معماری ساختمان اداری

در معیارهای امروزین شهری، معماری ساختمان های اداری به دلیل تغییرات داخلی سازمان ها تغییر می‌کنند و تشکیلات اداری بسرعت و بطور مکرر دگرگون می‌شوند. بطور اصولی دو تحول اساسی در سالهای اخیر در معماری ساختمان های اداری بوجود آمده است.
اول : دیوارهای بلند داخلی که فضاهای اداری را بصورت خصوصی از هم مجزا می کردند به دیوارهای کوتاه جدا کننده (پارتیشن) تغییر پیدا کرده و مبلمان ثابت و متحرک بیش از پیش عملکرد و کارایی پیدا کرده است. 
دوم : فضاها و ساختمان اداری با عملکردهای کاملاً متفاوت و حتی متناقض؛ از آزمایشگاه، دفتر اداری کارخانجات و فضاهای صنعتی تا آموزشی همگی صورت یکسان و مشابهی طراحی و اجرا می شوند.

گروه معماران با توجه به تجربه و تخصص خود در زمینه طراحی و معماری ساختمان اداری، در این مقاله به عواملی که باعث پیدایش چنین تغییرات در گونه ساختمان‌های اداری، سهولت عملکرد در فضاهای اداری و نحوه انجام این تغییرات و آشنایی با این سیستم‌ها می باشد، می پردازد.

متاسفانه معماری ساختمان‌ های اداری مخصوصا زمانی كه بخشی از یك پروژه بزرگ باشند چندان مورد توجه قرار نمی‌گیرد و تغییر كاربری بناهای موجود یا ساخت بناهایی بدون توجه به كاربری حقیقی (کاربری اداری) برای عبور از این مرحله ترجیح داده می‌شوند. 
ایجاد مجموعه هایی اداری با نادیده گرفتن مسائل زیست محیطی و شرایط اقلیمی منطقه، باعث خلق آثاری شده که بصورت توده های مجزا از محیط و حتی آسیب رسان به آن شده است. زمانی که با برخی سازندگان و روند آثار معماری ساختمان اداری بررسی و صحبت می کنیم، استدلال و دلایلی منبی بر تامین شرایط آسایش استفاده کنندگان بر مسائل اقلیمی را بیان می کنند، که شاید پوششی برای پنهان کردن تفکرات ناصحیح، غیر اصولی و مادی گرایانه و منفعت طلبانه ی خویش باشد.  

معماری هم ساز با شرایط اقلیمی و پایدار، در کنار شرایط آسایش انسانی مطلوب از نظر روشنایی، درجه حرارت، رطوبت و ... در فضاهای داخلی اداری با حداقل کاربرد تاسیسات ساختمانی نیازمند تفکرات علمی و معمارانه است، در واقع این نوع معماری ساختمان از نظر اقتصادی نیز با کاهش قابل ملاحضه ی میزان مصرف انرژی موثر است.

می توان در معماری ساختمان های اداری به فضاهای طبیعی - تفریحی توجه بیشتری داشت و با جانمایی آنها و ارتباط منطقی هماهنگ با مجموعه های اداری، آرامش و نشاط بیشتری برای مراجعه کنندگان و کارمندان در طول ساعت اداری فراهم کرد.
موضوع دیگری که در فضا و معماری ساختمان های اداری حائز اهمیت، پرداختن به علم روانشناسی در محیط های کاری می باشد، با توجه به طراحی و ساخت سازمان ها و مجتمع های اداری توسط معماران، ضرورت آشنایی این افراد با مسائل روانی کارکنان و کارمندان پر رنگ تر می شود، زیرا فضای خلق شده توسط معماران بایستی مورد استفاده کارمندان یک سازمان قرار گرفته و ماهیت فضا اثرات روانی خاصی را بر آن ها ایجاد کند. در صورتی که یک فضا و مجموعه از لحاظ اصول معماری، هنری و روانشناسی به صورت منطقی و درست طراحی شود، علاوه بر ایجاد نشاط، شادابی و انگیزه ی کافی در کارکنان می تواند با رعایت نکات خاص و ساده ای در چیدمان فضاها و مبلمان داخلی، استرس های ناشی از محیط کاری را به حداقل برساند. همان طور هم که می دانید مهم ترین منبع هر سازمان اداری نیروی انسانی شاغل در آن است.

بنا به تصور بسیاری از مردم، آثار خلاقانه معماری دارای ترکیب های غیر معمول، بی نظیر، عجیب و غریب هستند. ولی در معماری ساختمان اداری ایجاد هماهنگی با محیط، هماهنگی بین بخش های مختلف از نظر طراحی، ایجاد فضای یکپارچه، احساس آرامش و صمیمیت بیشتری بین مردم و کارمندان ایجاد نمایید، که خیلی ارزشمندتر از ظاهری دروغین و غیر مقول برای ساختمان اداری می باشد. 

معمار یا شرکت معماری به عنوان خالق فضا، در این آفرینش باید به نیازها، شرایط، اهداف و خواسته های مصرف کنندگان توجه کافی داشته و تمامی آنها را در طراحی خود لحاظ کند . بکارگیری تمامی استاندارد ها و نکات فنی در رابطه با هر نوع کاربری خاص فضایی امری ضروری است، اما حاصل کار طراحی زمانی موفق و کارآمد خوانده می شود که علاوه بر تمامی موارد مذکور، شرایط روحی، روانی و فیزیکی استفاده کنندگان را نیز مد نظر قرار دهد. و کلیت مجموعه بتواند نیازهای عملکردی، فضایی، روانی استفاده کنندگان را به بهترین صورت برآورده کند.

ملاحظات برنامه ریزی در معماری ساختمان اداری

یکی از مهمترین مشکلات فراروی طراحان مراکز اداری تغییرات مداوم در ساختار اداری و پیشرفت تکنولوژی می باشد که نیاز به فضاهای جدید و یا حذف فضاهای قبلی را در پی دارد. اتخاذ تصمیم در خصوص فضاهای ثابت، فضاهای داخلی و چیدمان مبلمان، عوامل مهمی در طراحی فضاهای اداری و چگونگی انجام فعالیت ها  فرآیند طراحی می باشند.
از آنجا که از طراحان انتظار می رود که نتایج کار آنها با دوام باشد لذا نحوه طراحی آنها باید از انعطاف پذیری لازم برخوردار بوده و آنچه در این زمینه اهمیت دارد این است که عناصر ثابت فضا با دور اندیشی لازم طراح گردند ولی در خصوص طراحی فضای داخلی و چیدمان مبلمان با توجه به تغییرات مداوم نیاز به دور اندیشی زیادی نیست.

باید توجه داشت که از بلند پروازی زیاد اجتناب شود و سعی نشود وضعیت یک ساختمان اداری را تا بیست سال آینده پیش بینی کرد، معمولاً یک طرح خوب طرحی است که فضای ثابت را برای 40 سال، فضای داخلی را برای 7 سال، طراحی داخلی را برای 3 ماه و تجهزات اصلی و مبنا مانند آسانسور را برای 20 سال پیش‌بینی نماید.