۰۲۱-۲۲۹۰۱۹۰۵-۶

نویسنده : تحریریه معماری آرل
تاریخ : چهارشنبه , ۱۳۹۸/۰۳/۲۹ ۱۴:۴۵
معرفی کتاب :  ایده و خلاقیت در معماری ایرانی
تحریریه معماری آرل
پرداختن به معماری کهن ایرانی و اصولی که معماران در خلق آثار خود به کار می گرفتند ؛ بحثی است بس گسترده ؛ و مستلزم  مطالعه ، پژوهش و واکاوی آثار گذشتگان می باشد.
مهارت معمار ایرانی در طراحی فضای مطلوب بر کسی پوشیده نیست؛ فضایی که در تعامل با انسان در وجود او جاری می شود ؛ بر روان او اثر می گذارد و خاطرات تلخ و شیرین را در ذهنش حک می کند.
معماری ایرانی به رغم گوناگونی اقلیمی ، وجود اقوام مختلف ایرانی با عادات، سنت و رسوم متفاوت و محدودیت های پیش رو ، توانسته بناهایی پدید آورد سرشار از نشاط ، سرزندگی و پویایی.
معماری ایرانی نه تنها نیاز انسان در حیطه ی دنیای مادّی را پاسخ می دهد بلکه با دمیدن روح زندگی در جان وی، ملال از جانش می زداید.
به دیگر سخن ، معمار ، طراح زندگی به وسیله ی ساختمان است . لذا آنچه تحت عنوان عادات و رفتار فرد شکل دهنده ی شخصیت اوست ؛ از کیفیت زندگی نشأت می گیرد و معمار القا کننده ی این کیفیت به کاربر فضا است.
کتاب ایده و خلاقیت در معماری ایرانی که در ادامه به اختصار معرفی می شود با تمرکز بر معماری ایرانی، به کشف و بازنمایی ایده هایی می پردازد که تا به امروز منجر به خلق آثار ارزشمندی شده است.

مطالعه ی این کتاب جهت آشنایی بیشتر با معماری به سبک ایرانی توصیه می شود. همچنین کتاب حاضر راهنمای سود بخشی برای دانشجویان و فارغ التحصیلان معماری در زمینه ی طراحی است.
ابتدا به منظور آشنایی بیشتر ، به ارائه ی فهرست محتوای کتاب که در قالب 8 فصل تدوین شده ، می پردازیم :
فصل اول : روش شناسی
فصل دوم : دیاگرام ( زبان تصویری معماری )
فصل سوم : شناخت و تحلیل معماری ایرانی
فصل چهارم : اقلیم
فصل پنجم : گرته برداری و خلاقیت در پلان
فصل ششم : گرته برداری و خلاقیت در مقطع و نما
فصل هفتم : گرته برداری و خلاقیت در فرم
در فصل انتهایی کتاب نیز برخی از آثار دانشجویان ارائه شده است.

روش شناسی

در این بخش به معرفی روش های طراحی و توضیحی مختصر در رابطه با آنها میپردازیم. همچنین جهت آشنایی هر چه بیشتر با محتوای کتاب ، چند نمونه از بناهای بررسی شده در یک روش ذکر می شود.

معماری الگووارانه:

الگوبرداری از عناصر معماری سنتی که با حفظ مکانیزم و مفهوم در صورتی مدرن ظاهر میشود.

معماری نمادگرایانه:

استفاده از نشانه ها در خلق یک معماری دارای هویت که به شکل واقعی یا انتزاعی به کار گرفته میشود

معماری مفهومی ایرانی:

استفاده از مفاهیم ایرانی و یا روایت ها به عنوان اساس شکل گیری طرح از جمله روش های طراحی به سبک ایرانی می باشد.

در روش الگووارانه به الگو برداری از اجزا و عناصر تشکیل دهنده ی اثر معماری در گذشته می پردازیم. باید دقّت داشت الگوی مورد نظر از لحاظ مفهوم با سوژه ی طراحی ما ، مطابقت داشته باشد . برای مثال فرض کنید سوژه ی شما طراحی ایستگاه مترو باشد، در این صورت الگوبرداری از عنصر هشتی که از جنس مکث و درنگ است ؛ مناسب نیست . زیرا مترو از جنس حرکت و سرعت است و ایستگاه مترو نیز باید این مفهوم را به کاربران القا کند؛ که این القا با به کارگیری کاراکتری از جنس مکث انجام نمی شود.
به بیان دیگر الگوبرداری بایستی به نحوی انجام شود که مکانیزم و مفهوم عنصر حفظ شود و تنها به جهت هماهنگی با سوژه ی ما در نقشی نو ظاهر شود.

در این بخش برای آشنایی بیشتر با این روش نمونه هایی از معماری غنی ایرانی آورده شده است که در ادامه به معرفی برخی از آنها می پردازیم :

ساختمان میراث فرهنگی
معمار: حسین امانت
ساختمان میراث فرهنگی
میراث فرهنگی هر کشور حافظ تاریخ، سنّت و تمدن آن کشور محسوب می شود لذا طراحی ساختمانی با این عنوان از آنجا که معرّف فرهنگ و تاریخ کشور است جایگاه ارزشمندی دارد.
در این طرح معماری از چیدمانی شهری شامل بازار ، تیمچه ، کاروانسرا و ...  الگوبرداری شده است . در واقع این کار یک استخوان بندی اصلی دارد که همان راسته بازار است و در میان آن تیمچه قرار دارد که از سقف نور می گیرد. ار داخل این تیمچه وارد سرایی می شویم که با یک هشتی با محیط بیرون در ارتباط است .
تناسبات و تقسیم بندی داخلی این طرح کاملاً شبیه یک مجموعه بازار ایرانی است ؛ که با حفظ مکانیزم و روابط و سلسله مراتب فضایی، برای این پروژه الگو قرار گرفته است.
در نما و مقطع نیز سعی شده تا همانند نما و مقطع های شهری که از مجموعه بازارها در ایران اقتباس می شود ، طراحی شود.
همچنین مصالح کار و استفاده از انواع نمادهای ایرانی مانند انواع قوس ها در فرم ، همگی در راستای شکل گیری هویت ایرانی در این بنا می باشد.


سفارت ایران در بانکوک
معمار : سیّد هادی میرمیران
سفارت ایران در بانکوک


الگوی کوشک ها به عنوان بنای مجلل حکومتی در گذشته طرح بسیار مناسبی برای بناهای حکومتی امروز است.
استفاده از طرح یک باغ ایرانی با محوریت عمارت سردر و بنای کوشک در طرح ریزی سفارت ایده ی خوبی است.
ویژگی هایی نظیر سادگی در عین ابهت ، ظرافت و دقت فضای داخلی ، ایجاد شفافیت ، انعکاس تصویر در حوض میانی ، القای حس اقتدار به سبب تعریف ورودی به صورت عمارت سردر و ... همگی به ظهور معماری به سبک ایرانی می انجامد و این موضوع گویای توانایی و ذکاوت معمار در به کار گیری الگوی صحیح جهت دستیابی به نتیجه ای مطلوب است.

دیاگرام

زبان تصویری از آنجا که قادر است بیشترین اطلاعات را در کوتاهترین زمان به مخاطب منتقل کند در میان معماران جایگاه ویژه ای دارد. تکنیک های بصری به عنوان ابزاری برای گفتگو در ارتقاء کیفیت تفکّر ترسیمی نقش عمده ای ایفا می کند.
این بخش از کتاب با پرداختن به دیدگاه صاحب نظران پیرامون دانش دیداری و آوردن نمونه های مرتبط ، سعی بر
افزایش سواد بصری خوانندگان دارد .

شناخت و تحلیل معماری ایرانی

شاید آنچه از سبک و سیاق معماری ایرانی در تصوّر عامه ی مردم نقش بسته قوس ها ، جداره هایی از خشت و آجر و کاشی های فیروزه فام باشد ؛ اما نگاه دقیق و جزئی نگر دانشجویان ، فارغ التحصیلان و معماران جامعه ی امروز باید در پی هویت ، عملکرد و تعریف ریشه ای معماری ایران در گذشته باشد. واکاوی آثار گذشتگان با این نوع از نگاه ، می تواند پاسخ مناسبی به دغدغه ی امروز طراحی معماری باشد ؛ دغدغه ای مبنی بر الگوبرداری از معماری اصیل ایرانی یا رها کردن و بریدن از آن ؟ چگونگی کاربرد عناصر معماری ایرانی در طراحی؟ پرداختن به این پرسش که طراحی فضا در حال حاضر تا چه اندازه منطبق با اصول معماری ایرانی انجام می گیرد ؟ تا چه میزان هویت ایرانی در ساختمان های ما تجلّی می یابد ؟ معماری ای که در اعصار گذشته ضمن پاسخ به عملکرد فضا در پی آفرینش فضایی سرشار از پویایی و نشاط بوده است ؛ اکنون چه میزان این هدف را دنبال می کند ؟
آیا معمار معاصر، فضایی خشک و بی روح را به کاربران عرضه می کند یا با بهره گیری از غنای معماری ایرانی سعی بر خلق فضایی زنده دارد؟
آیا ساختمان های ما فضاهایی مطابق با ذوق و سلیقه ی مردمان این سرزمین را در خود جای داده اند یا صرفا اسکت های آهنینی هستند که هر روز با پیشی گرفتن از دیگری ، آسمانخراشی نو پدید می آورند ؟
پاسخ به این پرسش ها و هزاران پرسش دیگر ، همگی به مطالعه ، درک و شناخت گذشته ی معماری ما بر می گردد. لذا آنچه در این برهه از زمان بیش از پیش اهمیّت دارد؛  توجه معماران و طراحان و سایر مشاغل فعّال در صنعت ساختمان ، به خلق فضاهایی است منطبق با تاریخ و فرهنگ ایران ؛ که در عین توجه به پیشرفت و گسترش دانش طراحی ،  از ریشه و هویت خود باز نماند و با آن همخوانی داشته باشد.
در این بخش از کتاب سعی شده تا با تحلیل کاربری های متفاوت از معماری ایرانی که با تفاوت های اقلیمی ، فرهنگی و اعتقادی مردم در نقاط مختلف کشور همراه است ؛ به شناخت هر چه بیشتر معماری ایرانی و بهره گیری در طراحی کمک کند. هنرجویان پس از انجام تمرین ها در این فصل و آشنایی کامل با الگوهای مختلف و خاص معماری ایرانی در بخش های بعدی با این پرسش مواجه می شوند که حالا ممکن است چه الگو یا طرحی از معماری گذشته برای ما مناسب باشد؟

اقلیم

شرایط محیطی در کنار دیگر خصوصیات و شرایط مصنوع هر بستر ، می تواند یکی از تأثیرگذارترین عوامل در طراحی معماری باشد. دانستن ویژگی های محیطی از آنجا که در چگونگی شکل گیری پلان، فرم ، نما و حتی مقطع مؤثر است ؛ در فرایند طراحی حائز اهمیّت است.
در این بخش مباحثی نظیر اقلیم های کلان ، ریزاقلیم ها و جزئیات بومی بیان ، و نمونه هایی از طراحی منطبق با اقلیم به تصویر کشیده شده است.

گرته برداری و خلاقیت در پلان

پلان به عنوان اولین جزء طراحی در معماری ایرانی است . در واقع نقشه ی هندسی، مبنای معماری ایرانی محسوب میشود چرا که حاصل آن ، عملکرد ، سازه و فرم معماری را معین می سازد. در بناهای ایرانی معمولا معماری بر اساس دیوارها و چگونگی کارکرد و تعامل فضاها با یکدیگر ، شکل می گرفته است بنابراین شاید بتوان گفت مهم ترین بخش در معماری ایرانی ، طراحی نقشه ی هندسی است.
در این بخش از کتاب به نمونه هایی پرداخته شده که با الگوبرداری از معماری ایرانی و با حفظ مفاهیم و تناسبات شکلی آن الگو می توان به طراحی و تحقّق عملکرد های مورد نیاز معماری امروز رسید.

گرته برداری و خلاقیت در مقطع و نما

« مقطع» در معماری ایرانی استخوان بندی اصلی ساختمان به شمار میرود . در واقع مقطع معرف محورهای اصلی و سلسله مراتب فضایی به لحاظ دسترسی و پر و خالی های نقشه میباشد. ویژگی بارز معماری به سبک ایرانی تنوع در خط مقطع است که وابسته به تغییر عملکردها در فضاهای مختلف می باشد . فضاها متناسب با عملکرد خود نیاز به نور ، ارتفاع و تهویه ی منحصر به خود را داشتند از این رو همه ی مقاطع یا در خط زمین یا در خط سقف تنوع فضایی دارد.
در معماری ایرانی به دلایل اقلیمی ، اعتقادی و کارکردی معمولاً ساختمان ها دارای نماهای خاص نبوده اند. چرا که آثار معماری ایرانی به دلیل فشردگی بافت های شهری ، محلی برای نمایش نماهای خود به معنی امروزی نداشته اند.
تزئینات و تقسیم بندی نماها در معماری ایران ، شاهکارهای فرم بیرونی ساختمان ها در ایران به شمار می آیند. جداره های صلب و بدون گشودگی ، کوردرها و پنجره ها ، ضرباهنگ ستون ها و رواق ها و تناسبات مرتفع و شکوهمند ، سایه اندازی ها و ... همگی از ویژگی های معماری ایرانی محسوب می شود.

گرته برداری و خلاقیت در فرم

بحث فرم در معماری ایران از طرفی با بحث درون گرایی ناشی از شرایط اقلیمی و اعتقادی و از طرفی ذوق و خلاقیّت معمار در آفرینش فرم های بدیع گره خورده است . فرم در معماری ایرانی در هماهنگی با سازه ، اقلیم و کارکرد بنا ، عمل می کند لذا آفرینش فرمی که ضمن هماهنگی با شرایط مذکور ، دارای زیبایی بصری نیز باشد ؛ چندان آسان نیست. وجود شاهکارهای معماری ایران گواهی بر مهارت معماران در چنین آثاری است.
در این بخش نویسنده سعی بر آن دارد تا با بیان چگونگی استفاده از قوانین معماری ایرانی به  طراحی فرم بر این مبنا سهولت بخشد.
نتیجه گیری: آنچه در این کتاب مطرح می شود ؛ چگونگی برخورد با معماری سنتی و هویتی یک کشور در دنیای امروز است .
آشنایی با اصول حاکم بر معماری که ریشه در هویت و فرهنگ یک کشور دارد ؛ به خلق بنایی اصیل و ماندگار منجر می شود ، بنایی زنده و فعال که طی گذشت اعصار همچنان با مردمان به تعامل می پردازد ، در میان آنان نفس می کشد و شاهد اتفاقات تلخ و شیرین اطرافش است.

مشخصات کتاب :

عنوان و پدیدآور : ایده و خلاقیت در معماری ایرانی / دکتر احسان طایفه
ناشر : موسسه علم معمار
نوبت چاپ : سوم – 1393 ( ویرایش دوم )
تعداد صفحه : 520

تحریریه معماری آرل
نگارنده : منیژه قاضیا
تعداد بازدید : ۴۰۷۲
نسخه چاپی :  
مرضیه روحانی

عاای بود



مرضیه روحانی

عالی بود



ارسال نظرات

نظر شما :

مطالب مشابه
چهارشنبه های معرفی کتاب: معماری اندیشی

چهارشنبه های معرفی کتاب: معماری اندیشی

چهارشنبه های معرفی کتاب: معماری امروز ما

چهارشنبه های معرفی کتاب: معماری امروز ما

چهارشنبه های معرفی کتاب: طراحی مفهومی ساختمان‌های بلند

چهارشنبه های معرفی کتاب: طراحی مفهومی ساختمان‌های بلند

معرفی کتاب- اشتیاق تئوریک و استراتژی‌های طراحی در آثار هشت معمار معاصر

معرفی کتاب- اشتیاق تئوریک و استراتژی‌های طراحی در آثار هشت معمار معاصر

معرفی کتاب- معماری و همدلی

معرفی کتاب- معماری و همدلی

چهارشنبه های معرفی کتاب: زبان تخصصی معماری /گلابچی

چهارشنبه های معرفی کتاب: زبان تخصصی معماری /گلابچی

مشاوره معماری

برای داشتن فضای کارآمد و زیبا می توانید از مشاوره متخصصین آرل بهرمند شوید

02122901905
مهندسین مشاور معماری
کاردستی با وسایل دور ریختنی
شرکت طراحی دکوراسیون اداری 
طراحی و اجرای فروشگاه زنجیره ای

عضویت در گروه معماران آرل

بعد از ثبت ایمیل ، حتما از طریق لینک فعال سازی ، عضویت خود را فعال کنید.


طراحی و ساخت ویلا
بازسازی ساختمان
اخذ تاییدیه کمیته نما 
طراحی داخلی مطب
تماس با گروه معماران آرل
: تهران ، نیاوران، سه راه یاسر،ساختمان آوا 2،
پلاک 250، طبقه 3، واحد 34
تلفن  :  ۶-۲۲۹۰۱۹۰۵-۰۲۱ 
فکس :    ۲۲۹۰۱۹۰۷-۰۲۱
ایمیل: info@arel.ir