شود. 

معماران گروه A31 این‌گونه توضیح می‌دهند: «هدف این بود که منظره سخت (مصالح) و منظره نرم (پوشش گیاهی) ساختمان، با چشم‌انداز طبیعی منطقه میکونوس در هم تنیده شوند. به همین دلیل، هیچ‌کس نمی‌تواند از خیابان به وجود این ساختمان پی ببرد». بیشتر مساحت داخلی 240 مترمربعی مسکن لاتیپی، در سطوح و طبقات پایینی قرار دارد. البته با وجود یک نورگیر مرکزی، نور طبیعی به‌خوبی در کل محیط پخش می‌شود. 

اگر بودجه کافی برای حفاری درون زمین شیب دار را نداشته باشیم، آنگاه چه باید کرد؟ خوشبختانه راه‌حل ساده دیگری نیز برای معماری در زمین شیب دار هست: می‌توانیم بنا را با استفاده از پایه‌های نگهدارنده فولادی به‌صورت مسطح نگه داریم. یک نمونه از این روش، بنایی به نام خانه 28 است که آن را روی زمین شیب دار بنا کرده‌اند. 

 

این واحد مسکونی از 3 کانتینر متصل‌به‌هم، هرکدام به طول 6 متر تشکیل می‌شود. همچنین به یک بام سبز و یک بالکن تراسی مجهز است که در کناره جنوبی آن امتداد می‌یابد. بدین ترتیب، آشپزخانه، پذیرایی و اتاق‌خواب‌ها، نمایی بی‌نظیر را از دل درختان به‌طرف ساحل سرف کوست در جنوب استرالیا به دست می‌دهند. 

به گفته معماران شرکت Studio Edwards، «گیاه بومی دی کوندرا که روی بام این خانه کاشته‌ایم، به عایق‌کاری حرارتی و محافظت در برابر آب باران نیز کمک می‌کند». علاوه بر آن، این گیاهان، پوشش گیاهی منطقه را تکمیل می‌کنند و کل ساختمان را به همراه میله‌های نگهدارنده اش استتار خواهند کرد. بدین ترتیب، میله‌های نگهدارنده که درون فونداسیون‌های بتنی با عمق زیاد محکم شده‌اند، به‌تدریج در محیط محو خواهند شد. 

اینکه ساختمانی با حجم زیاد از دامنه کوه بیرون بزند، ازنظر ظاهری چندان جذاب نیست. طراحان و متخصصان معماری در زمین شیب دار می‌کوشند ساختمان را به نحوی با محیط هماهنگ کنند. بسیاری از آن‌ها حفاری و فرو بردن بخشی از ساختمان درون زمین شیب دار را به‌عنوان یک روش رایج در نظر می‌گیرند. برای پنهان‌سازی، روش‌های دیگری چون انتخاب مصالح یا پوشش گیاهی همسو با محیط طبیعی نیز رواج دارد. همچنین معمولا سازه‌ها را با چینش پله مانند در چند طبقه یا سطح ارتفاع طراحی می‌کنند.

 

https://www.archdaily.com/1004484/hillside-homes-how-to-dig-in-for-the-long-term?ad_campaign=normal-tag