مترجم: نیلوفر محتاط
در این پرسپکتیو برخلاف تصاویر پارالاین احجام آن گونه که دیده می شوند کشیده می شوند نه آن گونه که هستند. در این بخش ابتدا مفاهیمی مقدماتی را برای درک بهتر تعریف می کنیم و سپس در مطالب بعدی به معرفی پرسپکتیو یک نقطه ای، دونقطه ای و سه نقطه ای خواهیم پرداخت. با ما همراه باشید.
صفحه زمین:
مکانی است که ناظر روی آن واقع شده است. اگر ناظر بر روی زمینی صاف و مسطح ایستاده باشد، این صفحه را صفحه ی زمین می گویند.
خط افق:
اگر در این صحنه دقت کنید می بینید که فضا به دو بخش آسمان و زمین تقسیم خواهد شد. آنجا که آسمان و زمین به هم می رسند افق خواهد بود. حال فرض کنید که شما کنار دریا ایستاده اید. در اینجا صفحه ی زمین دریاست و بالای دریا آسمان است و محل برخورد دریا و آسمان خط افق می باشد. خط افق خطی افقی و مستقیم است و موقعیت آن همواره هم تراز چشم بیننده می باشد. به عبارت دیگر تراز چشم بیننده که صفحه ای است فرضی و موازی زمین، موقعیت خط افق را در طراحی تعیین می کند.
صفحه ی تصویر:
صفحه ایست فرضی و شفاف و عمود بر صفحه ی زمین و بدون انتها که تصویر جسم بر روی آن شکل می گیرد. وقتی که از نقطه ی ثابتی و از پشت پنجره نگاه می کنیم، مفهوم صفحه ی تصویر برای ما بهتر مشخص می شود و اگر با یک قلم روی شیشه تصویرش را ترسیم کنید درواقع شکل سه بعدی را بر روی صفحه ی دوبعدی انتقال داده اید.
خط راستا:
خط راستا خطی است که در راستای دید ناظر قرار دارد. این خط عمود بر زمین و خط افقی است و نشانگر دید ناظر می باشد.
عمق (فاصله ی صفحه ی تصویر از جسم)
هر چه شیء از صفحه ی تصویر دورتر باشد کوچکتر می شود به طوری که اشیای هم اندازه نسبت به فاصله ای که از تصویر پیدا می کنند کوچکتر می شوند و هر چه به صفحه ی تصویر نزدیکتر می شوند بزرگتر خواهند شد. تا جایی که به صفحه ی تصویر مماس شوند و اندازه ی واقعی پیدا کنند.
فاصله ی ناظر تا صفحه ی تصویر:
این فاصله معکوس عمق است و هرچه ناظر به صفحه ی تصویر نزدیکتر باشد جشم کوچکتر به نظر می رسد.
مرکز دید:
نقطه ای روی خط افق که روی خط راستا قرار دارد را مرکز دید می نامند.
صفحه زمین:
مکانی است که ناظر روی آن واقع شده است. اگر ناظر بر روی زمینی صاف و مسطح ایستاده باشد، این صفحه را صفحه ی زمین می گویند.
خط افق:
اگر در این صحنه دقت کنید می بینید که فضا به دو بخش آسمان و زمین تقسیم خواهد شد. آنجا که آسمان و زمین به هم می رسند افق خواهد بود. حال فرض کنید که شما کنار دریا ایستاده اید. در اینجا صفحه ی زمین دریاست و بالای دریا آسمان است و محل برخورد دریا و آسمان خط افق می باشد. خط افق خطی افقی و مستقیم است و موقعیت آن همواره هم تراز چشم بیننده می باشد. به عبارت دیگر تراز چشم بیننده که صفحه ای است فرضی و موازی زمین، موقعیت خط افق را در طراحی تعیین می کند.
صفحه ی تصویر:
صفحه ایست فرضی و شفاف و عمود بر صفحه ی زمین و بدون انتها که تصویر جسم بر روی آن شکل می گیرد. وقتی که از نقطه ی ثابتی و از پشت پنجره نگاه می کنیم، مفهوم صفحه ی تصویر برای ما بهتر مشخص می شود و اگر با یک قلم روی شیشه تصویرش را ترسیم کنید درواقع شکل سه بعدی را بر روی صفحه ی دوبعدی انتقال داده اید.
خط راستا:
خط راستا خطی است که در راستای دید ناظر قرار دارد. این خط عمود بر زمین و خط افقی است و نشانگر دید ناظر می باشد.
عمق (فاصله ی صفحه ی تصویر از جسم)
هر چه شیء از صفحه ی تصویر دورتر باشد کوچکتر می شود به طوری که اشیای هم اندازه نسبت به فاصله ای که از تصویر پیدا می کنند کوچکتر می شوند و هر چه به صفحه ی تصویر نزدیکتر می شوند بزرگتر خواهند شد. تا جایی که به صفحه ی تصویر مماس شوند و اندازه ی واقعی پیدا کنند.
فاصله ی ناظر تا صفحه ی تصویر:
این فاصله معکوس عمق است و هرچه ناظر به صفحه ی تصویر نزدیکتر باشد جشم کوچکتر به نظر می رسد.
مرکز دید:
نقطه ای روی خط افق که روی خط راستا قرار دارد را مرکز دید می نامند.
نمایش محل دید روی صفحه ی تصویر:
برای نمایش محل دید ابتدا شعاع دید مرکزی را که بر HL عمود است را در نظر می گیریم و اندازه گیری می کنیم.
سپس این شعاع را به اندازه ی 90 درجه به سمت زمین دوران می دهیم تا روی صفحه ی تصویر قرار گیرد.
نقطه ی SP همان تصویر نقطه ی چشم بر روی صفحه ی تصویر است.
در شکل بالا دو مثلث A.VP.SP و'A.VP.SP را در نظر بگیرید. این دو مثلث با هم برابرند. در نتیجه زاویه های شعاع های دید در SP و 'SP با هم برابرند. لذا ما از این به بعد می توانیم برای اندازه گیری زاویه ها از نقطه ی 'SP به جای SP استفاده کنیم. برای به دست آوردن نقطه ی 'SP که از این به بعد به آن همان SP می گوییم از نقطه ی VP به اندازه ی فاصله ی ناظر تا صفحه ی تصویر خطی عمود بر HL رسم می کنیم. این خط همان خط راستای ناظر نیز خواهد بود.
برای نمایش محل دید ابتدا شعاع دید مرکزی را که بر HL عمود است را در نظر می گیریم و اندازه گیری می کنیم.
سپس این شعاع را به اندازه ی 90 درجه به سمت زمین دوران می دهیم تا روی صفحه ی تصویر قرار گیرد.
نقطه ی SP همان تصویر نقطه ی چشم بر روی صفحه ی تصویر است.
در شکل بالا دو مثلث A.VP.SP و'A.VP.SP را در نظر بگیرید. این دو مثلث با هم برابرند. در نتیجه زاویه های شعاع های دید در SP و 'SP با هم برابرند. لذا ما از این به بعد می توانیم برای اندازه گیری زاویه ها از نقطه ی 'SP به جای SP استفاده کنیم. برای به دست آوردن نقطه ی 'SP که از این به بعد به آن همان SP می گوییم از نقطه ی VP به اندازه ی فاصله ی ناظر تا صفحه ی تصویر خطی عمود بر HL رسم می کنیم. این خط همان خط راستای ناظر نیز خواهد بود.
نقطه ی گریز:
اصل به هم نزدیک شدن:
خطوط و کناره های اشیا که در واقعیت با هم موازی اند. در فاصله های دورتر این گونه به نظر می رسد که به هم نزدیکتر شده اند. فرض کنید که به یک دیوار به صورت مستقیم نگاه می کنید. در این حالت تمام خطوط دیوار با هم موازیند. حال اگر نسبت به دیوار به صورت مایل نگاه شود به نظر می رسد که انتهای دیوار کوچک شده و به هم نزدیک شده است. خطوط دورشونده ی موازی به نظر می رسد که در نقطه ای به هم می رسند. این نقطه را نقطه ی گریز این خطوط گویند. تنها خطوطی که به صورت موازی باقی می مانند و فاقد نقطه ی گریز هستند خطوط موازی صفحه ی تصویر یا صفحه ی صورت هستند. وقتی که چند گروه خطوط موازی با جهت های مختلف باشند هر گروه دارای نقطه ی گریز مخصوص به خود می باشد. اگر خطوط دورشونده موازی زمین باشند نقاط گریز تمام آن ها روی یک خط موازی زمین قرار می گیرد که این خط همان خط افق یا خط تراز چشم می باشد.
منبع: کتاب چشم انداز (پرسپکتیو)
تحریریه ی معماری آرل
اصل به هم نزدیک شدن:
خطوط و کناره های اشیا که در واقعیت با هم موازی اند. در فاصله های دورتر این گونه به نظر می رسد که به هم نزدیکتر شده اند. فرض کنید که به یک دیوار به صورت مستقیم نگاه می کنید. در این حالت تمام خطوط دیوار با هم موازیند. حال اگر نسبت به دیوار به صورت مایل نگاه شود به نظر می رسد که انتهای دیوار کوچک شده و به هم نزدیک شده است. خطوط دورشونده ی موازی به نظر می رسد که در نقطه ای به هم می رسند. این نقطه را نقطه ی گریز این خطوط گویند. تنها خطوطی که به صورت موازی باقی می مانند و فاقد نقطه ی گریز هستند خطوط موازی صفحه ی تصویر یا صفحه ی صورت هستند. وقتی که چند گروه خطوط موازی با جهت های مختلف باشند هر گروه دارای نقطه ی گریز مخصوص به خود می باشد. اگر خطوط دورشونده موازی زمین باشند نقاط گریز تمام آن ها روی یک خط موازی زمین قرار می گیرد که این خط همان خط افق یا خط تراز چشم می باشد.
منبع: کتاب چشم انداز (پرسپکتیو)
تحریریه ی معماری آرل