معرفی کتاب : معماری فرم / دکتر محمد پیرداوری

از جمله موضوعاتی که معماران طی فرایند طراحی با آن مواجه می شوند؛ تجسم فضایی ، ارتباط تصورات ذهنی با فرم فضا در واقعیت و دستیابی به فرم منطبق با مبانی طراحی ، کارکرد، اهداف طراحی و ... می باشد . آنچه در این راه کارساز است ؛ پرورش تفکر معمارانه و دستیابی به گنجینه ای از اطلاعات مرتبط با فرم سازی است.
یکی از فاکتورهای طرح موفق در معماری ، دارا بودن فرم مطلوب است ؛ دستیابی به چنین فرمی مبتنی بر کار با فرم و شناخت ماهیت و انواع آن است. کتاب معماری فرم به نویسندگی پیرداوری در ادامه معرفی می شود با تمرکز بر موضوع فرم سازی به ارائه ی شیوه ها و ابزار های مرتبط می پردازد و مبانی طراحی فرم در معماری را به شکل مصور تشریح می کند. محتوای کتاب در قالب 4 فصل تدوین شده که در ادامه به اختصار آمده است :

فصل اول کتاب معماری فرم :

درابتدای این فصل برای آشنایی با واژه ی فرم و شناخت ماهیت آن ، به تفاوت فرم و حجم پرداخته می شود. آنچه مؤلف در تمایز این دو بیان می کند بدین شرح است : فرم کیفیتی است بیانگر خصوصیات فیزیکی حجم.
برای مثال همان طور که در تصویر زیر مشاهده می کنید؛ هر دو حجم استوانه است اما کیفیات فیزیکی و ظاهری این دو حجم علی رغم این که هر دو استوانه هستند یکسان نیست.

محتوای این فصل در قالب 2 بخش ( فرم سازی با استفاده از الگوی حروف) و ( ترکیب حروف ) مطرح شده است؛  که با به کارگیری شیوه هایی نظیر تغییر تناسبات ، استفاده از ترکیب صفحات ، برش و پخ زدن و ... فرم سازی با استفاده ازالگوی حروف لاتین انجام می شود و در نهایت به وسیله ی شیوه های توازی ، تعامد ، تداخل و ... حروف ترکیب میشوند تا در ساخت فرم های جدید شرکت کنند.

فصل دوم : تجزیه و ترکیب فرم

فرم سازی در معماری زمانی نقش پررنگ خود را به طراح نشان می دهد که پاسخ مطلوبی برای این پرسش داشته باشد:
هر فرم در ارتباط با سایر فرم ها و بستر طرح چگونه عمل میکند ؟
خلق فرم صرفاً به واسطه ی دارا بودن زیبایی و جلوه ی بصری ، فرم مطلوب تلقی نمی شود و بایستی چگونگی عملکرد  آن از جنبه های گوناگون ، در حضور سایر عناصر پروژه ی طراحی ارزیابی شود .
آنچه در این فصل مورد بحث قرار گرفته روش های ساده اما مؤثر برای تغییر احجام و فرم ها در جهت تجزیه و شناخت بهتر آنها و استفاده از چیدمان خاص فرم های ایجاد شده در قالب یک ترکیب کلی است.

فصل سوم: کاربرد هندسه و نیروها در توسعه و ترکیب فرم ها

با مشاهده ی بناهای مدرن در جهان امروز و مقایسه با گذشته میتوان دریافت که نگرش و اندیشه ی معمار در رابطه با فضا دچار تحولات فراوانی شده که این تحولات به شکل های مختلف در معماری بناها ظهور یافته است .
شناخت قوانین هندسی و کشف احجام و به کارگیری الگوهای فضایی آنها که شاید مثلاً در اهرام مصر به گونه ای ساده و بدون تغییر در فرم این احجام به کار گرفته شده ؛ در مقایسه با معماری موزه ی گوگنهایم بیلبائو اثر فرانک گری ؛ که به آشفته ترین شکل ممکن نمود پیدا کرده روندی است بی انتها ؛ که اگر نگوییم روند رو به تکامل دارد ولی میتوان اذعان کرد که بسیار دگرگون شده است.
آنچه در این فصل از کتاب مطرح میشود تاثیر هندسه در فرم سازی است . از نظر مؤلف، قوانین هندسی و نیروهای حاکم بر اشکال از این جهت که نظمی در طراحی القا میکنند؛ می توانند به عنوان یک ابزار نسبی برای رسیدن به فرم مطلوب به کار گرفته شوند.
لذا این فصل به شناخت نیروهای اشکال هندسی و توسعه و ترکیب فرم ها بر اساس آن می پردازد.

فصل چهارم: روش های سریع و پیشرفته فرم سازی

فراگیری آنچه در این بخش مطرح می شود ؛ دستیابی به فرم مطلوب را سرعت می بخشد.
روش های سریع به قرار ذیل دسته بندی شده اند:
-مشابه سازی
-انتقال مقطع
-دوران
- تا کردن

نتیجه گیری :

سخن آخر: فرم سازی از جمله مقولات مهم در عرصه ی معماری محسوب می شود لذا هرچه بتوانیم دامنه ی تصاویر ذهنی خود را از فرم ها وسعت ببخشیم ؛ زمینه ی اکتشاف فرم های نو را فراهم ساخته ایم. تحقق این موضوع به آفرینش طرح معماری موفق و در نهایت ساخت بناهای پویا ، کارا و ماندگار می انجامد.

مشخصات کتاب 

نام کتاب : معماری فرم
نویسنده: دکترمحمد پیرداوری
انتشارات: فکر نو
تعداد صفحات: 520 صفحه
نوبت چاپ: پنجم، 1395

تحریریه معماری آرل
نگارنده: منیژه قاضیا