تجارت‌ها با طراحی نمای پایدار، می‌کوشند تا ازنظر اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی، بهینه و اخلاقی رفتار کنند. طراحی نمای تجاری با رویکرد پایداری زیست محیطی، اعتبار شرکت را در میان مشتریان افزایش می‌دهد، سودآوری را بالا می‌برد و سلامت کارکنان را تضمین می‌کند. اما ۱۱ تکنیک برای ساخت نمای ساختمان تجاری پایدار چه هستند؟

مقدمه: پایداری در معماری، تجارت و جامعه

توسعه پایدار، به توسعه‌های انسانی می‌گویند که در آن‌ها، نیازهای انسان در زمان حال لحاظ می‌شوند؛ بی‌آنکه توانایی نسل‌های آینده برای تامین نیازهایشان خدشه‌دار شود. مفهوم «پایداری»، ۳ جنبه سلامت زیست محیطی، برابری اجتماعی و صرفه‌جویی اقتصادی را در برمی‌گیرد. در رویکرد پایداری محور، فرض می‌شود که منابع بشر محدود هستند و باید بااحتیاط مصرف شوند. هنگام مصرف منابع، اولویت‌های بلندمدت و پیامدهای مصرف برای نسل‌های آینده موردتوجه قرار می‌گیرد.
معماران با رویکرد پایداری در طرح خود می‌خواهند تا اثرات مخرب زیست محیطی، مصرف انرژی و حتی استفاده از منابع انسانی (کارکنان) را طی چرخه عمر پروژه به حداقل برسانند. این مسئله در انتخاب متریال، روش‌های ساخت، طراحی نمای ساختمان تجاری و حتی شکل هندسی ساختمان، نمود پیدا می‌کند. هنگام طراحی نمای پایدار، اثرات مخرب آن بر سلامت انسان و میزان نشر گاز CO2 هنگام نصب، تولید و طراحی نما، می‌بایست کاهش یابد. ازنظر تجاری، کسب‌وکارهای پایدار می‌کوشند تا اثر فعالیت‌های خود بر محیط‌زیست و جامعه را با معیارهایی چون ESG بسنجند. انتخاب مواد مناسب تولید، بهینه‌سازی زنجیره تامین، بکارگیری منابع تجدیدپذیر و امور خیریه مانند ساخت مدرسه، چند روش رایج برای پایدارسازی کسب‌وکار هستند. این نگرش در معماری ساختمان تجاری و طراحی نمای تجاری با رویکرد پایداری زیست محیطی نیز بازتاب پیدا می‌کند.

طراحی نمای تجاری با رویکرد پایداری زیست محیطی دقیقا چیست؟

در طراحی نمای ساختمان تجاری، اصولی چون همسویی با مقررات، ترکیب رنگ مناسب، توجه ویژه به ورودی و توجه به محیط پیرامون، اهمیت پیدا می‌کنند. البته در طراحی نمای پایدار، پیش از هر چیز باید به «مصرف انرژی» توجه داشت. این کار با نصب شیشه‌های پیشرفته و عایق‌کاری دقیق در نما صورت می‌گیرد که نیاز به نورپردازی و سیستم حرارتی داخل ساختمان را کاهش می‌دهد. همچنین طراحی بیوفیلیک نما با قرار دادن گیاهان زنده و ساخت دیوارهای سبز، به حفظ محیط‌زیست کمک می‌کند.
نماهای هوشمند که حرکت همسو با جهت خورشید دارند، میزان نور و حرارت ورودی را در هر لحظه به‌طور مطلوب تنظیم می‌کنند. همچنین نصب پنل های خورشیدی شفاف در نما برای دریافت انرژی تجدیدپذیر خورشیدی، به‌تازگی رواج یافته است. به حداقل رساندن میزان استفاده از متریال برای نما، هزینه‌ها را کاهش می‌دهد. بهتر است این متریال از مناطق نزدیک به سایت ساختمان تهیه شوند تا هزینه حمل‌ونقل و آسیب‌های زیست محیطی ناشی از آن کاهش یابد. همچنین متریال باید در برابر وضعیت اقلیمی منطقه، دوام بیاورند. امکان بازیافت، استفاده مجدد و جایگزینی قسمت‌های مختلف نما باید در نظر گرفته شود. فناوری‌هایی چون پوش‌های نانوتکنولوژی و کرتن وال های آلومینیومی، قابل‌توجه هستند.

۶ فایده بزرگ رعایت اصول پایداری در نمای ساختمان تجاری

امروزه مسئله «پایداری» در همه حوزه‌های انسانی و به‌ویژه در تجارت، اهمیت یافته است. رعایت اصول پایداری، برای نجات اکوسیستم کره زمین و سلامتی انسان‌ها، دیگر فقط یک راهکار اختیاری و ترجیحی نیست، بلکه ضرورت دارد. طراحی نمای تجاری با رویکرد پایداری زیست محیطی، حتی اهمیت بیشتری پیدا می‌کند. زیرا، نما از نقش مهمی در بهینه‌سازی انرژی ساختمان برخوردار است.

ارتقای وجهه شرکت

این روزها، مشتریان به دغدغه‌های زیست محیطی و اجتماعی، اهمیت بیشتری می‌دهند. آن‌ها تمایل دارند تا به سازمان‌هایی مراجعه کنند که  ارزش‌های پایداری در آن‌ها رعایت می‌شود. بنابراین، اعتبار اخلاقی شرکت در چشم جامعه ارتقا می‌یابد و وفاداری مشتریان و سود تجاری، بالا می‌رود. با طراحی نمای پایدار، به دلیل اثرگذاری مستقیم نما بر دیدگان مشتریان، رعایت این جنبه اخلاقی به‌طور ویژه‌تری برای آن‌ها آشکار می‌رود.

کاهش هزینه‌ها

تجارت‌ها قاعدتا همواره به دنبال کاهش هزینه‌های خود هستند. طراحی نمای تجاری با رویکرد پایداری زیست محیطی، می‌تواند هزینه‌ها را پایین بیاورد. زیرا، نما به دلیل جایگاه تبلیغاتی‌اش، بخش بزرگی از هزینه‌ها را به خود اختصاص می‌دهد.

محافظت از کره زمین

طراحی نمای تجاری با رویکرد پایداری زیست محیطی کمک می‌کند تا تولید زباله، نشر گازهای گلخانه‌ای و مصرف منابع، کاهش پیدا کند. با کاهش ردپای زیست محیطی شرکت، تغییرات اقلیمی بهبود می‌یابند و ازنظر اخلاقی، به نجات نسل بشر کمک می‌شود.

کاهش ریسک قانونی

ممکن است شرکت‌ها به دلیل زیان‌های وارده بر نیروی کار، جامعه و محیط‌زیست، دچار چالش‌های قانونی و مقرراتی شوند. طراحی نمای پایدار، به‌دلیل کمک به کاهش این زیان‌ها، شرکت را کمتر در معرض شکایت‌های قانونی قرار می‌دهد.

جذب مشتری با ایجاد همبستگی اجتماعی

در طراحی نمای پایدار، از منابع محلی، فرهنگ منطقه، سنت‌ها، باورها و ترندهای روز استفاده می‌شود. بدین ترتیب، شرکت در جریان ارتباطی عموم جامعه قرار می‌گیرد و هویت پیدا می‌کند. درنتیجه، با کمک به سلامت اجتماعی، بازتاب مثبتی می‌گیرد و به سود تجاری خود می‌افزاید.

نمایش نوآوری

نمای ساختمان تجاری، نشانگر شخصیت یک تجارت است. نماهای پایدار و زیبا، نشان می‌دهند که یک کسب‌وکار، برای انعطاف‌پذیری و رفع چالش‌های زیست محیطی و اجتماعی، آمادگی دارد. این اعلام آمادگی، به شرکت در مقایسه با رقبا، مزیت بزرگی ازنظر اعتماد عمومی خواهد داد.

۱۱ تکنیک طراحی نمای پایدار در ساختمان‌های تجاری

جلبک‌ها، فناوری نانو، طراحی بیوفیلیک، مواد قابل بازیافت و تهویه طبیعی، تنها بعضی از روش‌های طراحی نمای تجاری با رویکرد پایداری زیست محیطی هستند. در ادامه، این روش‌ها و موارد بیشتر را به‌تفصیل بیان می‌کنیم.

رویکرد بیوفیلیک

از بارزترین روش‌ها در طراحی نمای پایدار، می‌توان به نصب گیاهان و اجزای سبز و زنده اشاره کرد. در بعضی از نماها، با نصب باغ‌های عمودی، می‌توان ظاهر دل‌پذیری به ساختمان بخشید. این نماهای بیوفیلیک، علاوه بر زیبایی، کیفیت هوای ساختمان و چگونگی تنظیم حرارت را بهبود می‌بخشند.

طراحی خورشیدی انفعالی

در این تکنیک، بر کنترل و هدایت انرژی خورشید به‌صورت بهینه تاکید می‌شود. با نصب سیستم‌های پیشرفته، حرارت ورودی خورشید به ساختمان کاهش یا افزایش پیدا می‌کند. تعیین هوشمندانه موقعیت پنجره‌ها، نصب کرکره‌های اتوماتیک و استفاده از شیشه‌هایی با قابلیت تغییر نحوه عبور نور، در این راستا انجام می‌گیرد.

عایق ایروژل برای طراحی نمای تجاری با رویکرد پایداری زیست محیطی

مواد سنتی برای عایق‌کاری، حجم بالا و اثرگذاری نسبتا ضعیفی دارند. ماده جدیدی به نام ایروژل (Aerogel)، علی‌رغم وزن سبک، خواص شگفت‌انگیزی برای عایق‌کاری از خود نشان می‌دهد. شرکت‌ها می‌توانند عملکرد حرارتی ساختمان را بدون آسیب به زیبایی نما یا استفاده بیش‌ازحد از فضا، بهبود بخشند.

سیستم‌های پویا

سیستم‌های پویا، مجموعه متنوعی از سیستم‌های پیشرفته هستند که به شرایط محیطی واکنش نشان می‌دهند و با توجه به آن‌ها تغییر می‌کنند (معمولا با هدف بهینه‌سازی انرژی، هماهنگی ظاهری با محیط یا زیبایی).

طرح‌های زیست تقلیدی یا بیومیمیکری (Biomimicry)

اجزای طبیعی همیشه بخشی از نماهای پایدار بوده‌اند؛ اما طراحی نما با تقلید از اشکال ارگانیک، فرم بدن حیوانات و شکل گیاهان نیز یک روش بسیار تاثیرگذار برای نماهای پایدار است. طرح‌های این‌چنینی، علاوه بر آنکه ظاهرا شبیه به الگوهای هندسی طبیعت هستند، گاه ازنظر عملکرد نیز شبیه به ساختارهای طبیعی رفتار می‌کنند. برای مثال، جریان هوا داخل نما را در جهت مشخصی هدایت می‌کنند و سازوکارهای پاک‌سازی خودکار در برگ گیاهان را انجام می‌دهند.

استفاده از جلبک در نمای ساختمان تجاری

به‌تازگی، استفاده از انواع میکروارگانیسم مانند جلبک‌ها در نماهای پایدار رواج یافته است. پنل های حاوی این میکروارگانیسم‌ها، فتوسنتز می‌کنند و اکسيژن می‌سازند؛ درنتیجه، کیفیت هوا را ارتقا می‌دهند. همچنین برای خنک‌سازی و ایجاد سایه طبیعی درون ساختمان، سودمند هستند. همچنین جلبک‌ها را می‌توان پس از استفاده، برای تولید سوخت‌های زیستی مورداستفاده قرار داد که بهینه‌سازی مصرف انرژی را ممکن می‌سازد.

پوش‌های نانوتکنولوژی

پوش‌های ساختمانی با فناوری نانوتکنولوژی، دارای سطوح خود پاک ساز هستند، آلودگی را جذب می‌کنند و دوام فوق‌العاده‌ای دارند. جذب خودکار آلودگی‌ها، برای حفظ زیبایی نما بسیار موثر است و نیاز به تعمیرات و نگهداری را کاهش می‌دهد. بنابراین، با حفظ هرچه بیشتر منابع، طراحی نمای تجاری با رویکرد پایداری زیست محیطی ممکن می‌شود.

استفاده مجدد از اجزا در طراحی نمای پایدار

بسیاری از اجزای نما را می‌توان به‌گونه‌ای طراحی، انتخاب و نگهداری کرد که قابلیت بازیابی و نصب مجدد را در ساختمان‌های دیگر داشته باشند. البته ملاحظات ایمنی و مقرراتی در این زمینه باید رعایت شوند.

استفاده از بام برای تهویه

خود نما معمولا نقش مهمی در تهویه ساختمان ایفا می‌کند. البته بهتر است بخشی از تهویه از طریق نصب تجهیزات و منافذ روی بام انجام گیرد تا ظاهر نما به دلیل تمرکز بر تهویه، به هم نریزد. ضمنا، با استفاده از بام، تهویه به‌صورت بهینه‌تر انجام خواهد شد.

سیستم تهویه طبیعی

با طراحی مناسب نما، می‌توان نیروی باد را برای هدایت جریان هوا به کار گرفت. درنتیجه، نیاز به مصرف انرژی الکتریکی یا دیگر منابع برای خنک‌سازی، گرمایش یا تهویه محیط کاهش می‌یابد. نماهای دوپوسته و پوشش‌های گیاهی، در این راستا کمک می‌کنند.

متریال پایدار

مواد انتخابی برای نما باید بادوام، بدون نیاز به نگهداری، قابل بازیافت و دارای عملکرد حرارتی بهینه‌ای باشند. مواد طبیعی استخراج‌شده از جغرافیای نزدیک به ساختمان، بهترین انتخاب برای طراحی نمای تجاری با رویکرد پایداری زیست محیطی هستند. در گذشته، چوب به دلیل اشتعال‌پذیری برای ساختمان‌های بلند به کار نمی‌رفت؛ اما امروزه به دلیل پوشش‌های ضدآتش، می‌توان آن را مورداستفاده قرار داد. ورق‌های فولادی به دلیل دوام عالی، مقاومت در برابر فرسایش و قابلیت بازیافت ۱۰۰٪، گزینه‌ای مناسب به شمار می‌روند.

طراحی نمای سبز در ساختمان تجاری - یک گام بزرگ‌تر

نمای سبز، به نمایی می‌گویند که پوشش‌های گیاهی، نقش اصلی را در طراحی آن ایفا می‌کنند. این نماها ازنظر زیبایی، حفظ محیط‌زیست، تصفیه هوای شهر، تنظیم حرارت داخل ساختمان و ایجاد حس آرامش در شهرهای شلوغ، ایده آل هستند. برای طراحی نمای پایدار سبز، پیش از هر چیز باید به اقلیم منطقه توجه داشت. اقلیم تعیین می‌کند که چه گیاهانی می‌توانند به‌طور طبیعی در یک محیط رشد کنند. بررسی پوشش گیاهی طبیعی منطقه، طراح را آگاه می‌سازد که کدام گونه‌های گیاهی در نما قابل‌استفاده هستند. جهت کلی نمای ساختمان تجاری و جهت گیاهان کاشته در آن، برای دریافت نور خورشید و جریان هوای مناسب، بسیار اهمیت دارد. یکی از دلایل ناکارآمدی و فروپاشی نماهای سبز، واحدهای کاشت نامناسب هستند که ریشه در آن‌ها قرار می‌گیرد. برای طراحی درست واحدهای کاشت، باید به اندازه واحد، نوع گیاه، نحوه زه کشی و آبیاری توجه کرد.
گیاهان خوداتکا، بالارونده، تاک، پیچشی و خزشی، هرکدام تکنیک متفاوتی برای کاشت دارند و تفاوت نرخ رشد گیاهان نیز می‌بایست لحاظ شود. چگونگی دسترسی به گیاهان، نحوه جفت‌گیری آن‌ها و بارهای وارده بر ساختار گیاه، دیگر جنبه‌های مهم به شمار می‌روند. بهتر است گیاهان انتخابی، کمترین نیاز را به هرس کردن و نگهداری داشته باشند.

14 نمونه طراحی نمای تجاری با رویکرد پایداری زیست محیطی

جمع‌بندی

باید توجه داشت که رویکرد پایداری، فقط به نمای ساختمان تجاری محدود نمی‌شود. شرکت‌ها می‌توانند با استفاده از متریال پایدار در معماری ساختمان، مصرف انرژی بهینه هنگام بهره‌برداری، گیاهکاری درون ساختمانی و طراحی داخلی بیوفیلیک، منافعی که طراحی نمای تجاری با رویکرد پایداری زیست محیطی دارد را تکمیل کنند.