ویلای پورکان چالوس، برنده جایزه معمار 93

نام پروژه: ویلا پورکان
کارفرما : مژده قدوسی، علی علوی کامران
معمار: گروه معماری زاو (Zav architect)
معمار مسئول: محمدرضا قدوسی
تیم طراحی: فاطمه رضایی فخر آستانه، سروش مجیدی
سال ساخت: 1393
مساحت زمين: 917 مترمربع
مساحت ساخته شده: 142 مترمربع

بسط و توسعه‌ی هدفمند هندسه‌ی موجود در ویلای متروکه‌ی پورکان به ایجاد یک رابطه‌ی ملموس بین فضای بسته‌ی ویلای پورکان با فضای باز کمک می‌کند به طوری که در برش طولی بنا دیده می‌شود، هندسه‌ی سقف‌ها در مرز مشترک بنا و فضای باز ارتفاع می‌گیرد تا امکان پیوستگی فضایی ویلا و باغ را به حداکثر برساند.بازشوهای موجود در نمای اصلی، به فضای باز امکان می‌دهد در بخش عمده‌ای از فضای بسته نفوذ کند و در فصول معتدل فضای داخلی بنا، به عنوان ایوان عمل کند. این ایوان به هنگام آب تنی کاربران در استخر باغ مثل چتری است که سایه مطلوبی در اختیار آن‌ها قرار می‌دهد.

با اختیار کردن ایده‌ی فضای یک‌پارچه، امکان توسعه‌ی این کیفیت تا تراز دوم بنا هم وجود دارد – تراز دوم که فضای چند منظوره‌ای است که مورد استفاده‌ی استراحت، خواب، معاشرت، مطالعه و … قرار می‌گیرد.این فضا که کف غیر مسطح دارد، امکان تجربه‌ی فضایی جدیدی را به کاربران می‌دهد: زندگی در سطوح پله‌ای داخل یک فضا.این فضا به عکس فضای تراز اول کم نور، شمالی و دنج است، به‌طوری که صاحبان ویلا و مهمانانشان در صورت خستگی از فعالیت‌های باغ و پایین ، به این‌جا می‌آیند تا تجدید قوا کنند.

نور این فضا که منظره‌ی متوسطی دارد ، طیفی از سبز و قرمز است، نوری که از شیشه‌های رنگی به‌کار گرفته شده در این بنا به‌دست می‌آید. ایده‌ی شیشه‌های رنگی از عکسی که کارفرما روی صفحه‌ی اینستاگرام خود گذاشته بود به کار اضافه شده‌است.شیشه‌های رنگی، شیشه‌های سندبلاست و شیشه‌های ساده تجربیات متفاوتی از نور را بر هندسه حاصل از صفحات متقاطع بنا به‌‌دست می‌دهند.

این هندسه که در محدوده «محدودیت‌ها»ی صورت مساله بازسازی ویلای پورکان می‌گنجد، سه فضای کلی به وجود آورده، فضای استراحت، آشپزخانه و آتریوم سه بعدی ای که دارای مکان‌های سوال برانگیز و دست نیافتنی است، این فضاها با یک «سه دری» به فضای باز ارتباط دارند."سه دری" امروزی ویلای گذران تعطیلات آخر هفته پورکان ، مقیاس بزرگی یافته‌است تا شیشه‌های رنگی‌اش معماری هموژن داخل و خارج بنا را متاثر کند، سه دری آنقدر امروزی شده است که اگر بازگو نکنیم کسی متوجه نمی‌شود «سه دری» است و ژن فارسی دارد، مثل خیلی از ما که تا حرف نزنیم ملیتمان مشخص نمی‌شود.

پالت مصالح این پروژه هموژن مثل جزئیاتش حداقل است ، سیمان زبره کل نمای خارجی را پوشش داده است. این مصالح با پوشش رنگ نانوی کثیفی‌گریز و رطوبت گریز کاملا پوشیده شده است، جزئیات آبروی بام هم به نحوی است که با کمک این پوشش نیازی به فلاشینگ روی بام نباشد، همان‌طور که ازاره خارجی بنا حذف گردیده و پوشش گیاهی دور ساختمان را محصور کرده است تا تصور شود ساختمان با ظرافت از آسمان جدا می‌شود و در باغ فرو می‌رود. در داخل بنا نیز ازاره‌ای از جنس آلومینیوم با پروفیل مخصوص سفارش داده شده است تا دیوارها با دسنی باریک از کف بتنی سفید جدا شوند، دیوارهای داخلی کناف و کف بنا و محوطه بتن سفید است.

از دیگر موضوعات قابل توجه این بنا طراحی پنجره‌های آن است که به کمک جزئیات فلاش و همباد، کیفیتی امروزی دارد. برای طراحی پنجره ها وقت زیادی صرف شد تا ارتباط مناسبی بین فضای باغ 915 مترمربعی با بنای 145 متری ایجاد شود. در تصویر کلی هندسه‌ی حاصل از صفحات متقاطع، در معرض نور مستقیم، غیر مستقیم و طیف نور رنگی نمود ویژه‌ای دارد.نور، هندسه، مصالح هموژن و جزییات مینیمال، مکانی منحصر به فرد را به وجود می‌آورند تا کارفرمایان جوان و دوستانشان سبک زندگی اجتماعی خود را در آن جاری کنند، لذت ببرند، لذت ببرند و از میان بروند.

محدودیت‌های پروژه
محدودیت‌های این پروژه که در بالا ذکر شد  عبارت هستند از : حفظ جانمایی و سطح اشغال بنای موجود، عدم دسترسی به گاز و آب شهری ، عدم اتصال سفارش دهنده به منابع بیکران مالی. برای حل کمبود منابع انرژی ، انرژی خورشیدی ، آب گرم را تامین می‌کند؛ در حالی‌که سیستم هیت پامپ اینورتر گرمایش و سرمایش و تهویه مطبوع را ارایه می‌کند.البته تناقضی در بین این محدودیت‌ها وجود داشت، چرا که حفظ محدوده و ساختار موجود بنا که اسکلتی بتنی، غیر کلاف و فرسوده بود، هزینه بزرگی بر پروژه تحمیل می‌کرد، در حالی‌که با توجه به نیاز به اخذ مجوز سازمان منابع طبیعی برای هرگونه توسعه ( زمین این پروژه در محدوده حفاظتی رودخانه کرج قرار دارد ) این هزینه اجتناب ناپذیر بود.

تقویت سازه بتنی زمان‌گیرترین بخش بازسازی ویلای پورکان بود، تصمیم بر این بود که برای کاهش هزینه‌های بالاسری، این کار در حداقل زمان صورت پذیرد، به همین دلیل و اصل اجرایی با دقت خرد خرد (Break Down) شد، به‌طوری که مراحل مختلف کاری یک پیمانکار نیز جداگانه برای او پیش‌بینی شده، به طور مثال برای نقاش، مراحل کاری اجرای پرایمر، بتونه کاری (Mud) ، سمباده (Sand)، آستر و رنگ نهایی پیش‌بینی شده بود تا برنامه زمان‌بندی تا حد امکان فشرده شود. اما تقویت اسکلت که پیش‌بینی نشده بود کار را 15 روز به تاخیر انداخت. از آغاز تخریب کار در فروردین ماه 93 تا اتمام آن در شهریور ماه 4 ماه خورشیدی زمان لازم شد.











تحریریه معماری آرل
منبع: zavarchitect.com