مسابقه بازآفرینی محور شهری طراحی فضای فوقانی تونل راه آهن تهران-تبریز

به نقل از روابط عمومی و امور بین الملل سازمان نوسازی شهر تهران، از سال 1323 که ساخت راه آهن تهران – تبریز از مبدأ ایستگاه مرکزی راه آهن تهران آغاز شد، این خط به عنوان یکی از مهمترین مسیرهای ارتباط دهنده پایتخت ایران به سایر نقاط به شمار می‌آمد. رفته رفته محله‌های شهری در پیرامون این خط شروع به شکل‌گیری کردند که در فاصله سه دهه بعد، این مسیر در میانه محله‌های مسکونی منطقه 17 شهرتهران قرار گرفت و با گسترش شهر تهران از حوزه جنوب غربی – به ویژه در منطقه 18 این خط را به عنوان لبه‌ای جدا کننده مطرح کرد. اهمیت این موضوع سبب شده‌است برای نیل به ایده‌های برگزیده، طراحی فضای فوقانی تونل خط آهن تهران-تبریز در قالب برگزاری مسابقه و با فراخون عمومی بین‌المللی دنبال شود. 
مهاجرت های مداوم از سایر نقاط شهری و روستایی به تهران و مکان‌گزینی این جمعیت در بخش‌های پیرامونی شهر تهران، از جمله مناطق 17 و 18 و عدم ساماندهی اطراف خط آهن، همراه با کیفیت پایین محیط و نیز مسائل و مشکلات اجتماعی، از جمله عواملی بود که در سال 1386 منجر به انتقال این خط به مسیر زیرسطحی و آزاد سازی عرصه فوقانی شد. عملیات انتقال این خط به سطح زیرین تا سال 1392 ادامه یافت و این تونل در خردادماه 1392 به بهره‌برداری رسید.
در مناطق 17 و 18 با انتقال خط آهن به زیر سطح به طول 9 کیلومتر و با بروز برخی آسیب‌ها، فضای شهری گسترده و بی‌نظیری با مساحت حدود 50 هکتار برای  محور یادشده و حوزه نفوذ بمنظور اجرای پروژه بازآفرینی شهری فراهم آمد که در مقیاس شهری می‌تواند تصویر ذهنی شهروندان را از پهنه جنوبی شهر بهبود ببخشد و با رفع بخش عمده ای از نیازمندی‌های محلات دارای بافت فرسوده همجوار، نقش عمده‌ای در توسعه آن‌ها ایفا نماید. اهمیت این موضوع سبب شده‌است برای نیل به ایده‌های برگزیده، طراحی فضای فوقانی تونل خط آهن تهران-تبریز در قالب برگزاری مسابقه و با فراخون عمومی بین‌المللی دنبال شود.

مسابقه "بازآفرینی محور شهری؛ طراحی فضای فوقانی تونل راه آهن تهران- تبریز" در دومرحله برگزار می شود و ثبت نام در آن برای افراد حقیقی و حقوقی آزاد است. مراحل برگزاری مسابقه به شرح زیر است:
مرحله اول: ارائه ایده و طرح مفهومی:
در این مرحله شرکت‌کنندگان می‌توانند پس از ثبت نام و احراز شرایط شرکت در مسابقه، ضمن دریافت اسناد تکمیلی، ایده اصلی و طرح مفهومی خود را در ارتباط با موضوع مسابقه (مطابق با مشخصات درخواستی کارفرما و زمان‌بندی مربوطه) ارسال نمایند.
مرحله دوم: ارائه طرح جامع سه بعدی:
در این مرحله با توجه به نتایج داوری مرحله اول، تعداد 10تا 15 شرکت کننده واجد شرایط ورود به مرحله دوم، انتخاب و نسبت به ارائه طرح جامع سه بعدی موضوع مسابقه (مطابق با مشخصات درخواستی کارفرما و برنامه زمان‌بندی مربوطه) اقدام می‌نمایند. در پایان و پس از طی مراحل داوری، سه اثر انتخاب و جوائز تعیین شده را دریافت خواهند نمود.
با توجه به اهمیت مسابقه و موضوع آن، ضروری است شرکت کنندگان در معرفی افراد همکار به تخصص‌های مورد نیاز پروژه توجه داشته باشند.

معیارهای داوری:

توجه به موضوع  مسابقه به عنوان یک پروژه بزرگ و پر اهمیت بازآفرینی شهری
لزوم توجه به مسائل اجتماعی و ارتباط‌ اجتماع محلی همجوار
توجه به اسناد فرادست و مرتبط
رعایت امنیت و ایمنی راه آهن و فضای زیرسطحی پروژه
توجه به تاب آوری زیستی شهر (مدیریت رواناب شهری، مدیریت تقاضا و مصرف آب،  مدیریت مصرف انرژی و نفوذ‌پذیری در برابر جریان هوا)
توجه به نقش محله‌ای، شهری و فراشهری محور
توجه به مبحث هوشمند‌سازی
توجه به مسایل اقتصادی پروژه و تحقق پذیری آن

الزامات مسابقه:

هر شرکت‌کننده تنها می‌تواند یک طرح ارسال نماید.
حقوق مادی و معنوی آثار طبق حقوق مؤلفان، مصنفان و هنرمندان می‌باشد.
درصورت بروز اختلاف و تشکیک در خصوص آثار، موضوع به هیأت داوران و در صورت بروز اختلاف بین ارکان مسابقه، موضوع به دبیرخانه دائمی مسابقات معماری و شهرسازی ارجاع خواهد شد.
این مسابقه طبق آئین‌نامه جامع مسابقات معماری و شهرسازی مصوب 1381 شورای‌ عالی انقلاب فرهنگی و تحت نظارت دبیرخانه دائمی مسابقات معماری و شهرسازی انجام می‌پذیرد.
مسئول کلیه مکاتبات با دبیرخانه، شخص ثبت نام کننده بوده، جایزه نیز به وی تحویل می‌شود.

ارکان مسابقه:

کارفرما: سازمان نوسازی شهر تهران
مدیر مسابقه: سید جواد میرحسینی

هیأت داوران:

پیروز حناچی
سید عبدالهادی دانشپور
سید اویس ترابی
حمید ناصر خاکی
محمد سعید ایزدی
مجتبی رفیعیان
مصطفی کاظمی

داور جانشین:

علی خانی

جوایز مسابقه:

نفر اول مبلغ 1250 میلیون ریال
نفر دوم مبلغ 800 میلیون ریال
نفر سوم مبلغ 450 میلیون ریال

همچنین با عنایت به برگزاری مسابقه در دو مرحله، پس از بررسی اولیه صلاحیت ها و مستندات ارائه شده، برای 15 نفر از شرکت کنندگان از 100 میلیون ریال و تا 150 میلیون ریال کمک هزینه اهدا خواهد شد.

تحریریه معماری آرل
منبع: nosazi.tehran.ir