پانورامای معماری پارسه در مجله فرانسوی "ژئوهیستوری"

تیتر بزرگ جلد شماره اکتبر و نوامبر ۲۰۱۷ مجله «ژئوهیستوری» (GEOHISTOIRE) چشم هر بیننده ایرانی را جذب می‌کند؛ «ایران؛ از امپراتوری بزرگ پارسه تا انقلاب اسلامی، ۲۵۰۰ سال تمدن». این عنوان به‌تنهایی اجازه می‌دهد تمام آنچه را که قرار است در این شماره از مجله با آن مواجه شویم، تصور کنیم؛ ۲۵۰۰ سال تاریخ تمدن ایران از هخامنشیان تا عصر حاضر.
تصوری که کاملاً درست است. زیرا مجله با بخش «پانوراما» آغاز می‌شود و می‌نویسد: پارسه چه چیزهایی درمدت سه‌هزار سال به ما داده است؟ فلات ایران موفقیت‌های امپراتوری‌های باشکوهی را به چشم دیده است. علم، هنر، معماری و… شکوه‌ و جلالی که تا دنیای غرب هم پیش رفت. در بخش «از پارسه تا ایران»، ۲۵۰۰ سال تاریخ کشورمان در قالب نقشه‌هایی معرفی و تغییرات سرزمین ایران از اولین امپراتوری بزرگ جهان تا جمهوری اسلامی در پنج مرحله بررسی می‌شوند.

ژئوهیستوری با توضیح اینکه این پنج مرحله در واقع لحظاتی کلیدی و سرنوشت‌ساز از این کشور خاورمیانه‌ای هستند، وارد مرحله نخست می‌شود؛ ۵۵۹ تا ۳۳۰ پیش‌ از میلاد. کوروش، داریوش و خشایارشا. سه پادشاهی که سبب شدند سلسله هخامنشیان به‌مدت ۲ قرن بر دنیا حکومت کند. این مجله در ادامه، معماری پرسپولیس را بررسی می‌کند و می‌نویسد که این پایتخت تشریفات هخامنشیان در ۵۲۱ پیش‌ از میلاد ساخته شد. داریوش می‌خواست پرسپولیس را نماد ابرقدرتیِ امپراتوری پارسه کند و تقریباً هم موفق شد. البته تا قبل‌ از آنکه اسکندر مقدونی آن را به خاکستر تبدیل کند. ژئوهیستوری، پیش‌از جلو رفتن در تاریخ، نگاهی هم به زندگی زرتشت می‌اندازد. شاعری که حدود سال ۱۰۰۰ پیش‌ازمیلاد می‌زیست.
سلسله صفویان بین سال‌های ۱۵۰۱ تا ۱۷۳۶ میلادی و شکوه‌ و جلال اصفهان از دیگر بخش‌های تاریخی است که از سوی مجله ژئوهیستوری روایت می‌شود. این مجله می‌نویسد: شاه عباس اول در قرن هفدهم میلادی روستای کوچک اصفهان را به‌جواهری تبدیل کرد. شماره اکتبر و نوامبر ژئوهیستوری، در ادامه به بررسی سلسله قاجاریه بین سال‌های ۱۷۸۶ تا ۱۹۲۵ می‌پردازد و ۱۵۰ سال تاریخ این سلسله را ورق می‌زند. سلسله‌ای که به نوشته این مجله، کشور را مدرنیزه کرد اما بدهی‌های فراوان، شکست‌های نظامی و سرزمین‌های واگذار شده برجای گذاشت.

پس‌از قاجاریه به سال‌های ۱۹۱۹ تا ۱۹۷۹ می‌رسیم. دوران حکومت پهلوی‌های اول و دوم فرا می‌رسد و ژئوهیستوری می‌نویسد که محمدرضا در ۱۹۴۱ بر کرسی پدر تکیه زد و کم‌کم به شاه نفت تبدیل شد. آخرین بخش از صفحات ۲۵۰۰ سال تاریخ ایران بین سال‌های ۱۹۷۸ تا ۱۹۷۹ است؛ یک‌سال پرالتهاب پیش‌ از پیروزی انقلاب اسلامی. پس‌از فرار شاه در ۱۹۷۹، برخی از تشکیل یک دولت نظامی واهمه داشتند، برخی دیگر پیروزی‌ چپ‌‌گراها یا میانه‌روها را تصور می‌کردند اما این روحانیت بود که قدرت را در دست گرفت.


تحریریه معماری آرل
منبع: eskannews
arel