۰۲۱-۲۲۹۰۱۹۰۵-۶

نویسنده : فرزام خرواری
تاریخ : چهارشنبه , ۱۳۹۸/۰۵/۲۳ ۱۳:۰۰


 

تحریریه معماری آرل

لوکوربوزیه یا شارل ادوارد ژانره، بنیان گذار معماری مدرن است که 5 اصل وی اساس معماری مدرن را شکل داد. وی به دنبال ارائه ی راه حل های مدرن برای مشکلات مدرن بود که در نتیجه ی انقلاب صنعتی از جمله تولید انبوه به وجود آمده بودند. وی برای تحقق هدف خود به دوستی بین معماری باستانی روم و یونان باور داشت و به دنبال راه حل های نو بود. اولین پروژه ی وی خانه ی دومینو است که از دو واژه ی دوموس به معنای خانه و "اینو" به معنای خلاقیت است. خانه ی دومینو نمونه ای اولیه از استاندارد سازی و تولید انبوه در معماریست.
اگر به تصاویر آن دقت کنیم، درخواهیم یافت که خانه ی دومینو، دیاگرام و مقطع است و هیچ گونه نما یا پوشانندهای در دست کشیده های ایده ی اصلی آن به نمایش گذاشته نشده است. این خانه نمونه ای بارز از تکنولوژی مدرن و تکرار است که از بتن، فولاد و شیشه ایجاد شده است. خانه دومینو از ستون ها، طبقات، فونداسیون و سیرکلاسیون تشکیل شده است.

. Image Courtesy of le Corbusier

با نگاهی دقیق تر به این خانه در می یابیم که این خانه از طبقاتی تشکیل شده اند که توسط فونداسیون اندکی بالاتر آورده شده و از طریق ستون های دو طبقه ی دیگر بدان متصل است. در پلان، ستون ها از قسمت طویل طبقات عقب نشینی کرده و در قسمت های شرقی و غربی پلان فاصله ی ستون تا لبه ی طبقه بسیار کم است. این امر در آثار بعدی لوکوربوزیه نیز حایز اهمیت خواهد شد. در مقطع ها نیز در می یابیم که فاصله های بین ستون ها مساوی بوده و حاکی از نوعی تکرار اند. در خانه دومینو با نگاهی دقیق تر به جزئیات اتصال به زمین در می یابم که در آثار لوکوربوزیه، همکف نه در زمین است و نه همچون شاهکار او، ویلا ساوا به صورت معلق قرار گرفته است.

Image © Martin Gambier

لوکوربوزیه با تقدیر از سیلو ها و اوبژه هایی برای زندگی همچون ماشین و کشتی به حجم های آن ها که بر اساس کاربردشان بهینه شده بودند، بسیار توجه داشت. در نقاشی های او نیز که اوبژه های روزمره در زیر نور هستند بر این امر تاکید شده است. اما مسئله ی اساسی آن است که لوکوربوزیه در کتاب خود دو معبد یونانی را با دو خودروی مدرن عصر خود مقایسه می کند. یکی از معابد پارتنون است که کمال هنر معماران بونان باستان بوده و یکی از اتومبیل ها نیز نمونه ی پیشرفته ای از اتومبیل دیگر است. وی با این قیاس به این نتیجه می رسد که برای کمال باید نمونه ای یا طرحی ابتدایی و یا حتی دیاگرامی وجود داشته باشد تا بتوان آن را در طی زمان غنی تر کرد؛ همچون پارتنون که نمونه ی کمال غنی شدن در زمینه ی معابد یونانی است.




Image Courtesy of le Corbusier

ویلا لاروش

خانه ی دومینو برای لوکوربوزیه به نمونه ای اولیه تبدیل شد که بر اساس آن خانه های متفاوتی را در پاریس و اطراف آن طراحی کرد. ویلا لاروش ژانره در سایتی در پاریس که دو خانه برای دو خانواده طراحی شده بود، قرار داشت. وی به جای طراحی ورودی قرینه U شکل، خانه را به صورت L شکل طراحی کرد که واسطه ی بین این دو گالری بود که از روی زمین توسط ستون ها بلند و یا به اصطلاح خود وی پیلوتی شده بود.
شما ابتدا به قسمت اول خانه رفته سپس با ادامه دادن و چرخشی نود درجه وارد لاروش می شوید. در این قسمت که سه طبقه است شما در گوشه، راه پله را خواهید دید که بعد از بالا رفتن از پله ها به سمت همین هال برخواهید گشت و فضایی که از آن آمده اید و همچنین پنجره ها و .. خواهید دید. در اینجا شما سه انتخاب برای حرکت دارید.
- تا جلوی پنجره بزرگ حرکت کنید و بایستید.
- حرکت کنید و وارد گالری شوید.
- به سمت راست رفته و در فضاي مکث بايستيد.

گالری که برای آثار جمع آوری شده لاروش در نظر گرفته شده است دارای رمپی است که در ابتدای آن به سمت راست رفته و در فضای مکث بایستید.
بالکنی وجود دارد که می توانید از آن نگاهی به کلیت بنا در سمت چپ خود بیاندازید و نمای طراحی شده ی معمار را ببینید. با بالا رفتن از رمپ شما شاهده گالری خواهید بود که حسی جالب را در شما بر می انگیزد و در بالا نیز وارد طبقه ای می شوید. لذا میتوان این گونه نتیجه گرفت که این اثر غنی شده ی لوکوربوزیه تلفیقی از حرکت (چرخش) و مواجهه است. شما با حرکت از فضای ورودی و قرار گرفتن در طبقه ی دوم، با کلیت فضا مواجه می شود و آن به مثابه نمایی کلی در روبروی شما قرار می گیرد.

Image Courtesy of le Corbusier.

ویلا گارش

ویلا گارش، تعبیر متفاوتی از خانه ی دومینو است که شامل طبقه، ستون ها، جدایی ستون از دیوار های داخلی که اجازه ی پلان آزاد را می دهد و قرار گرفتن نمایی که باربر نیست و در نما قرار می گیرد که در آن پنجره های سراسری یا نواری قرار می گیرد.
در ورودی این خانه نیز بحث حرکت (چرخش) و مواجه وجود دارد. بعد از وارد شدن از نگهبانی ورودی که برای خودروهاست، نما از دور درك می شود و سپس برای نزدیک شدن به خانه با حرکت در دور میدانی در کنار آن قرار می گیریم. در نمای این ساختمان آنچه لوکوبوزیه خطوط تنظیم کننده ی نما می نامد را می بینیم. در نما قطری از گوشه به گوشه ی دیگر می رود و خطی عمود بر آن نیز وجود دارد .از این روست که کلیت نما حس نظم قوی را می دهد و از طرف دیگر دارای بازشوها، بالکن ها و ... متفاوت است.

ستون گذاری در این ساختمان متفاوت از خانه ی دومینو است. این ستون گذاری در نما دارای ریتم است. می توان هر دو ستون را a – b – a – b – a یا نسبت دو به یک، دو به یک، و دو دانست. لذا ستون گذاری خانه ی دومینو با استفاده از عنصر ریتم در این خانه غنی تر شده است.
شاید بتوان ویلا پالادیو را بسیار مشابه آثار نقاشی پوریسم دانست. همچنین این ویلا و اثار لوکوربوزیه نیز دارای این ویژگی پوریسم بودن می باشند. در ویلا پالادیو عناصر منحنی وجود دارند و در آثار معماری مدرن لوکوربوزیه نیز این عناصر وجود دارند، عناصری همچون پله های مدور، که لوکوربوزیه این عناصر مدور را ارگان های فشرده می نامد.

نمای ساختمان ویلا گارس که با دو عنصر متفاوت اما متعادل کننده ورودی های آن را مشخص می کند؛ با کمک بالکنی که در بالای این نما قرار دارد، به نوعی به نمایش آزادی نما و انعطاف پذیری آن اشاره می کند. به محض ورود به ساختمان با چهار ستون آزاد مواجه می شویم که فضای مکثی را بعد از مسیر حرکت طولانی در اختیار می گذارد. در روبروی ما دیواری منحنی وجود دارد که در بین دو ستون آزاد قاب شده است و دیواری قطری در سمت چپ وجود دارد. این دو عنصر مخاطب را به سمت راه پله ی اصلی در سمت راست هدایت می کند و به نوعی به وی اشاره می کند تا آن راه پله را برای ادامه حرکت خود بر گزیند.

در طبقه ی فوقانی آشپزخانه، غذاخوری و هال را در خود جای داده است. در اینجا دیوار های داخلی عمود بر نمای خارجی قرار دارد که بسیار جالب توجه است. معمار با اینکار توانسته است که مسیری را تعریف کند. در سمت راست نیز تراس سر پوشیده ای قرار دارد که قابل دسترسی نیست. مرکز هال و اتاق غذاخوری در این طبقه قرینه اند و توسط دیواری از یکدیگر جدا شده اند. اینجا حرکت و مواجهه پیچیده تر شده است.

در طبقه ی سوم اتاق خواب ها قرار گرفته و در طبقه ی اخر سونا و تراس ها قرار دارند. در اینجاست که معنی ارگان فشرده آشکارتر می شود. در کنار تمامی این ها و مسائل بهداشتی مدنظر لوکوروبوزیه در طراحی این سونا، این روح مدرن تکنولوژیست که در این سونا آشکار می شود و اوبژه ها در این معماری قرار می گیرند.

Image Courtesy of le Corbusier 

Villa Stein. Image © Melisaa Soh

Image Courtesy of le Corbusier

5 اصل معماری مدرن

در اینجاست که لوکوربوزیه 5 اصل معماری مدرن که بین المللی را مطرح می کند که به معنای استفادهی منطقی از تکنولوژی موجود و واژگانی برای رفع نیاز های تکنولوژیک مدرن است. این 5 اصل برای معرفی این معماری نو به دنیا بود. این 5 اصل شامل موارد زیر است :
- پیلوتی
- باغ بام
- پلان آزاد
- پنجره های نواری
- نما آزاد

پیلوتی

همان بالا بردن ساختمان از زمین است که از از زمان طراحی خانه ی دومینو شروع شد. وی به شخصه با زیر زمین های غیر بهداشتی آن زمان مخالف است و همچنین این امر متفاوت از پودیوم های کلاسیک است که ساختمان را به زمین متصل می کرده است. همزمان ایده ی رایج آن زمان که طبقه ی اصلی یا نوبل، یک طبقه بالاتر از سطح زمین است نیز تامین می شد. یکی دیگر از دیگر ایده های بنیادی وی در این زمینه آن بود که با بالا بردن ساختمان ها و حرکت ماشین ها، سطح روی زمین برای فعالیت های تفریحی و رفت و آمد آدم ها باز خواهد ماند.

باغ بام

این عنصر نیز جایگزین سقف های شیبدار و اتاق زیر شیروانی مرسوم آن دوره است. استفاده از بتن این قدرت را به معمار داده بود تا سقف را به همان اندازه ی طبقه ی اول از نظر سازه ای مقاوم سازد. باغ بام ایده ای بود که فعالیت های قبل از صنعتی شدن همچون پیک نیک های خانوادگی در فضای سبز در آن اتفاق بیافتد. از طرفی برای لوکوربوزیه این فضا، فضایی بهداشتی با نور مستقیم خورشید بود که فعالیت های متفاوت از جمله ورزش کردن بر روی آن تا بازی کودکان می توانست اتفاق بیافتد.

پلان آزاد

پلان آزاد مخالف پلان پارالایز شده است که هر اتاق توسط دیوار باربر از دیگری جدا شده است و هر فضا الزاما باید دری و اندازه ای مشخص با پنجره های مشخص داشته باشد. اما پلان آزاد تمامی این محدودیت ها را از بین می برد. در اینجاست که استفاده از روش های ساخت نوین امکان ایجاد فرم ها و فضای جدید را به معماران ارزانی می دارد. حال معمار این امکان را دارد تا این فضاها را از منظر مجسمه ای بودن، معماری و برنامه فیزیکی یا عملکرد مورد بررسی مجدد قرار دهد.

پنجره های نواری

این پنجره که با ازاد کردن دیوار ها ایجاد شد این امکان را می دهد تا این پنجره ها در میان دیوار ها ایجاد شوند. پنجره های سنتی آن دوران، بیننده را به نقطه ای خیره می کرده و پرسکتیوی تک نقطه ای را ارائه می داده است اما پنجره های نوین لوکوربوزیه دیدی پاناروما را به بیننده ارزانی می داشته است.

نما آزاد

این نما امکان ایجاد پوششی برای ساختمان را می داده است که بر کیفیت های حجمی بنا تاکید می کرده است. این امر برای لوکوربوزیه بسیار حائز اهمیت بوده است. این نما اجازه می دهد تا بازشو ها و پنجره ها بر اساس حس بینایی و هندسی تعیین شوند تا بر اساس سازه ساختمان که برای وی بسیار پراهمیت بوده است.

Image ©  Angel Muniz

Image ©  Oscar Mielczarek

پلان ویلا ساوا

پرومناد معماری

شاید بتوان یکی از نادیده گرفته شده ترین عناصر معماری مدرن را همین پرومناد معماری دانست که در برداشت های معماری مدرن در سراسر دنیا و به خصوص معماران کشورمان به کل نادیده گرفته شده است.
لوکوربوزیه پرومناد معماری را اینگونه تشریح می کند که :
"شما وارد می شوید : منظره ی معماری خود را به دیدگان شما ارزانی می دارد. شما مسیر خود را دنبال می کنید و پرسپکتیو های متنوعی در برابر شما قرار می گیرند. بازی نور بر دیوارها یا حوضچه های سایه ها. پنجره های بزرگ دید های منظر خارجی را به نمایش می گذارند، جایی که کلیت معماری تایید دوباره می شوند".

در ویلا لاروش، حرکت ها در تبادل با فضای خارجی بودند، شما می توانستید حرکت کنید و دید های متفاوتی را ببینید. اما در ویلا ساوا، ویلا کاملا تبدیل به اوبژه شده است. بدین معنی که در ویلا ساوا، خودرو که خود اوبژهی انقلاب صنعتی است وارد ساختمان می شود و با چرخش در پیلوتی که آن نیز اینگونه است، وارد پارکینگی می شود که شیشه های آن بر اساس محور چرخش خودرو شکل گرفته است. در اینجاست که دو اوبژه در کنار یکدیگر و در هماهنگی با یکدیگر کار می کنند. اوبژه های دیگر نیز همچون سینکی در پیلوتی با لامپ بالای آن و میزی که در ستون قرار گرفته است وجود دارند. بعد از آن از طریق رمپ صنعتی می توان به بالا رفت.

در ساوا، رمپ ابزاری برای پرومناد معماری است که به دو صورت عمل می کند :
اول، به عنوان مسیر و فضایی عمودی که کف (طبقه) های افقی را بریده است. این رمپ قابلیت را می دهد تا فرد در فضا حرکت کند، ببیند، بچرخد و به طبقه ی فوقانی برود. در این ویلا پله نیز وجود دارد که به با فاصلهی کمی از رمپ قرار گرفته است. بعد از وارد شدن به این طبقه فرد می تواند به هال برود یا وارد تراس شود. در اینجاست که رمپ از رمپی داخلی به رمپی خارجی تبدیل شده و در مجاورت هوای باز قرار می گیرد. با بالا رفتن به طبقه ی بعدی با دیوار ها منحنی شکلی مواجه می شویم که بازشویی در آن، دید منظری در دوردست را برای ما قاب می کند.

ویلا ساوا، ویلایی آمیخته از فضاهای مینیمالیست و اوبژه های صنعتی فولاد، شیشه و ... که در آن وجود دارد، است. در ویلا لاروش و گارش، حرکت (چرخش) و مواجهه وجود دارد. در هر دوی این ها چرخش توسط دیوارها،بالکن ها، بازشو ها و سطح های منحنی ایجاد می شود. در ساوا، رمپ عنصر اصلی کنترل این چرخش است که همزمان تنوع نیز ارائه می دهد. تنوعی نه تنها از نوع سیرکلاسیون بلکه از نوع بصری که از طریق بازشو برای بیننده قاب شده است. در اینجا فضاهای مکث و حرکت توسط خود رمپ و ارتباط آن با دیگر فضاها ایجاد شده اند. لوکوربوزیه از این رمپ برای ایجاد این ارتباطات بهره برده است.

دسترسی به زمین، دسترسی به هوای آزاد و نور خورشید همگی از طریق این اوبژه ی که وی از آن به عنوان ماشینی برای زندگی یاد می کند ایجاد شده است. این ماشین برای زندگی نه تنها بیانگر جهانی است که وجود دارد بلکه نوید دهنده ی جهانیست که در آینده بوجود خواهد آمد. در دهه ی 30 میلادی، وی به ساختمان های طراحی شده خود نگاهی دوباره کرد که ویلا ساوا را در آن تحت عنوان رضایت معنوی یاد می کند در حالی که دو اثر دیگر خود را با واژگانی همچون طراحی خوش منظره، سطحی و پیچیده ی ویلا لاروش و طراحی پیچیده منشور گارش نام می برد.

پرومناد معماری واژه ایست که اولین بار توسط لوکوربوزیه در سال 1924 مطرح شد. پرومناد در اصل مسیر حرکت مخاطب (بیننده) در فضای ساخته شده است که در آثار لوکوربوزیه نیز نقش اساسی را بازی کرده است.
در آثار وی حرکت و مواجهه بسیار پراهمیت بوده و در تمامی آثار وی مشهود است. اما متاسفانه در برداشت های معماری مدرن ایران از این الگو، بسیاری از این اصول نادیده گرفته شده اند. در معماری معاصر و به خصوص در سال های اخیر نیز شاهد آن هستیم که این اصول به کل از میان رفته و تولید انبوه یا ساختمان سازی به تولید جعبه های با مقاصد اقتصادی صرف منجر شده است. شاید بتوان موفقیت های ساختمان هایی ازین دست که به اصول معماری مدرن پایبندند را در آثار معمارانی همچون وارطان هوانسیان جست و جو کرد که در متن این اتفاقات بوده و پس از بازگشت به ایران توانسته اصول این معماری و دیگر جریان های فکری و هنری آن زمان را به درستی در معماری خود پیاده نماید.

-برای مطالعه ی عمیق تر به آثار مایکل هیس رجوع شود.

Please notify us if the image credits are not mentioned correctly so that we can revise them as soon as possible.
 

تحریریه معماری آرل
حق نشر تصاویر
Book: Vers une architecture written by Le Corbusier
تصویر بالا، اسکیس دستی لوکوربوزیه
نویسنده : فرزام خرواری

تعداد بازدید : ۱۲۶۹۸
نسخه چاپی :  
ارسال نظرات

نظر شما :

مطالب مشابه
12 اثر فاخر معماری از گروه طراحی SOM

12 اثر فاخر معماری از گروه طراحی SOM

تفکر دنیل لیبسکیند در معماری خانه signature series

تفکر دنیل لیبسکیند در معماری خانه signature series

احداث شعبه موزه لوور فرانسه و گوگنهایم آمریکا در ابوظبی

احداث شعبه موزه لوور فرانسه و گوگنهایم آمریکا در ابوظبی

کلاسیک های معماری: خانه و استودیو گواتمی، طراحی چارلز گواتمی

کلاسیک های معماری: خانه و استودیو گواتمی، طراحی چارلز گواتمی

 معماری و طراحی داخلی مرکزخرید پالادیوم

معماری و طراحی داخلی مرکزخرید پالادیوم

شنبه های نگاه آرل به تهران:خانه موزه مقدم

شنبه های نگاه آرل به تهران:خانه موزه مقدم

مشاوره معماری

برای داشتن فضای کارآمد و زیبا می توانید از مشاوره متخصصین آرل بهرمند شوید

02122901905
مهندسین مشاور معماری
کاردستی با وسایل دور ریختنی
شرکت طراحی دکوراسیون اداری 
طراحی و اجرای فروشگاه زنجیره ای

عضویت در گروه معماران آرل

بعد از ثبت ایمیل ، حتما از طریق لینک فعال سازی ، عضویت خود را فعال کنید.


طراحی و ساخت ویلا
بازسازی ساختمان
اخذ تاییدیه کمیته نما 
طراحی داخلی مطب
تماس با گروه معماران آرل
: تهران ، نیاوران، سه راه یاسر،ساختمان آوا 2،
پلاک 250، طبقه 3، واحد 34
تلفن  :  ۶-۲۲۹۰۱۹۰۵-۰۲۱ 
فکس :    ۲۲۹۰۱۹۰۷-۰۲۱
ایمیل: info@arel.ir