معرفی کتاب مفهوم سکونت، به سوی معماری تمثیلی

کریستیان نوربری- شولتز معمار اندیشمند نروژی تفکر فلسفی خود را پیرامون مسائل معماری در آثار متعدد خود بیان می کند. این معمار برجسته از دریچه ای نو به مفاهیم پایه در معماری می نگرد که این نگاه حاصل اثرپذیری از هایدگر است.
تأکید هایدگر بر فضائیت وجود انسان، نوربری-شولتز را به مطالعۀ جنبه های فضایی «جهان-حیات» او تشویق کرده و در نتیجه به آفرینش محیط در هماهنگی با طبیعت و ساختار مکان در ارتباط با حیات منجر شده است. بدین ترتیب سکونت از دیدگاه شولتز فراتر از سقفی بالای سر و چند متر مربعی از زمین زیر پا، است.  در واقع سکونت در نگاه عمیق وی به برقراری پیوندی پرمعنا با مکانی مفروض گفته می شود که از گرایش انسان به هویت یافتن و نوعی احساس تعلق داشتن به مکان نشأت می گیرد. بر این اساس اندیشه شولتز پیرامون سکونت در کتابی با عنوان مفهوم سکونت، به سوی معماری تمثیلی نخستین بار در سال 1984  انتشار یافت که در میان آثار نوربری-شولتز نقطه عطفی به شمار می رود و می توان آن را جمع بندی و نتیجه گیری مطالعات چندین سالۀ وی در زمینه سکونت با مفهوم واقعی کلمه دانست.

مفاهیمی که در این کتاب از سکونت استنباط می شود را می توان در سه دسته ذیل طبقه بندی نمود:
1. دیدار با دیگران به قصد تبادل تولیدات، اندیشه ها و احساسات یعنی آزمودن زندگی به عنوان عرصۀ امکانات گوناگون
2. توافق با دیگران یعنی پذیرش مجموعه ای از ارزش های مشترک
3. یافتن موجودیت از طریق گزینش جهانی کوچک و از آنِ خود
بهتر است مفاهیم یادبرده را به ترتیب شیوه های سکونت «مجتمع»، « عمومی» و « خصوصی» نامید.
این کتاب با بیانی غنی و جذاب به سُکنی گزیدن بشر در جهان هستی می پردازد و در پی آن است تا خواننده به درک روشنی از مفهوم سکونت دست یابد. بر این مبنا، با ارائه داستان ها، نقطه نظرات و مثال های گوناگونی که در خلال متن می آید به سادگی و فهم بهتر موضوع کمک می کند.

در بخشی از کتاب چنین می خوانیم:
« خانه با مطرح شدن به عنوان پیکره ای معمارانه در محیط، هویت ما را محرز کرده و امنیت را بر ما ارزانی می دارد. و سرانجام، هنگام پای نهادن به خانه به « آسایش» دست می یابیم. در خانه چیزهایی را می یابیم که بر آنها وقوف داشته و گرامیشان می داریم. ما آن ها را با خود از بیرون آورده و به خاطر آن که « بخشی» از «جهان ما» را می سازند در کنارشان به زندگی می پردازیم. ما آن ها را در زندگی روزمرۀ خود به کار بسته، در دست هایمان نگاه داشته و تحت عنوان بازنمودهای خاطرات خود از مفاهیم آن ها لذت می بریم. بدین ترتیب کیفیت «خصوصی» را در اختیار گرفته که به صورت متممی برای نفس باطنی خود عمل می نماید. از این رو هنگام تحقق بخشیدن به سکونت خصوصی، به آزمون آنچه « آرامش داخلی» خوانده شده؛ پرداخته ایم.»

سخن آخر: کتاب مفهوم سکونت آنچنان که شولتز بیان می کند گسترده تر و عمیق تر و در عین حال منطبق با گرایشات انسان به عنوان محور اصلی فضا است. برخی تصور می کنند نگاه وی در پرتو مفاهیم فلسفی نمی تواند پاسخگوی نیازهای انسان مدرن باشد در حالی که شولتز با در نظر داشتن جایگاه انسان در جهان هستی سعی دارد به طور ریشه ای حوائج او را پاسخ دهد و ضمن تأمین نیازهای مادی، به آرامش خاطر و دنیای درونی او نیز اکیداً توجه دارد.

مشخصات فنی کتاب:
عنوان: مفهوم سکونت، به سوی معماری تمثیلی
پدیدآور: کریستیان نوربری- شولتز
مترجم: محمود امیر یاراحمدی
ناشر: نشر آگه
نوبت چاپ: هشتم، 1396
موضوع: معماری- تأثیر محیط
تعداد صفحه:219