کتاب فرم پویانما / گرگ لین

با گسترش تکنولوژی و دانش بشر در زمینه های مختلف، شاهد تحولات شگرفی هستیم که در برخی موارد منجر به تأثیرپذیری برخی مفاهیم و دیدگاه ها شده است. پیش از این، آنچه از معماری مطابق با تصور عموم و یا دست کم صاحب نظران و فعالان در این حوزه وجود داشت ؛ ماهیتی ایستا بود؛ که پس از خلق فرم با به کارگیری برخی فنون بصری، پویایی را به آن تزریق می کرد. در سال 1999 میلادی کتابی به نام Animate Form  به چاپ رسید که محتوای آن مرزهای تفکر و نگرش در معماری را تا حد زیادی جا به جا کرد. این کتاب به کمک نرم افزارها و روش های نوین به تغییر قوانین متداول دربارۀ فرم در معماری پرداخت.

گِرگ لین که خود معمار و فیلسوف برجسته ای است و آموزش معماری را در دانشگاه های معتبری همچون دانشگاه هنرهای کاربردی وین و دانشکدۀ معماری دانشگاه کالیفرنیای لس آنجلس دنبال می کند؛ با بیان نظریۀ فرم پویانما، مبانی معماری پارامتریک را پایه گذاری کرد.

کتاب فرم پویانما که در ادامه مختصراً معرفی می شود؛ همواره این نکته را گوشزد می کند که معماری به عنوان شکل دهندۀ قالب زندگی بشر، همراه با تحولات عصر حاضر پیش می رود و این تغییرات را به طرق مختلف به نمایش می گذارد. در کتاب فرم پویانما برخی مفاهیم کلیدی در معماری نظیر فرم، فضا، زمان و حرکت منطبق با دانش امروز، بازتعریف می شوند.
گِرگ لین بر این باور است که نوع نگاه معمارانه به مفاهیمی چون سکون، ثبات و ایستایی در سایۀ فناوری های نوین رایانه ای تا اندازه ای متحول شده است. از دیدگاه وی، طراحی معماری که تا به امروز در پی خلق فضاهای ایستا، استوار و بی جان بوده ، اکنون با استفاده از ابزارها، تکنیک ها و اندیشه های نوین می تواند فضاهایی پویا، منعطف و زنده ایجاد کند.
همانطور که می دانید معماری همواره ماهیت آفرینشگر دارد و مسیری را می پیماید که در ذهن طراح شکل گرفته است. به بیان ساده تر در حرفۀ معماری مرتباً سوژه ای از ذهن معمار زاده می شود و با پشت سر نهادن فرایند طراحی، وجود خارجی می یابد. لذا بیش از آنچه تصور کنید؛ با تولید توصیفات مجازی درگیر است و این درگیری زمینۀ تاثیر متقابل را فراهم می سازد. بدین ترتیب همانطور که گسترش تکنولوژی به ساخت و ارتقاء نرم افزارهای مختلف در ارائه اندیشه های معمار می انجامد؛ موضوعات معماری نیز دستخوش تحولات متعددی می شود که نیاز به ابزارهای شبیه سازی را در سطح پیشرفته بیش از پیش محسوس می سازد.

نرم افزارهایی که در حال حاضر برای پویانمایی و جلوه های ویژه استفاده می شود؛ به عنوان ابزارهایی برای تجسم و تصویرسازی معرفی می شوند و در ارائه ی ایده های طراحان نقش پررنگی دارند.
آنچه تا کنون در رابطه با تحرک در معماری به عنوان رویکردی غالب، مطرح شده است مدلی سینمایی است که با توالی تصاویر ایستا حرکت را نمایش می دهد. در این صورت معماری همچون چارچوبی ساکن در نظر گرفته می شود که تحرک از آن می گذرد. به بیان ساده تر، فرم معماری در حین تولید حرکت و پویایی را در ذات خود ندارد و فرم در حالی ایجاد می شود که نیرو و تحرک از آن حذف شده است. اما در طراحی پویانما هنگام خلق فرم به نیرو و حرکت توجه می شود و فرم با دارا بودن این عناصر تولید و پردازش می گردد.
شاید بتوان گفت نظریۀ فرم پویانما، معماری را به جای عنصری ثابت که تنها بستر زمان و فضا است؛ غوطه ور در جریان های پویا می داند. از این رو مفاهیمی همچون حرکت قابل جداسازی از آن نیست بلکه خود جزئی از معماری است.

این کتاب ضمن بیان مبانی نظری پویانمایی در بخش نخست، به ارائه پروژه های مرتبط در بخش دوم می پردازد که می تواند در بهبود درک خواننده از موضوع ، نقش بسزایی داشته باشد. لذا مطالعۀ آن ، جهت کسب نگاه نو نسبت به برخی مفاهیم معماری توصیه می شود.

مشخصات فنی:
عنوان و پدیدآور: فرم پویانما/ گِرگ لین
ترجمه: دکتر سید یحیی اسلامی/ سیده صدیقه میرگذار لنگرودی
ناشر: مرکز انتشارات کتابکده کسری
نوبت چاپ: اول، بهار 1396
تعداد صفحات: 200
موضوع: معماری- فناوری های نوین- نمایشگاه ها
نگارنده: منیژه قاضیا