نویسنده : تحریریه آرل
تاریخ : پنجشنبه , ۱۴۰۲/۰۹/۰۹ ۱۹:۴۲
طراحی نمای ساختمان چیست و چه اهمیتی دارد؟
نمای ساختمان به یکی از کناره‌های بیرونی ساختمان، معمولا کناره روبرویی، اطلاق می‌شود. نما را از اجزای اصلی ساختمان به شمار می‌آورند؛ زیرا شخصیت و روح ساختمان را مشخص می‌کند. این جزء می‌تواند شکل‌ها و اندازه‌های متنوعی داشته باشد. بنابراین، معماران می‌کوشند تا نهایت خلاقیت خود را روی نما پیاده کنند و از این طریق به ساختمان حیات ببخشند. نما را می‌توان مهم‌ترین المان در تعیین جنبه‌های زیبایی‌شناختی بیرونی ساختمان دانست.
درواقع، نما «لایه بیرونی» هر سازه معماری است. این لایه بیرونی بر جنبه‌های گوناگونی اثرگذار خواهد بود، مانند مصرف انرژی، عایق‌کاری، محافظت از طراحی داخلی ساختمان، تهویه فضا و درک افراد از روح بنا. هر یک از انواع نمای ساختمان می‌تواند به‌کلی جو آن را تغییر دهد. نمای کرتین وال، مدرن، ملاتی و کامپوزیت، برخی از مهم‌ترین این انواع هستند. البته در مورد اهمیت اجرای نمای ساختمان می‌توان به نکات دیگری نیز اشاره کرد.
شخصیت و روح ساختمان
شاید مهم‌ترین علت طراحی نما، افزودن شخصیت به ساختمان باشد. نما، فرصتی است که معماران با بهره‌گیری از آن، سبک معماری ساختمان خود را به رخ رهگذران و ساکنان می‌کشند و بر سبک طراحی شان تمرکز میکنند. هرچند طراحی نمای ساختمان در بسیاری از موارد به‌صورت ساده و استاندارد انتخاب می‌شود، اما ساختمان‌های این‌چنینی فارغ از هویت، حیات یا شخصیت منحصربه‌فرد خود خواهند بود. این نما است که می‌تواند یک بنا را ممتاز و متمایز سازد و آن را به مخاطب بشناساند.
مصرف انرژی
ما می‌توانیم خلاقیت‌های بی‌شماری را در اجرای نمای ساختمان انجام دهیم که به کاهش مصرف انرژی بی‌انجامند. نما، مرز میان فضای داخلی و بیرونی یک بنا به شمار می‌آید و ارتباط بین این دو فضا را شکل میدهد. درنتیجه، طرح، متریال، چینش، نورپردازی و حتی رنگ نما، بر مصرف انرژی تاثیر چشمگیری دارند. برای مثال، می‌توانیم میزان ورود نور و حرارت به ساختمان را از طریق نما کنترل کنیم و هزینه خنک‌سازی را کاهش دهیم.
محافظت در برابر مولفه های طبیعی
مولفه های طبیعی شامل باد، باران، طوفان، سیل، دمای بالا، رطوبت زیاد، گردوخاک و مواردی از این دسته هستند. این مولفه‌ها می‌توانند اجزای ساختمان را فرسوده کنند یا راحتی ساکنان را تحت تاثیر قرار دهند. اگر طراحی نمای ساختمان به‌درستی انجام گیرد، این کار می‌تواند اثرات منفی مولفه‌های طبیعی را کاهش دهد. ما می‌توانیم نماها را به‌گونه‌ای طراحی کنیم که از ساکنان در برابر این مولفه ها محافظت کنند و خود نیز مقاوم باشند.
تهویه و گردش هوا
نما را معادل با پوست ساختمان در نظر می‌گیرند. همان‌گونه که پوست انسان نیاز به تنفس دارد، این مسئله باید در اجرای نمای ساختمان نیز لحاظ شود. انتخاب متریال قابل‌تنفس، ایجاد حفره‌های مناسب جهت گردش هوا و نصب پنجره‌های مکانیکی، ازجمله راه‌های تهویه نما هستند. این تهویه باید به‌گونه‌ای باشد که عواملی چون باد، باران و برف، نتوانند آن را مختل سازند.
عایق صدا
نماهایی که درست طراحی می‌شوند، از ورود صدای بیش‌ازحد به فضای داخلی ساختمان جلوگیری خواهند کرد. این عایق‌کاری نباید به‌گونه‌ای باشد که در تهویه مناسب یا ارتباط بصری بین محیط داخل و بیرون اختلال ایجاد کند.
راحتی ساکنان با طراحی نمای ساختمان
ما می‌توانیم با طراحی اصولی نما، سطح راحتی ساکنان را افزایش دهیم. برای محیط‌های اداری و طراحی دفتر کار، این امر به‌منزله بالا رفتن راندمان کاری کارمندان خواهد بود. برای مثال، می‌توانیم میزان ورود نور و حرارت را مطابق با سلیقه ساکنان تنظیم کنیم. همچنین با ایجاد ارتباط بصری مناسب بین طراحی فضای داخلی و چشم‌اندازهای بیرونی، تاثیر روان‌شناختی مثبتی بر ساکنان خواهیم گذاشت.
امنیت در اجرای نمای ساختمان
درگذشته، جهت افزایش سطح امنیت بناها، میله‌هایی را روبروی ورودی‌ها و پنجره‌ها نصب می‌کردند. این کار امروزه نیز انجام می‌شود، اما با پیشرفت روش های طراحی نمای ساختمان می‌توانیم خلاقیت‌های بیشتری را در این زمینه به خرج دهیم. با این روش‌ها، هم سطح امنیت افزایش داده می‌شود و هم ظاهر نه‌چندان زیبای میله‌های قدیمی حذف خواهد شد.
حیات بخشیدن به ساختمان
در سبک معماری مدرن و معاصر، معماران می‌کوشند ظاهری مجلل و پویا به بخش‌های بیرونی بنا ببخشند. در این راستا، تکنولوژی‌ها و روش های طراحی نما مدرن نیز معرفی شده‌اند. از این میان می‌توانیم به نورپردازی هوشمند، آینه‌ها و شیشه‌های مقاوم در برابر مولفه‌های طبیعی، اجزای متحرک و غیره اشاره کنیم. کوشش معماران معاصر بر این است که به ساختمان‌ها زندگی ببخشند و آن‌ها را از حالت خشک و بی‌تحرک سنتی درآورند.
3 مورد از اصول طراحی نمای ساختمان
ساخت یک نمای کارآمد و زیبا، کار ساده‌ای نیست. 3 اصل وجود دارد که ملاحظه آن‌ها برای اجرای نمای ساختمان ضروری خواهد بود. نخست آنکه باید هماهنگی بین فرم و کارکرد را در نظر بگیریم. یعنی نمای موردنظر ما هم باید زیبا باشد و هم هدف کاربردی داشته باشد. مسئله پایداری و محیط‌زیست نیز در این زمینه اهمیت دارد. همچنین هنگام طراحی نما، تطابق با محیط پیرامون ساختمان باید لحاظ شود.
نقطه کانونی
نقطه کانونی در نما، یعنی قسمتی از نما که تمرکز اصلی افراد را جلب می‌کند و پیش از هر چیز دیگر، چشم‌ها را به خود خیره می‌سازد. نقطه کانونی معمولا در ناحیه درب ورودی در نظر گرفته می‌شود. البته نیازی نیست که درب دقیقا در مرکز ساختمان و روبروی آن قرار گیرد. بسیاری از انواع طراحی نمای ساختمان را می‌بینیم که درب آن‌ها در حاشیه‌ها و گوشه‌ها طراحی می‌شود و ازنظر زیبایی نیز عالی هستند.
نقطه کانونی در هر قسمتی که باشد، باید با استفاده از اجزای مختلف، نگاه‌ها را به‌سوی آن بکشانیم. برای مثال، می‌توانیم رنگ متفاوتی را برای نقطه کانونی انتخاب کنیم یا متریال آن را به‌طور ویژه در نظر بگیریم. گاه از ترفندهایی مانند نصب سایبان بالای درب و برجسته‌سازی آن استفاده می‌شود.
توازن بصری
توازن بصری به معنای متعادل بودن وزن کلی طرح است و نباید آن را با تقارن هندسی اشتباه بگیریم. این یعنی نیازی نیست همه اجزا در دو طرف مرکز توازن دقیقا با هم یکسان باشد؛ هرچند در برخی ساختمان‌ها، می‌توانیم با تقارن محض نیز نماهای زیبایی بیافرینیم. طبق اصل توازن بصری، باید اجرای نمای ساختمان را به‌صورت معنادار و هماهنگ انجام دهیم. برای مثال، اگر یک طرف نمای ساختمان، درب دو قسمتی بزرگی قرار دارد، در طرف دیگر المانی با تاثیر بصری برابر قرار دهیم.
یکپارچگی
در طراحی نمای ساختمان همه‌چیز باید ازنظر معنایی به هم مرتبط باشد. در این راستا، معمولا یک متریال یا رنگ اصلی برای کل نما در نظر می‌گیرند و سپس جزئیات را با رنگ‌ها و متریال های دیگر تکمیل میکنند؛ بنابراین نمی‌توانیم تعداد زیادی رنگ و متریال را به‌صورت جسته‌وگریخته در قسمت‌های مختلف نما به کار ببریم. از سوی دیگر، اگر جزئیات نما بیش‌ازحد زیاد باشند، آنگاه ظاهر آن نازیبا و بی‌معنا خواهد شد.
اصول نورپردازی در اجرای نمای ساختمان
نمای هر ساختمان درواقع چهره آن به شمار می‌آید. این چهره باید هم در طول روز و هم در شب به‌خوبی دیده شود. اینکه نما در شب چگونه به چشم بیاید، به نحوه نورپردازی آن بستگی دارد. نما باید در شب نیز مانند روز دل‌پذیر، تماشایی، زیبا و سبک دار به نظر بیاید. در نورپردازی نما، هرگز نباید به دنبال حداقل‌ها باشیم و باید روی ظاهر زیبا و کارکرد عالی تمرکز کنیم.
برای نورپردازی، توجه به تاریخچه ساختمان، هدف ساختمان، کاربری ساختمان و محیط پیرامون از اهمیت بالایی برخوردار است. همچنین باید توجه کنیم که نحوه نورپردازی ما برای رهگذران و ساکنان آزاردهنده نباشد. هنگام نورپردازی، لازم است همه جزئیات و الگوهای موجود در طراحی نمای ساختمان را به نمایش بگذاریم و هیچ‌یک را از قلم نیندازیم. تجهیزات روشنایی نما معمولا به‌طور اختصاصی سفارش داده می‌شوند و مانند قطعات پازل هستند که باید دقیق و درست جایگذاری شوند.
10 مورد از انواع نمای ساختمان
به دلیل پیشرفت قابل‌توجه تکنولوژی در سال‌های گذشته، طراحی نما نیز دچار تغییرات بزرگی شده است. مطالعه انواع نما برای معماران و طراحان ضروری خواهد بود؛ زیرا این کار به آن‌ها کمک می‌کند تا به‌سوی رویکردهای نوین مانند معماری پایدار گام بردارند. هر نوع نما، مزایا و معایب خود را دارد و برای اهداف خاصی به کار می‌رود.
سیستم کرتین وال برای نما
کرتین وال ها (Certain Wall) نوعی سیستم غیره سازه‌ای روکش‌دار با چارچوب‌های آلومینیومی، پنل های شیشه‌ای و پنل های جانبی هستند. این سیستم‌ها معمولا به چارچوب ساختمان متکی می‌شوند و نمای یکپارچه و بی‌درزی را ایجاد میکنند. هدف از طراحی نمای ساختمان کرتین وال، جلوگیری از اثرات اقلیمی مانند باد، باران و آفتاب است. امکان ویرایش و طراحی اختصاصی نمای کرتین وال وجود دارد و می‌توانیم انواع رنگ، بافت و الگوهای هندسی را روی آن اعمال کنیم.
مزایا
مهم‌ترین مزیت نمای کرتین وال، مدرن بودن آن است. معماران می‌توانند خلاقیت بیشتری درمورد این نما به خرج بدهند. این نماها، نور طبیعی و حرارت آفتاب را به طور دلخواه وارد ساختمان میکنند و بدین ترتیب، مصرف انرژی را کاهش می‌دهند. اجرای نمای ساختمان کرتین وال یک مزیت دیگر دارد و آن، مقاومت و دوام بالایش است. به همین دلیل، کرتین وال برای ساختمان‌های مرتفع و آسمان‌خراش‌ها، انتخابی عالی خواهد بود.
کرتین وال از نظر هزینه‌های جانبی، مقرون‌به‌صرفه به شمار می‌رود؛ زیرا به نگهداری و تعمیرات چندانی نیاز ندارد. همچنین زمان نصب آن نسبتا کوتاه است.
معایب
هزینه اجرای نمای ساختمان از نوع کرتین وال، بالا خواهد بود و این نوع نما برای پروژه‌های ساختمانی با بودجه محدود مناسب نیست. نصب کرتین وال از حساسیت بالایی برخوردار است. کوچک‌ترین خطا در نصب، منجر به نشت و ورود مولفه‌های طبیعی به فضای داخلی ساختمان خواهد شد. همچنین در طراحی نمای ساختمان کرتین وال، گاه ممکن است ازنظر عایق‌کاری با دشواری‌هایی روبرو شویم و مصرف انرژی بیهوده افزایش یابد.
مراحل تولید و نصب کرتین وال
نمای کرتین وال را می‌توانیم یک اثر هنری بدانیم. فرآیند طراحی، تولید و نصب این نوع نما، بسیار پیچیده است. پیش از هر چیز، متریال لازم باید متناسب با طرح موردنظر انتخاب شود. آلومینیوم، چوب، فایبرگلاس، مواد عایق، مواد مرکب و موادی با خصوصیات مکانیکی مطلوب معمولا برای کرتین وال برگزیده می‌شوند. در مرحله 2، معماران و مهندسان به طراحی دقیق و هنرمندانه نما می‌پردازند. تولید، برش، شکل‌دهی و تهیه قطعات نما، در مرحله 3 انجام خواهند شد.
مرحله 4 شامل رنگ‌آمیزی و پوشش و مرحله 5 شامل مراحل تکمیلی قطعات مانند جوشکاری و اتصالات مکانیکی می‌شود. در آخر نیز کنترل کیفیت، حمل به محل ساختمان و نصب صورت خواهد گرفت.
طراحی نمای ساختمان مدرن
اصول طراحی نمای مدرن، به اصول سبک معماری مدرن نزدیک است. در نمای مدرن، خطوط صاف هستند و رویکرد مینیمالیستی به‌صورت ساده و هوشمندانه به کار می‌رود؛ یعنی جزئیات به حداقل تعداد ممکن و تاثیرگذارترین حالت ممکن طراحی می‌شوند. متریال مورداستفاده در این نوع نماها به‌صورت ترکیبی انتخاب می‌شود و محدود به نماهای آجری سنتی نیست.
رنگ‌بندی در نمای مدرن می‌تواند خنثی، سیاه‌وسفید، مونوکروم، خاکستری، رنگ‌های روشن و قهوه‌ای با افزودن میزان کمی رنگ تند برای جلب‌توجه باشد. به‌طورکلی، مهم‌ترین اصول معماری مدرن در نما شامل استفاده از متریال نوین، طراحی انعطاف‌پذیر و ارتباط مستقیم بین طراحی داخلی ساختمان و فضای بیرون می‌شوند. فلز و شیشه از پرکاربردترین مواد در طراحی نما مدرن به شمار می‌روند.
نقش شیشه در اجرای نمای ساختمان مدرن
شیشه ویژگی‌هایی دارد که آن را به پرکاربردترین متریال در نمای مدرن مبدل می‌سازد. شیشه به‌عنوان یک ماده شفاف، می‌تواند به‌راحتی نور را عبور دهد. به همین دلیل، با مهم‌ترین اصل معماری مدرن، یعنی باز بودن فضا سازگاری خواهد داشت. جهت اثبات نقش شیشه در معماری مدرن، می‌توانیم به نمونه‌های برجسته‌ای چون موزه گوگنهایم اسپانیا و برج استیل واقع در شهر لندن اشاره کنیم. این روزها با پیشرفت تکنولوژی، شیشه‌های عایق حرارتی و شیشه‌های هوشمند معرفی شده‌اند که مسئله انرژی نیز در آن‌ها رعایت می‌شود.
در اقلیم‌های گرم و حاره‌ای، شیشه‌های عایق حرارت، می‌توانند در کاهش دمای فضای داخلی ساختمان در حین جذب نور طبیعی کافی، نقشی کلیدی داشته باشند. به‌منظور دست‌یابی به بهترین کارآیی، گاه شیشه‌ها ازنظر خصوصیات با سیستم‌های گرمایشی و سرمایشی ساختمان تنظیم می‌شوند. البته شیشه در طراحی نمای ساختمان چالش‌های خاص خود را دارد. برای مثال، جنبه‌هایی چون مسائل ایمنی، محافظت در برابر آتش‌سوزی و ایجاد سایه‌های اضافی، هنگام استفاده از شیشه می‌توانند چالش‌انگیز باشند.
نمای پوششی یا نمای تهویه (Rain Water Cladding)
نماهای پوششی یکی از رایج‌ترین انواع نما در سبک معماری مدرن به شمار می‌روند. روش مورداستفاده در نصب نمای پوششی شامل نصب یک لایه بیرونی می‌شود که از دیواره ساختمان اصلی کمی فاصله دارد و فضایی برای تنفس بین این دو معین می‌شود. به همین دلیل، به نمای پوششی، نمای تهویه دار نیز می‌گویند. این فاصله ویژگی اصلی نماهای پوششی است و نقش مهمی در گردش هوای ساختمان و مصرف انرژی ایفا می‌کند.
پنل های آلومینیومی، رایج‌ترین گزینه برای پوشش بیرونی در اجرای نمای ساختمان از نوع پوششی هستند. این پنل‌ها وزن کم و مقاومت بالایی دارند و در برابر فرسایش دوام می‌آورند. ظاهر پنل های آلومینیومی نیز با سبک معماری مدرن همسو است. اجزای نماهای پوششی شامل لایه عایق، چارچوب نگهدارنده، فضای تهویه و پنل نما می‌شوند.
مزایای طراحی نمای ساختمان پوششی
در این نوع نما، میزان نفوذ حرارت و هدر رفت حرارت کاهش می‌یابد و درنتیجه، در انرژی ساختمان صرفه‌جویی خواهد شد. کنترل رطوبت و کنترل ورود آب باران در این نوع نما، بسیار مناسب است. نماهای پوششی نیاز به نگهداری و تعمیرات چندانی ندارند و بادوام هستند. امکان اعمال خلاقیت در نماهای پوششی بالا است و عایق‌کاری صدا قوی‌تر خواهد بود.
معایب
هزینه اولیه نصب نمای پوششی نسبتا زیاد است و این نوع نما برای ساختمان‌هایی با بودجه محدود مناسب نیست. همچنین ملاحظات ایمنی برای آتش‌سوزی در ساختمان‌هایی با نمای پوششی، باید با حساسیت بیشتری صورت گیرند؛ زیرا فضای تهویه می‌تواند امکان آتش‌سوزی را افزایش دهد. نصب این نوع نماها به دانش و مهارت تخصصی نیاز دارد.
اجرای نمای ساختمان از نوع متحرک
همان‌طور که از نام نمای متحرک مشخص است، این نما دارای اجزایی است که قابلیت حرکت و تغییر را دارند. اجزای متحرک می‌توانند پنل‌ها، حائل‌ها یا صفحات تزئینی باشند که مطابق با وضعیت آب‌وهوا، زمان یا سلیقه ساکنان تغییر میکنند. طراحی نمای ساختمان به‌طور متحرک، ازنظر زیبایی نسبت به دیگر انواع نما برتری دارد. همچنین این نوع از نما قابلیت تنظیم شرایط مانند میزان ورود نور و میزان گردش هوا را خواهد داشت. نماهای متحرک را بیشتر در ساختمان‌ها تجاری و سازمانی، اماکن عمومی و مراکز فرهنگی مورداستفاده قرار می‌دهند.
مزایا
این نوع نما ازنظر زیبایی، خاص بودن، شخصیت و جذابیت، از دیگر نماها بالاتر است. همچنین امکان تنظیم شرایط را به ساکنان میدهد و صرفه‌جویی در انرژی از این طریق ممکن خواهد شد. ساکنان نیز از راحتی بیشتری برخوردار می‌شوند؛ زیرا می‌توانند شرایط زندگی خود در ساختمان را تغییر دهند. امکان استفاده از نمای متحرک برای تبلیغات تجاری و سازمانی وجود دارد.
معایب
هزینه نصب نمای ساختمان از نوع متحرک، بسیار بالا خواهد بود. به همین دلیل، این نوع نما معمولا برای ساختمان‌های بزرگ تجاری و سازمانی مناسب است. نگهداری و تعمیرات سیستم‌های متحرک باید به‌طور مکرر انجام شود که هزینه بالایی دارد. دانش و مهارت تخصصی برای اجرای نمای ساختمان متحرک ضروری خواهد بود. اجزای متحرک در نما می‌توانند آلودگی صوتی ایجاد کنند و برای ساکنان یا رهگذران آزاردهنده باشند.
نمای دو لایه
نمای دو لایه، نوعی نما است که در آن، دو لایه کامل از جنس شیشه یا دیگر مواد، با فاصله‌ای خالی بینشان، نصب می‌شود. مهم‌ترین ویژگی نمای دولایه را می‌توانیم بالا بردن میزان عایق گرمایی، کاهش جذب حرارت خورشید و تهویه طبیعی بدانیم. این نوع از نما معمولا برای سازه‌های صنعتی و تجاری و ساختمان‌هایی که در شرایط شدید اقلیمی بنا شده‌اند، در نظر گرفته می‌شود.
مزایا طراحی نمای ساختمان دولایه
• کاهش مصرف انرژی به دلیل عایق قوی
• راحتی ساکنان ازنظر دمای فضای داخلی و کنترل بهتر دما
• عایق صوتی
• تهویه طبیعی و افزایش کیفیت هوا
• بهبود ظاهر و جنبه‌های زیباشناختی
معایب اجرای نمای ساختمان دولایه
• هزینه بیشتر در مقایسه با طراحی نما ساده
• نیاز به نگهداری و تعمیرات
• نیاز به مهارت تخصصی و دانش ویژه
• افزایش فشار جوی روی سازه به دلیل وجود حفره میان دو لایه
طراحی نما کلاسیک یا سنتی
نماهای سنتی یا کلاسیک، به نماهایی می‌گویند که با مواد و مصالح ساختمانی رایج مانند آجر و سنگ ساخته می‌شوند. نماهای کلاسیک، هزینه پایین، ظاهر زیبا و دوام مناسبی دارند. ضمنا، این نماها به نحوی از اجزای سازه‌ای ساختمان به شمار می‌آیند و می‌توانند به مقاومت کلی ساختمان کمک کنند. نماهای سنتی بیشتر در خانه‌های مسکونی با بودجه محدود یا بازسازی ساختمان‌های قدیمی نصب می‌شوند.
نمای پیش ساخته
نمای پیش ساخته، همان‌طور که از نامش برمی‌آید، به‌صورت پنل های مجزا از ساختمان و به صورت بیرونی طراحی می‌شود. این پنل ها را در کارخانه و به دور از سایت ساختمان تولید میکنند و سپس به محل ساختمان منتقل و آنجا نصب خواهند کرد. کیفیت و دقت ساخت این نماها، به دلیل کنترل کیفی در کارخانه، بیشتر خواهد بود. طراحی نمای ساختمان از نوع پیش ساخته به دلیل تولید کارخانه‌ای و نصب بدون ریسک، با سرعت بیشتری تکمیل می‌شود.
در نمای پیش ساخته، کنترل خوبی روی اثرگذاری عوامل طبیعی، عایق‌کاری و نورگیری وجود دارد. به دلیل آماده بودن اجزای نما، نیروی کار متخصص نیاز نخواهد بود و هزینه کاهش می‌یابد. البته نصب نما پیش ساخته باید دقیقا مطابق با دستورالعمل‌های تولیدکننده انجام گیرد و کوچک‌ترین خطا، مشکل‌ساز خواهد شد.
نمای کامپوزیت
مواد مورد استفاده برای نمای کامپوزیت، با ترکیب چند ماده مختلف تولید می‌شوند. این ترکیب کردن مواد، سبب می‌شود نما ازنظر ویژگی‌های مختلف مکانیکی، کارکردی و ظاهری، نسبت به دیگر انواع نما برتری پیدا کند. مهم‌تر از همه، با اجرای نمای ساختمان کامپوزیت، به مقاومت بالایی در برابر عوامل طبیعی مانند باد، باران، حرارت، طوفان و غیره دست پیدا می‌کنیم. بنابراین، این نوع نما برای هر شرایط اقلیمی و آب‌وهوایی مناسب خواهد بود.
مواد کامپوزیت وزن کمی دارند که مزیت بزرگی به شمار می‌رود؛ زیرا بار اضافی بر ساختمان تحمیل نمی‌کنند و کار حمل‌ونقل آن‌ها نیز آسان است. این مواد در برابر ضربات و رطوبت نیز مقاوم هستند. ضمنا، می‌توانیم مواد کامپوزیت را به هر طریق دلخواه، رنگ‌آمیزی کنیم و شکل دهیم. همچنین امکان بازیافت کامپوزیت هست که اثرات مخرب بر محیط‌زیست را کاهش خواهد داد. ضمنا، با طراحی نمای ساختمان کامپوزیت، به تعمیرات و نگهداری چندانی نیاز نخواهیم داشت.
اجرای نمای ساختمان سبک
منظور از نمای سبک، نمایی است که تاثیر چشمگیری بر پایداری سازه ازنظر وزن و بار نمی‌گذارد. این نماها سیستمی دارند که بار خود را تحمل میکنند و بار ساختمان نیز به آن‌ها تحمیل نمی‌شود. مواد کم‌وزن مانند آلومینیوم برای نمای سبک مناسب هستند. نصب نمای سبک در مقایسه با نمای کلاسیک، آسان‌تر و کم‌هزینه‌تر خواهد بود. حمل‌ونقل نمای سبک به انرژی کمتری نیاز دارد و بدین ترتیب، در هزینه ساخت نما صرفه‌جویی می‌شود.
یکی از معایب نماهای سبک، این است که این نماها معمولا عایق حرارتی و صوتی خوبی نیستند. به همین دلیل، باید به فکر تجهیزات اضافی عایق‌کاری باشیم. درهرصورت، این نوع از نما به دلیل هزینه پایین، نصب آسان و افزایش پایداری ساختمان در بسیاری از ساختمان‌های مدرن نصب می‌شود.
نمای سنگین
همان‌طور که از نامش پیدا است، وزن نمای سنگین در مقایسه با نمای سبک بسیار زیاد خواهد بود. این وزن معمولا ناشی از جنس متریال پنل یا ضخامت آن است. نماهای سنگین به سیستم تکیه‌گاه اختصاصی برای تحمل وزن نیاز دارند که گاه می‌تواند وزن برخی سازه‌های ساختمان را نیز تحمل کند.
مزیت این نوع نماها را می‌توانیم مقاومت بالا در برابر شرایط آب‌وهوایی سخت و عایق حرارتی و صوتی مناسب بدانیم. البته نصب نمای سنگین دشواری و هزینه بالایی دارد. جنس نمای سنگین می‌تواند شامل موادی چون بتن و سنگ باشد.
رایج‌ترین متریال برای طراحی نما
متریال می‌تواند هم روی زیبایی و هم کارکرد نما اثرگذار باشد. البته مواد به‌کاررفته در طراحی نمای ساختمان بر امنیت و ایمنی نیز تاثیر می‌گذارند. درگذشته، بیشتر نماهای کلاسیک از آجر و سنگ ساخته می‌شدند؛ اما امروزه تنوع مواد قابل‌استفاده در نما به دلیل پیشرفت‌های صنعتی و فناوری، افزایش یافته است.
شیشه و نمای کرتین وال
شیشه در بیشتر انواع نما، به‌خصوص در مورد نمای کرتین وال، بسیار به کار می‌رود. مهم‌ترین مزیت شیشه، شفافیت آن است که فضا را باز و قابل‌دسترس نشان میدهد. انواع شیشه همچنین نور طبیعی و حرارت را به میزان موردنظر طراحان ساختمان، عبور خواهد داد. این ماده ارتباط بین فضای بیرون و درون ساختمان را حفظ می‌کند که با اصول معماری مدرن همخوانی دارد.
آلومینیوم در اجرای نمای ساختمان
آلومینیوم به‌ویژه در مواقعی به کار می‌رود که صرفه‌جویی در انرژی برای طراحان در اولویت باشد. وزن کم آلومینیوم، مزیت بزرگ آن به شمار می‌رود؛ زیرا کار حمل‌ونقل و نصب در محل را آسان می‌سازد و هزینه ساخت نما را کاهش میدهد. همچنین آلومینیوم در برابر عوامل طبیعی مقاومت خوبی دارد و ماندگاری بالایی خواهد داشت. همچنین این ماده به نگهداری و مراقبت ویژه‌ای نیاز نخواهد داشت.
سرامیک و خاک رس
این متریال در مواقعی استفاده می‌شوند که طراحی هنری و زیبایی مهم باشند. خاک رس می‌تواند ظاهری بسیار غنی و درعین‌حال ارگانیک به ساختمان ببخشد؛ البته این ماده عایق حرارتی بسیار خوبی نیز هست. از سوی دیگر، کاشی‌های سرامیکی با طرح‌های بی‌شماری که دارند، ظاهری دلخواه برای طراحی نمای ساختمان ایجاد میکنند. این مواد همگی با محیط‌زیست سازگار هستند و ماندگاری بالایی خواهند داشت.
فولاد
فولاد در طرح‌ها و اندازه‌های گوناگون برای ایجاد نمای بیرونی مستحکم و مقاوم مورداستفاده قرار می‌گیرد. معماران انواع فولاد مانند ورقه‌های پروفیلی، دیوارهای فولادی، تکیه‌گاه نما از جنس فولاد ضدزنگ و پنل های ساندویچی فولادی را بدین منظور به کار می‌گیرند. نمای کرتین وال فولادی نیز رواج یافته است که برای ورودی‌ها مناسب خواهد بود؛ زیرا در ترکیب با نور طبیعی، فضایی دل‌پذیر می‌سازد.
فولاد چکش‌خواری بالایی دارد و به همین دلیل، می‌تواند شکل‌های گوناگون موردنظر را برای نما بپذیرد. بی‌شک، مقاومت و دوام فولاد در مقایسه با مواد دیگر، بسیار بالا است.
سنگ
سنگ یکی از رایج‌ترین مواد مورداستفاده در اجرای نمای ساختمان کلاسیک و سنتی به شمار می‌رود. این ماده از گذشته‌های دور در تاریخ بشر برای طراحی نمای ساختمان و برای ساخت خود ساختمان استفاده می‌شد؛ البته امروزه کاربرد آن به نما و کاربردهای زیبایی محدود می‌شود. سنگ می‌تواند ظاهری ارگانیک و طبیعی به ساختمان ببخشد. هزینه نصب نمای سنگی و تولید آن، پایین است. سنگ مقاومت بالایی در برابر عوامل طبیعی مانند آتش‌سوزی از خود نشان میدهد و استحکامش نیز بالا است.
نمای سبز و گیاهان
نمای سبز، به‌تازگی و به‌خصوص درمورد ساختمان‌های بزرگ تجاری، به یک رویکرد فراگیر تبدیل شده است. این نما ارتباط میان فضای زندگی انسان و طبیعت پیرامون را تقویت می‌کند. طراحی نمای سبز معمولا متشکل از گیاهانی است که روی چارچوب‌ها، داربست‌ها و تکیه‌گاه‌ها در قسمت روبرویی ساختمان قرار می‌گیرند. این گیاهان می‌توانند به‌صورت گیاهان خزنده، بوته، تاک، چمن و غیره باشند.
نمای سبز، ظاهر بسیار چشم‌نوازی می‌سازد و ازنظر گرمایی، عایقی عالی خواهد بود. البته این نوع نماها به نگهداری و مراقبت فراوان نیاز دارند و از این نظر، کمی هزینه را بالا می‌برند.
مقایسه نمای خشک و نمای ملاتی
رویکردهای خشک و ملاتی، دو رویکرد برای نمای پوششی یا نماپوشانی (Cladding) هستند. مهم‌ترین تفاوت این دو، در وزن نهایی خواهد بود. البته تفاوت‌های دیگری نیز وجود دارد. نمای خشک، به یک سیستم نما می‌گویند که با استفاده از قطعات خشک ساخته و نصب شود. قطعات خشک می‌توانند شامل تایل، سنگ اسلب، شیشه، پنل های فیبرسمنت و غیره باشند. به دلیل وجود این مواد، وزن کلی نما بسیار پایین خواهد آمد.
در طراحی نمای ساختمان از نوع ملاتی، لایه‌هایی از جنس ملات و دیگر لایه‌های سنگین مورداستفاده قرار می‌گیرند و وزن نهایی نما را افزایش می‌دهند. بنابراین، در مورد این نوع نماها، به‌احتمال‌زیاد به سازه‌های تقویتی برای تحمل وزن نما نیاز پیدا می‌کنیم. نصب و اجرای نمای ساختمان ملاتی زمان بیشتری می‌خواهد؛ اما تاثیرات آن ازنظر عایق حرارتی و صوتی و اثرات مثبت دیگر مطلوب‌تر خواهد بود. از سوی دیگر، نمای خشک به‌سرعت قابل‌نصب است و به سازه‌های تقویتی نیاز ندارد. این مسئله، هزینه نمای خشک را پایین می‌آورد.
4 المان طراحی نما
مهم‌ترین المان در طراحی نما را می‌توانیم متریال و مواد بدانیم. انتخاب مواد از جنبه‌های مختلفی اهمیت دارد، زیرا تاثیر بسیار چشمگیری بر زیبایی نما می‌گذارد؛ اما درعین‌حال، به‌شدت روی دوام نما و مصرف انرژی نیز اثرگذار است. رایج‌ترین متریال در طراحی نمای ساختمان شامل شیشه، بتن، چوب و فلزات مختلف به ویژه آلومینیوم می‌شود. المان مهم بعدی، رنگ است که می‌تواند جو ساختمان و شخصیت آن را تعیین کند.
نورپردازی یک المان مهم دیگر در اجرای نمای ساختمان به شمار می‌رود. بررسی نحوه تابش نور طبیعی آفتاب و نحوه چینش نورهای مصنوعی، می‌تواند کاملا جلوه نما را تغییر دهد. المان مهم آخر نیز بافت یا الگوی ظاهری نما است. تغییر بافت با استفاده خلاقانه از متریال مختلف و دیگر تکنیک‌های معماری، ممکن می‌شود.
استراتژی‌های طراحی نمای ساختمان
طراحی یک نمای مطلوب ازنظر کارکرد و زیبایی، مطمئنا فقط به دست معماران و طراحانی ممکن خواهد بود که با استراتژی‌های این کار آشنایی داشته باشند. یک استراتژی مهم در این زمینه، انتخاب حساسانه و نوآورانه متریال است. معمار باید با همه متریال موجود آشنایی داشته باشد و بتواند مناسب‌ترین گزینه را با توجه به شرایط اقلیمی منطقه، نوع ساختمان، سلیقه ساکنان، هزینه طراحی نما و غیره انتخاب کند. اگر چندین نوع متریال به‌طور هوشمندانه با هم ترکیب شوند، آنگاه نتیجه بهتری حاصل خواهد شد.
استراتژی بعدی عبارت است از داشتن شناخت کافی از الگوها و شکل‌های هندسی و به‌کارگیری صحیح آن‌ها در اجرای نمای ساختمان. شکل‌های هندسی، مهم‌ترین عامل تعیین‌کننده سبک معماری نما هستند و مدرن بودن یا نبودن نما، شدیدا به آن‌ها بستگی دارد. استراتژی پایانی را نیز می‌توانیم مسئله پایداری و همسویی با محیط‌زیست بدانیم. معماران آگاه می‌کوشند تا بیشترین سطح تطابق با محیط‌زیست، طراحی نمای سبز، کاهش آسیب‌های زیست‌محیطی، اصول معماری ارگانیک و معماری زمینه گرا را در طرح‌های خود در نظر بگیرند.
ترفندهایی برای اجرای نمای ساختمان
طراحی نما، فاز جداگانه‌ای در میان مراحل طراحی ساختمان به شمار می‌رود که به ملاحظات تخصصی جداگانه‌ای نیاز خواهد داشت. هنگام طراحی نمای ساختمان هدف فقط ایجاد پوشش برای ساختمان نیست؛ بلکه زیبایی ظاهری از اهمیت بالایی برخوردار است. نما باید به‌خوبی توجه‌ها را به خود جلب کند و درعین‌حال، بیش‌ازحد بزرگ یا براق نباشد. کیفیت متریال، زمان، آب‌وهوا، اقلیم و فرهنگ منطقه همگی هنگام طراحی نما لحاظ می‌شوند. همچنین سبک نما باید همسو با سبک طراحی ساختمان انتخاب شود.
نسبت و تناسب
نخستین نکته‌ای که معماران هنگام طراحی نما در نظر می‌گیرند، تناسب نما است. اندازه قسمت‌های مختلف نما نما باید با ارتفاع و عرض ساختمان و محیط پیرامون آن همخوانی داشته باشند. برای مثال، اگر ساختمان‌های پیرامون بسیار مرتفع‌تر از ساختمان موردنظر ما هستند، می‌توانیم نما را برای هماهنگی با آن‌ها با جلوه بلندتر طراحی کنیم.
توازن بین جوانب اجتماعی و شرایط اقلیمی
نماهای بیرونی ساختمان‌ها در یک منطقه، می‌توانند بر اهالی آن منطقه ازنظر روحی و اجتماعی اثرگذار باشند. از سوی دیگر، دوام بالای طرح نما و متریال آن باید موردقبول واقع شود. بنابراین، معماران می‌کوشند تا نمایی را بیافرینند که هم به چشم اهالی زیبا به نظر برسد و هم بتواند تا سال‌ها ماندگار بماند.
نمای شگفت‌انگیز یا Impressive Facade ها
نماهای شگفت‌انگیز، پدیده تازه‌ای در حوزه معماری هستند که زیبایی و کارآمدی را به حداکثر می‌رسانند. مهم‌ترین اجزای به‌کاررفته در این نوع نماها را می‌توانیم پنل‌‌های خورشیدی، عایق‌کاری‌های پیشرفته، پنجره‌های دوجداره، سیستم‌های جمع‌آوری آب باران و مواردی از این قبیل بدانیم. نکات طراحی پایدار مانند تهویه طبیعی و نور طبیعی نیز در طراحی نمای ساختمان از نوع شگفت‌انگیز حتما لحاظ می‌شوند. نماهای شگفت‌انگیز، شخصیت ساختمان را ارتقا می‌دهند و توازنی عالی بین زیبایی و پایداری ایجاد میکنند.
توجه به سلیقه افراد در اجرای نمای ساختمان
نظر اهالی منطقه، به‌ویژه ساکنان خود ساختمان، همیشه اولویت نخست را دارد. یک معمار زیرک، همواره می‌کوشد سبک زندگی مالک، فرهنگ مردم منطقه، برجستگی‌های تاریخی منطقه و حتی سنت‌ها و افتخارات جامعه را در طرح نمای خود در نظر بگیرد. نما باید به‌گونه‌ای باشد که ساکنان هنگام ورود به ساختمان حس خوبی پیدا کنند. در مورد ساختمان‌های تجاری، رعایت جنبه‌های روان‌شناختی می‌تواند به افزایش سود تجاری بی‌انجامد.
رنگ، بافت و سبک
رنگ نما باید با رنگ‌بندی کلی در محیط طبیعی پیرامون ساختمان همخوانی داشته باشد. البته می‌توانیم رنگ متضادی را نیز انتخاب کنیم؛ اما باید در نحوه اعمال آن دقت کنیم تا ترکیب آن با رنگ‌بندی محیط معنادار شود. بدین منظور، می‌توانیم ترکیب رنگ نما با محیط پیرامون را از همه زوایا و در همه شرایط نوری (مانند شب و روز) بررسی کنیم.
ترکیب بافت‌های مختلف مانند سنگ و آجر یا چوب و فلز، معمولا جذاب‌تر می‌شود. در مورد سبک طراحی نمای ساختمان می‌توانیم به سبک‌های معماری رایج مانند مدرن، سنتی، معاصر، کلاسیک، آرت دکو، مینیمالیستی و غیره توجه داشته باشیم.
6 نمونه شگفت‌انگیز از طراحی نمای ساختمان
نماها با توجه به دو جنبه زیبایی و عملکرد طراحی می‌شوند. البته جنبه خلاقیت را نباید نادیده بگیریم. در این بخش، برخی از خلاقانه‌ترین نماهایی که به‌تازگی توسط طراحان برتر دنیا اجرا شده‌اند، بررسی خواهند شد.
نمای پرینت 3 بعدی بیو پلاستیک – شهر آمستردام کشور هلند
این ساختمان برای ملاقات‌های موقت اتحادیه اروپا طراحی شده است. معماران در طرح کلی نما از بادبان‌های سفیدرنگ کشتی‌های تفریحی الهام گرفته‌اند و زیر شکل‌های بادبان، نیمکت‌های آبی‌رنگی را جهت ایجاد تضاد بصری قرار داده‌اند. نیمکت‌ها و صندلی‌ها با استفاده از تکنولوژی پرینت 3 بعدی پارامتری طراحی شده‌اند.
به منظور افزایش استحکام، داخل فرم نیمکت‌های پلاستیکی با بتن پر شد. این تقریبا نخستین بار است که اجزایی با این ابعاد به کمک پرینت 3 بعدی ساخته می‌شوند و در اجرای نمای ساختمان مورداستفاده قرار می‌گیرند. نیمکت‌ها موفق بودند و مکررا توسط رهگذران استفاده می‌شدند. درنتیجه، یک فضای عمومی دل‌پذیر ایجاد شد.
نمای دیوار سبز – هتل اوسیا کشور سنگاپور
هتل اوسیا که در سال 2016 تکمیل شد، یک آسمان‌خراش سبز با رنگ نمای منحصربه‌فرد است. شکل مقطع ساختمان هتل در پایه هشت‌وجهی است؛ اما وقتی به اوج می‌رسد، به‌صورت دایره درمی‌آید و فرمی پویا و ناآشنا پیدا می‌کند. قسمت بیرونی ساختمان هتل با آلومینیوم‌های رنگ‌شده قرمز پوشیده شده است که امکان رشد رو به بالای پوشش گیاهی را فراهم میکنند.
بیش از 21 گونه گیاهی در طراحی نمای ساختمان هتل اوسیا به کار رفته‌اند. این گیاهان از بیرون به شکل یک باغ بزرگ عمودی هستند و از درون، دمای هتل را کنترل میکنند و پایین نگه می‌دارند. آلومینیوم‌های قرمز، ترکیب ظاهری خوبی با گیاهان می‌سازند و به پوشش فضای داخلی ساختمان و حفظ حریم خصوصی مهمانان هتل کمک میکنند.
نمایی از جنس پنل خورشیدی نیمه شفاف – ساختمان BEPOS کشور فرانسه
پنل های فتوولتاییک، علی‌رغم مزایای زیست‌محیطی‌شان، معمولا زیبایی ساختمان را خراب میکنند؛ اما ساختمان بپوس (BEPOS) به‌صورت کاملا زیبا از آن‌ها در نمای خود بهره‌مند شده است. در نگاه نخست، حتی نمی‌توانیم تشخیص دهیم که این اجزای زیبا در نما، پنل های خورشیدی هستند.
طراحان، نمای جنوبی این ساختمان مسکونی را با 2 لایه از پنل های فتوولتاییک شیشه‌ای پوشانده‌اند تا میزان انرژی تولیدی در فصول مختلف سال تنظیم شود. این نمای خلاقانه می‌تواند جای شیشه‌کاری را بگیرد و امکان ورود نور طبیعی به داخل ساختمان را کاملا فراهم کند.
نمای مشبک آجری – ساختمان مسکونی در تهران
ویژگی ممتاز این نمای خلاقانه را می‌توانیم استفاده جالب از پوسته نمای دو لایه شیشه‌ای و آجری بدانیم. لایه داخلی نما، یک دیوار عادی بزرگ با شیشه‌کاری است؛ اما لایه بیرونی آن شامل صفحات مشبکی از آجر می‌شود که با الگوی خاصی چیده شده‌اند. این صفحات تا حدودی با دیواره اصلی ساختمان فاصله دارند و با زوایای مختلف به شکل دیوارهای بزرگ نصب شده‌اند.
صفحات آجری می‌توانند میزان آفتاب و حرارت ورودی به ساختمان را تنظیم کنند و در تابستان، نگذارند دمای فضای داخلی ساختمان بالا برود. در زمستان نیز به دلیل وجود صفحات آجری، داخل ساختمان گرم باقی می‌ماند.
نمایی که هوا را تمیز می‌کند – بیمارستانی در کشور مکزیک
اجرای نمای ساختمان بیمارستان Torre de Especialidades در کشور مکزیک، به‌گونه‌ای بوده است که می‌تواند هوا را تصفیه کند. فناوری مورداستفاده در این نما، رنگ‌های تیتانیوم دی اکسید روی شبکه‌های نما هستند که خاصیت تصفیه هوا را دارند. این رنگ‌ها باید در معرض آفتاب قرار بگیرند تا کار خود را انجام دهند و آلودگی هوا را به موادی بی‌خطر مانند آب تبدیل کنند.
این نما ازنظر زیباشناختی نیز بسیار ظاهر چشم‌نوازی دارد. مشبک بودن آن، به تنظیم نور طبیعی داخل ساختمان کمک می‌کند. طراحی نمای ساختمان با رنگ سفید نیز باعث می‌شود حرارت زیادی جذب نشود و ساختمان در فصول گرم سال خنک بماند.
.jpg)
باغ درخت ساختمانی – اکوادور
این ساختمان مسکونی در شهر کیتو کشور اکوادور، قرار است پس از ساخت به بلندترین ساختمان در منطقه خود تبدیل شود. در طراحی نمای ساختمان، بلوک‌های جعبه‌ای بتنی به‌صورت برجسته روی هم قرار می‌گیرند و تراس‌ها و بام‌های فراوانی با ویوی عالی را ایجاد میکنند. درختکاری و گیاهکاری، ویژگی برجسته این تراس‌ها است. هرکدام از تراس‌ها، گونه مشخصی از گیاهان را دارند که نشانگر تنوع زیستی منطقه خواهد بود. ساختمان به‌طورکلی به شکل یک مزرعه گیاهی عمودی در میان بافت شهری سر بلند خواهد کرد.
جمع‌بندی
نما، یکی از مهم‌ترین مراحل طراحی در معماری است که باید همان ابتدای کار برایش برنامه‌ریزی جدی انجام شود. معماران هنگام اجرای نمای ساختمان، به 2 اصل مهم توجه میکنند: زیبایی و کارکرد. 3 مورد از مهم‌ترین اصول طراحی نمای ساختمان شامل نقطه کانونی، توازن بصری و یکپارچگی هستند. از میان مهم‌ترین انواع نمای ساختمان، می‌توانیم به نمای کرتین وال، نمای 2 لایه، نمای کامپوزیت، نمای پیش ساخته، نمای متحرک، نمای مدرن و نمای کلاسیک اشاره کنیم.
https://gosmartbricks.com/building-facade-importance/
https://www.domain.com.au/living/three-design-principles-that-will-help-create-a-beautiful-facade-881861/
https://aee.bg/en/basic-principles-when-creating-facade/
https://whereisthenorth.com/4-types-of-facade-systems-for-your-building-design/
https://www.finishfacades.co.uk/7-different-types-of-facades-for-buildings/
https://aparna-craft.com/blog/different-types-of-facades-for-commercial-buildings/
https://illustrarch.com/articles/13854-ways-to-design-impressive-facade.html
https://www.re-thinkingthefuture.com/architectural-styles/a4478-10-examples-of-innovative-facade-design-solutions/
تعداد بازدید : ۲۴۵
نسخه چاپی : 
مطالب مشابه
.jpg "پشت پرده معماری ساختمانی گرم و انسانی")
پشت پرده معماری ساختمانی گرم و انسانی
ساختمان‌های خمیده آزابودای هیلز در ژاپن با الهام از تپه‌ها
.jpg "10 ایده طراحی برای باغ های عمودی")
10 ایده طراحی برای باغ های عمودی
آپارتمان با نمای مارپبچ گونه
کامپوزیت - متریال نمای ساختمان
.jpg "نماهای دو پوسته چگونه عمل میکنند؟")
نماهای دو پوسته چگونه عمل میکنند؟
X
همراه معماری آرل باشید
.jpg "طراحی ساختمان اداری تجاری فرمانیه با نمای متحرک")
.jpg "طراحی نمای آپارتمان با ظاهری پویا و سرزنده")
.jpg "معیارهای انتخاب متریال در طراحی نما + 10 متریال رایج نما")
