چهارشنبه های معرفی کتاب: خانه ای با شیروانی قرمز، گفتگو با عباس کيارستمی و آيدين آغداشلو

این کتاب گفتگوی مرجان صائبی با دو کارگردان و نقاش سرشناس کشورمان را دربر می‌گیرد. به این ترتیب که عباس کیارستمی و آیدین آغداشلو در یک گفتگوی مشترک حضور دارند و سؤال‌های مشترکی از آنها می‌شود. این گفتگو آخرین گفتگویی است که زنده‌یاد کیارستمی پیش از درگذشتش انجام داده است.

مرجان صائبی دربارۀ شکل‌گیری این گفتگو می‌نویسد: «ایدۀ اولیۀ این گفتگو به زمانی برمی‌گردد که متوجه شدم عباس کیارستمی و آیدین آغداشلو هم‌کلاسی دوران دبیرستان بوده‌اند. از آیدین آغداشلو خواستم عباس کیارستمی را به خانه‌اش دعوت کند و او با کمال میل پذیرفت و عباس کیارستمی هم دعوت او را قبول کرد. اما حاصل این دیدار غیرقابل پیش‌بینی‌تر از چیزی بود که تصور می‌کردم؛ گفتگویی طولانی که بخشی از آن سال 93 در سالنامۀ روزنامۀ شرق چاپ شد و به علت طولانی‌بودن حتی قبل از چاپ در روزنامه، عباس کیارستمی پیشنهاد داد بهتر است به صورت کتابی کوچک با عنوان «خانه‌ای با شیروانی قرمز» منتشر شود. اما در نهایت روزنامۀ شرق چند صفحه از سالنامه را در اختیارم قرار داد. بار دوم که مسئلۀ کتاب شدن این گفتگو را با عباس کیارستمی مطرح کردم، ابراز تمایل کرد طی مصاحبۀ کوتاه دیگری بعضی از بخش‌هایی را که مربوط به خاطرات دوران کودکی و پدرش بود کامل کند و دربارۀ تأثیرات شعر بر زندگی شخصی و حرفه‌ای خود توضیح بیشتری دهد و قرار شد عکس‌های دوران کودکی و دوران دبیرستان این دو نفر هم ضمیمه مصاحبه گردد ....».

آیدین آغداشلو دربارۀ کودکی عباس کیارستمی می‌گوید: «عباس آدم آرام و دقیقی است. خیلی وقت پیش‌ها هم نوشتم ما در مدرسه می‌دیدیم که عباس به ما و همۀ حوادث نگاه می‌کند، ولی مداخله زیاد نمی‌کند. آن زمان از کجا می‌توانستم بفهمم که او هرچه می‌بیند فیلمش را می‌گیرد و در بایگانی ذهنش نگه می‌دارد؟ نشان به آن نشانی که در فیلم «مسافر» پسری را نشان می‌دهد که دستمال دور سرش می‌بندد و ظاهراً دندان درد دارد. خب آن پسر من بودم».

کیارستمی نیز در بخشی از این گفتگو دربارۀ کتابی که بر روی او تأثیر گذاشته باشد، می‌گوید: «این خیلی مهم نیست ولی مثلا کتابی که هنوز هم دوست دارم «به خدای ناشناخته» نوشتۀ جان اشتاین بک است. این یکی از کتاب‌هایی بود که آیدین به من داد و حالا که به فیلم «گزارش» اشاره کرد، فکر می‌کنم می‌بینم کتاب‌های آن دوره خیلی روی من تأثیر گذاشت؛ الان من باور ندارم هیچ چیزی تعیین‌کننده باشد، هیچ آدم، هیچ کتاب یا هیچ فیلمی تأثیر آن دوران را ندارد و برای من تعیین‌کننده نیست برای اینکه ما دوره‌مان را سپری کرده‌ایم و الان وقتی است که باید از گنجینۀ داشته‌هایمان استفاده کنیم و ببینیم چه داریم. این کتاب در حافظۀ من مانده و طبیعتی که داشت در نقاشی و فیلم‌های من هست».