دانشجو معماری

معماری ذاتی یا معماری اکتسابی؟ شناخت روند آموزش معماری و خلاقیت
کتاب "معماران چگونه می اندیشند" (How Designers Think) نوشته ی برایان لاوسون (Bryan Lawson) یکی از مهمترین کتاب های موجود در رابطه آموزش معماریست که عموما در ترم اول کارشناسی ارشد معماری به دانشجویان تدریس می شود. این کتاب حاصل سال ها تحقیق برایان لاوسون است که به صورت کتابی ارزشمند آن را در اختیار جامعه ی معماری قرار داده است. تحقیقات متعددی بر پایه ی این کتاب برنامه ریزی و انجام شده است اما این کتاب به یکی از مهمترین مسائل در معماری می پردازد. شاید شما نیز در ابتدای تحصیل خود با جملاتی چون "او استعداد معماری دارد"، "او دست خوبی در طراحی دارد"، "او ذاتا همچون معماران طراحی می کند" و یا "او ذوق هنری خوبی دارد" روبرو شده باشید و همواره از خود سوال کرده باشید که آیا شما نیز استعداد در معماری یا ذوق هنری خوبی دارید؟ کتاب برایان لاوسون بحث های مهمی را در کتاب خود گنجانده است که پیشتر توسط تحریریه آرل در رابطه آن ها صحبت شده است. اما آنچه که اهمیت دارد پاسخ پرسش فوق است که ذهن بسیاری از معماران جوان و دانشجویان را به خود مشغول کرده است که در زیر بدان می پردازیم.

داوران ژوژمان های معماری، بدون شک، مهمترین پایه و اساس آموزشگاه های معماری را تشکیل می دهند. با این حال بخش عمده ای از شکست یا موفقیت دانشجویان معماری، در دستان هیئت ژوری قرار دارد، زیرا این هیئت، مامور بازبینی کار دانشجویان هستند. از آنجا که رشته معماری، ماهیت بین رشته ای داشته و گرایش های متعددی دارد، بیشتر اعضای هیئت ژوری، هر یک در یکی از زمینه های این رشته تخصص دارند. همین امر باعث می شود که هیئت ژوری به یک گروه ترسناک و غیرقابل پیش بینی تبدیل شود. به همین دلیل، دانشجویان می بایست در کنار مبارزه با استرس ها و بی خوابی های خود، آنقدر توانایی های خود را بالا ببرند که بتوانند در برابر هر آنچه که ممکن است داور از آنها بخواهد پاسخگو باشند.
در اینجا به ترکیبی از نه گونه مختلف از اعضای هیئت ژوری رشته ی معماری، که هر دانشجوی معماری ممکن است، در برخی از مراحل تحصیل خود در مدارس معماری با آنها روبرو شود، اشاره خواهیم کرد.

هر چند امروزه معماران تحقیقات و مطالعات اولیه را جزئی مهم از موفقیت یک پروژه می‌دانند ولی دانشجویان معماری عموما اصول پایه‌ای پژوهش را آموزش نمی‌بینند و این کم و بیش در همه جهان دیده می‌شود و تنها شامل حال کشور ما نمی‌شود. پژوهش در طراحی به دلیل قرارگیری در مرز اشتراک علم و هنر همواره چالش‌برانگیز بوده و به خوبی تعریف نشده است که این موضوع شامل طراحی معماری نیز می‌شود.

همه‌ی دانشگاهیان و نظریه‌پردازان معماری از وضع امروز معماری ما می‌نالند؛ تا حدی که این ناله به صنف معماران فعال و دست‌اندرکار هم سرایت کرده است. مقصر کیست؟ کارفرمای بی‌سواد؟ معمار بی‌اخلاق؟ جامعه‌ی مصرفی؟ اقتصاد راکد؟ ...؟ چرا کمتر کسی دست اتهام را به سوی دانشگاه دراز می‌کند؟ آیا تاکنون از خود پرسیده‌اید که سهم دانشجو از ۴-۵ سال تحصیل در رشته‌ی معماری چه سطحی از مهارت است؟ نه! بگذارید سوالی ترسناک‌تر کنم: اگر فردا دانشکده‌های معماری تعطیل شوند چه اتفاقی خواهد افتاد؟ آبی از آب تکان می‌خورد؟!! پس جایی از کار ایراد دارد.