بیان مفاهیم معماری به زبان تصویری

هر ایده ای که به منظور حلّ یک مسئله ی طراحی در ذهن معمار متولّد می شود بدون آنکه به نمود عینی بدل شود برای سایرین قابل درک نیست.
همان طور که افکار شما در زندگی روزمره به کمک زبان گفتاری و نوشتاری تبادل می شود؛ ایده های یک طراح نیز به وسیله زبان تصویری قابل بیان است. کسب مهارت در انتقال اندیشه های معمارانه به کمک تصاویر گویا می تواند نحوه ی ایده پردازی و سازماندهی فکر طراح را به نمایش گذارد.

دیاگرام ها اشکالی هستند که به مثابه ی ابزاری کارا و مؤثر در زمینه ی تفکر ترسیمی، همواره در تبادل اطلاعات معماران و طراحان به کار می روند.
روابط فضایی در یک طرح معماری ، کاربری فضاها ، همجواری ها ، مسیر ها ، دسترسی ها  و ... را می توان به کمک دیاگرام بیان کرد . از آنجا که این اشکال حافظه تصویری مخاطب را هدف قرار می دهند؛ قادرند داده های وسیعی را در مدت زمانی کوتاه منتقل سازند.
دیاگرام ها این امکان را فراهم می سازند که مفاهیم مختلف در قالب خطوط و اشکال گوناگون بیان گردند.

برخی به منظور نمایش عملکرد یک پروژه ترسیم می شوند. در این صورت کارکرد هر بخش و نحوه ی سازماندهی آنها در ارتباط با بخش های مجاور عینیت می یابد . همچنین دیاگرام های فرمیک به منظور نمایش کالبد طرح به کار می رود. به کمک این دیاگرام ها مراحل توسعه فرم ارائه می شود تا مخاطب روند طراحی حجم را دریابد. گسترش ایده اولیه تا رسیدن به حجم نهایی فرایندی است که تکامل تدریجی طرح را شرح می دهد و بیننده را در این مسیر با خود همراه می سازد.
در برخی دیاگرام ها نیز ویژگی ها و شرایط محیطی و اقلیمی بستر طرح ارائه می شود. این نمونه ها معمولاً در مطالعات ابتدایی پروژه تهیه می شوند و اطلاعات ارزشمندی را به طراح عرضه می کنند.

مفهومی که طرح بر مبنای آن استوار است و ایده ی اولیۀ معمار را آشکار می سازد به صورت یک پیام خلاصه ترسیم می شود. این ترسیمات مهمترین ویژگی پروژه را به مخاطب ارائه می دهند و ایدئوگرام نامیده می شوند.
از آنجا که اشکال گوناگون در بیان افکار معمار، آزاد و منعطف هستند؛ در دنیای طراحان طرفداران زیادی دارد. تا جایی که شاید بتوان زبان تصویری را زبان مشترک طراحان دانست.

در ادامه جهت آشنایی با انواع دیاگرام ها نمونه هایی آورده شده است :

-دیاگرام فرمیک ( نمایش تحولات حجم در فرایند طراحی)

-دیاگرام شرح بستر طرح

-ارائه روابط حوزه های همجوار( زون بندی) ، سازماندهی عملکردها و دسترسی ها

همچنین توصیه می شود جهت ارتقاء دانش بصری از کتاب « مفاهیم پایه در معماری» نوشتۀ ادوارد دت وایت بهره برید. این کتاب با بیان مفاهیم کاربردی در قالب اشکال مختلف، ذهن خواننده را با زبان تصویری آشنا می کند و می تواند راهنمای مؤثری در ارائه اطلاعات به این شیوه باشد.




تحریریه معماری آرل
نویسنده : منیژه قاضیا