معماری عربستان سعودی: با معماری کشورهای حاضر در جام جهانی 2018 آشنا شوید

عربستان پیش از اسلام عموماً  آتش فشانی بوده و این امر زراعت و کشاورزی را جز در جوار واحه ها و چشمه سارها دشوار می نمود. بنابراین شهرها و دیارها در عربستان موقعیتی پراکنده و دور از هم داشتند و در بین آنها دو شهر مکه و مدینه جزو شهرهای مهم عربستان محسوب می‌شدند. از معماری نسل گذشته ی عربستان میتوان به مداین صالح اشاره کرد.
مداین صالح یا حجر نام بنایی است از سازه‌های سنگی تاریخی در شمال کشور عربستان سعودی واقع در جنوب دومة الجندل. تاریخ سنگ نمای خارجی استفاده شده در مداین صالح به سده اول پیش از میلاد باز می‌گردد. این آثار دارای حدود ۵۰ سنگ ‌نوشته و نقش‌های درونی است که متعلق به مرحله پیش از نبطیان و قوم ثمود است. این بنا، در برگیرنده ۱۱۱ گور و نیز سامانه آبیاری تاریخی است که نشان‌دهنده تخصص نبطیان در زمینه سازه‌های آبی بوده است.
در زمان ظهور اسلام  و اهمیت یافتن کعبه به عنوان قبله ی مسلمین، معماری عربستان شامل تغییراتی شد که از آن مهمترین آن میتوان به مسجد مدینه و مسجد الحرام اشاه کرد.

ساختمان امروزی مسجد النبی شامل یک پلان مستطیلی شکل در دو طبقه و نمازخانه ی عثمانی رو به جنوب است. نمازخانه ی اصلی کل طبقه ی اول را اشغال کرده است. محوطه ی مسجد اکنون ۱۰۰ برابر بزرگ تر از اولین بنای مسجد است که توسط پیامبر ساخته شد و می تواند بیش از نیم میلیون نمازگزار را در خود جای دهد.

در صدر اسلام، مسجدالحرام بسیار کوچک بود. نخستین بار، عمر بن خطاب دستور داد خانه‌هایی بخرند و بر مساحت مسجد بیفزایند. تا آن زمان، به دور مسجد دیوار نبود. عمر دستور داد دور مسجد دیواری نیز بکشند. عثمان برای مسجد رواق ساخت و بدین‌گونه قسمت‌هایی از مسجد سر پوشیده شد. پس از آن ولید مسجد را به زیبایی بازسازی کرد و ناودان کعبه را با طلا ساخت. از آن زمان تاکنون بارها مسجدالحرام گسترش یافته‌است.

زیرساخت های مدرن معماری عربستان

سرزمین عربستان سعودی به عنوان خاستگاه اسلام با اقتصادی رو به رشد در دهه های اخیر، اکنون بستر ساخت و سازهای عظیمی است که معماری معاصر آن را بیش از هر زمان دیگر با چالش هویت و اصالت روبرو کرده است. دستاوردهای پژوهش نشان داد که سهم قابل توجهی آثار شاخص معماری معاصر کشور عربستان سعودی به دست معماران خارجی ساخته شده و به همین منظور معماری معاصر عربستان در راستای هویت اسلامی قرار ندارند این معماری به سبک غرب در دسته ی متفاوتی نسبت به معماری بومی این کشور قرار گرفته است. از نمونه های معماری معاصر این کشور میتوان به "مرکز فرهنگ جهانی شاه عبدالعزیز" اشاره کرد.
ساخت این پروژه از سال 2008 آغاز شده و پس از اتمام آن طیف وسیعی از امکانات فرهنگی را در سطح محلی، ملی و بین المللی ارائه خواهد داد. این طرح بلند پروازانه با 100 هزار مترمربع مساحت شامل یک اتریوم، سینما، کتابخانه، سالن نمایشگاه، موزه و بایگانی ست.

طراحی مرکز تحقیقاتی کنترل نفت عربستان از شرکت طراحی زاها حدید

کتابخانه ملی عربستان، برگزیده جایزه آقاخان

تحریریه معماری آرل

منبع: Arel.ir