برای شروع طراحی داخلی چه باید کرد؟

قبل از اینکه بخواهیم به طراحی داخلی خانه بپردازیم، ابتدا باید با روند کلی کار طراحی آشنا شویم. می­دانیم که انجام هر کاری روش مخصوص به خود را دارد و از اصول خاصی تبعیت می­کند. طراحی نیز به عنوان عملکردی آگاهانه و ارادی و تلاشی هدف­دار، اندیشمندانه و خلاقانه، حاصل روندی است که از تفکر شروع و به ارائه محصولی زیبا، کارآمد و اصیل ختم می­شود و طرح نهایی همیشه نمایان­گر میزان اندیشه و شناخت طراح و عمق احساس و سلیقه اوست.

هدف هرگونه طراحی سامان­دهی بخش­های مختلف آن، برای رسیدن به یک مجموعه منطقی، در جهت تحقق اهداف مشخص می­باشد. یکی از ویژگی­های خاص روند طراحی آن است که همیشه به سادگی و یقین، منجر به یک پاسخ ساده و قطعی نمی­شود و برای یک مسأله طراحی، معمولاً بیش از یک جواب معتبر و صحیح وجود دارد، بطوری­که اگر طراحی فضای واحدی با ابعاد و برنامه مشخص به چند طراح مختلف سپرده شود، تنوع طرح­ها به تعداد طراحان خواهد بود.

همان­طور که نتایج کار طراحان با هم فرق می­کند، روند تفکر و روش طراحی آنها نیز با هم متفاوت است. البته این به معنی بی­قاعده بودن کار طراحی نیست، بلکه بدین معنی است که در چهارچوب معیارها و ضوابط کلی حاکم بر طرح، با روش­های مختلفی می­توان به پاسخ­ها و راه­حل­های مناسب برای مسأله طراحی، دست یافت.



در هنگام شروع کار طراحی، فرض بر این است که مجموعه شرایط موجود (یعنی مسأله) در حد قابل قبول نبوده و مجموعه شرایطی جدید (یعنی راه­حل) مورد نیاز است. بنابراین طراحی به نوعی همان روند حل مسأله است.

مرحله اول روند هر طراحی، شناخت شرایط و تجزیه و تحلیل آنهاست، بدین معنی که ابتدا باید شرایط موجود و نیز شرایط مطلوب را معین و محقق نماییم تا سپس با توجه به امکانات و شرایط ممکن، به طراحی بپردازیم.

مرحله شناخت و تحلیل، مرحله حساسی در روند طراحی به شمار می­آید، زیرا کیفیت یک راه­حل بستگی به نحوه درک و تبیین مسأله و تجزیه و تحلیل آن دارد. به هر میزان که اطلاعات طراح از موضوع طراحی، ابعاد و الزامات آن جامع­تر و کامل­تر باشد، طرح تهیه­شده می­تواند از انسجام، تناسب، کارآیی و کیفیت مطلوب­تری برخوردار شود.

یک طرح در قضاوت از سوی افراد مختلف به دلایل گوناگون می­تواند موفق شناخته شود، دلایلی همچون کارکرد خوب، اقتصادی بودن و هماهنگی با استطاعت ما، کارآمد و بادوام بودن، زیبایی و چشمگیری، ارائه حسی پرمعنا و ماندگار از زمان و مکان دیگری برای ما، مطابقت با مد و سبک روز و ... . از این­رو در ابتدای کار طراحی، باید تلقی خود را از یک خانه خوب و ارزش­هایی که باید داشته باشد و ما می­خواهیم با طراحی به آنها برسیم، روشن کنیم.



به عبارت دیگر اگر از ما بخواهند یک ساختمان خوب را تعریف کرده، صفات و ویژگی­های آن را بیان کنیم، چه جواب خواهیم داد. شاید بتوان گفت یک ساختمان خوب، مفید، قابل استفاده، زیبا و دلنشین، راحت و آرامش­بخش، محکم و بادوام است، اقتصادی و کم­هزینه بوده و با نیازهای روحی و جسمی استفاده­کننده و شرایط محیطی هماهنگ است، همچنین محصول تفکر و اندیشه و انتخاب آگاهانه ماست و با فرهنگ و ارزش­های ما تناسب دارد و دارای هویت است.

پس از تبیین اهداف و چشم­اندازی از شرایط مطلوب و مشخص نمودن نیازها و اولویت­ها، باید محدودیت­های زمانی، اقتصادی، فناوری و نیز امکانات و قابلیت­های خودمان را درک نماییم، نسبت به مواد و مصالح و فناوری در دسترس برای ساخت، آگاهی کسب کنیم، ترکیب اعضای خانواده، نیازها و خواسته­های آنها را مورد توجه قرار داده و شیوه زندگی آنها را در نظر بگیریم و ... . به طور خلاصه قبل از شروع کار طراحی، بایستی معرفت و بصیرت و دانش لازم را نسبت به ابعاد مختلف خانه اعم از فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی، اقلیمی و فنی کسب نماییم تا بتوانیم بر اساس این یافته­ها، اهداف، ویژگی­های کیفی و ابعاد کمی طرح را تبیین و اصول و احکام حاکم بر طراحی را مشخص نماییم.



پس از مرحله شناخت و تحلیل، نوبت به خود طراحی می­رسد که برای موفقیت در این مرحله، بایستی عناصر تشکیل­ دهنده یک طرح را که در یادداشت­های آینده به آنها خواهیم پرداخت، بشناسیم و با سازمان­دهی هدف­مند آنها در یک ترکیب منطقی، زیبا و خوشایند، در نهایت به یک طرح مطلوب و ایده­آل برسیم.


تحریریه معماری آرل