بررسی دیتیل ها و جزئیات سالن کنسرت Elbphilharmonie اثر هرتزوگ و دمویرون

بنای سالن کنسرت تماشایی Elbphilharmonie، طراحی شده توسط شرکت معماری هرتزوگ و دمویرون، در آلمان شمالی و شهر بندری هامبورگ، در ژانویه 2017 بازگشایی شد. این پروژه که ساخت آن در حدود 10 سال به طول انجامیده است، از حدود 120000 مترمربع فضاهای لایه لایه تشکیل شده که شامل سه سالن کنسرت، یک هتل، مجموعه ای از آپارتمان ها، رستوران ها و یک پارکینگ و یک فضای عمومی برای تماشای منظر بیرون، می شود. کمپانی One To One قطعات نهایی این پازل آکوستیکی را در کنار هم جمع کرد.
قلب پروژه مجموعه Elbphilharmonie ، سالن Great Hall می باشد که ساخت آن محصول همکاری هرتزوگ و دمویرون وهمینطور طراح حرفه ای آکوستیک سالن ها، یائوشیما تویوتا، می باشد. این سالن گنجایش 2150 نفر را داشته و یک پوسته داخلی فوق العاده پیشرفته را به نمایش می گذارد که شرایط آکوستیکی آن نیز به صورت سفارشی تامین شده است. در طراحی دیوارهای منحنی شکل این فضا، که به صوت جذابی به هم بافته شده اند و همینطور سقف و جان پناه های سالن Great Hall مجموعه Elbphilharmonie از حدود 10000 پانل فایبر بورد گچی منحصر به فرد استفاده شده است، که روی هر یک از این قطعات، یک پترن خاص به عنوان پخش کننده صوت، پیاده شده است و در نهایت تمامی این قطعات مانند قطعات یک پازل در کنار هم جای می گیرند. برای دستیابی به این خروجی پیچیده، بن کورن از کمپانی One to One از تکنولوژی های فوق العاده پیشرفته ای استفاده کرده است که از طراحی پارامتریک گرفته تا روش های ساخت دیجیتال را شامل می شود.
شرکت هرتزوگ و دمویرون در ابتدا با کمپانی One to One برای تولید داده های دیجتیال، جهت طرح پترن سطوح سالن Great Hall که نقش پخش کننده صدا را نیز می بایست داشته باشند، قرارداد همکاری بست. به صورت کلی، پخش صدا، فرآیند انتشار یکنواخت انرژی صدا در داخل یک فضا می باشد. به کارگیری سطوح انعکاس دهنده در سالن های کنسرت، که قابلیت پخش صدا را نداشته باشند، منجر به بروز ویژگی های آکوستیکی ناخواسته متعددی می شود که این مسئله می تواند با افزودن پخش کننده ها یا دیفیوزرها در قسمت هایی از سالن برطرف شود.
فضایی که به خوبی و بدون نقص صدا را پخش می کند، در حقیقت فضایی است که ویژگی های آکوستیکی از جمله تداوم صوت پس از خاموشی منبع تولید صوت، در همه قسمت های آن به صورت یکسان وجود دارد، فارغ از اینکه شنونده در کدام بخش از سالن نشسته است. امروزه با بررسی های انجام شده، مشخص شده است که پخش صدا در برخی از بهترین سالن های کنسرت جهان مانند Great Hall of the Musikverein که در سال 1870 در وین در کشور اتریش ساخته شده است، در حقیقت محصول جانبی استفاده از سطوح غیر همسطح برای تزئینات غنی و نئوکلاسیک فضای داخلی این بناها می باشد. اما امروز، عدم تمایل به استفاده از تزئینات گسترده در قرن بیستم، باعث شده است که معماران مجبور شوند متحمل هزینه های بسیاری برای تامین شرایط آکوستیکی سالن های کنسرت بشوند.
در گذشته، شرایط آکوستیکی بد یک سالن می توانست بعدها با استفاده از نصب جذب کننده، پخش کننده و یا دیفیوزرها حل شود که این امر میان محتوای اصلی معمارانه فضا و تغییراتی که برای بهبود شرایط آکوستیکی بعدا بر روی فضا اعمال می شد، نوعی عدم پیوستگی به وجود می آورد. در طراحی سالن کنسرت Elbphilharmonie، معماران پروژه قصد داشتند که الزامات آکوستیکی فضا را از ابتدا در نظر گرفته و لحاظ کنند. طراحی پترن پخش کننده های صوت به این دلیل بوده است که بتواند به عنوان بخشی از موتیف به کار رفته در طرح کل پروژه عمل کرده و در کنار مابقی موتیف ها به صورت یک کل پیوسته عمل کند. فرم سقف نیز که حالت کاسه ای داشته و چندین نقطه اوج دارد نیز به گونه ای طراحی شده است که به نوعی پترن پخش کننده های صدا را تکرار کند.
برای کورن و تیم او، این پروژه به معنای تولید حدود یک میلیون سلول بود که هر یک از آنها اندازه قطرشان بین 2 تا 6 اینچ بوده است و این ابعاد بر مبنای مجموعه ای از الزامات و ویژگی های خاصی که طراح آکوستیک داده بوده است، تعیین شده اند. در نهایت این مجموعه شامل سلول هایی شد که هر یک به صورت مستقل برای بخش های مختلف سالن کنسرت فرم داده شده و به صورت تصادفی جایگذاری شده اند. این فرآیند پیچیده، غیرممکن بود که بتواند  با استفاده از ابزارهای متداول انجام شود و در نهایت با استفاده از الگوریتم های سفارشی که شرکت One To One با استفاده از تعاریف پارامتریک هر یک از سلول ها، گسترش داده بود، محقق شد. هر یک از این سلول ها به واسطه توپولوژی خاص خود روی سطوح دیوارهای سالن جایگذاری شده اند و فرم، ابعاد، عمق و محل قرار گیری آنها به واسطه کامپیوتر براساس الزامات مورد نیاز طراحی آکوستیک سالن، کنترل شده است.
زمانی که شرکت One To One، کار ساخت پترن سطوح آکوستیک را به پایان رساند، کورن و کمپانی او در ادامه کار توسط شرکت Peuckert که پیمانکار اهل باواریا سالن Great Hall می باشد، برای برنامه ریزی و گسترش اسناد مربوط به ساخت پانل های آکوستیکی به کار گرفته شدند. از آنجا که شرکت Peuckert تنها مسئول ساخت، و تحویل و نصب پانل های آکوستیکی نبوده و وظیفه برنامه ریزی های سر هم کردن این قطعات نیز بر عهده داشته است، همکاری طولانی مدتی بین دو شرکت Peuckert و One To One صورت گرفت.
از آنجا که هر یک از این پانل ها منحصر به فرد بودند، کورن و تیم او در کمپانی One To One، برنامه نرم افزاری دیگری را نیز برای اتوماتیک کردن پلانینگ سه بعدی و ساخت دیجیتال حدود ده هزار پانل فایبر بورد گچی CNC شده، گسترش دادند که بعلاوه برای بهینه سازی زیرساخت موردنیاز برای نصب سطوح آکوستیکی نیز طراحی شده بود. بعلاوه طراحان این پروژه، سطوحی از شبکه های دقیق و پیچیده توخالی نیز طراحی کردند که پترن آنها بی شباهت به خود پترن پخش کننده های صدا نبوده که برای تامین نوعی پیوستگی در امتداد سطوح و جداره های سالن مورد استفاده قرار گرفتند. بنابراین جهت تامین پیوستار سطوح،  لبه پانل ها، به گونه ای طراحی شد که همیشه بتواند با لبه های پانل های مجاورش تراز شود. در نیتجه این عمل لبه هایی هموار، انحنا دار و تاب خورده ساخته شد که در برخی موارد نوعی نر و مادگی نیز در آنها برای اتصال مناسب وجود داشت.
در نهایت در این پروژه، به دلیل درجات متفاوت پیچیدگی در تامین شرایط خاص طراحی لبه های پانل ها، استفاده از یک ماشین سوراخ کاری با 5 محور برای ساخت این پانل ها اجتناب ناپذیر بود. در سوراخ کاری این پانل ها، انحنای روی سطوح با حفظ مسطح بودن قسمت پشت هر پانل به وجود آمد و تنها قسمت جلو تحت سوراخ کاری برای فرم گیری قرار گرفت. برای هر یک از این پانل ها، لبه ها می بایست به صورت دیجیتالی ساخته می شد، و به صورت دیجیتالی اتصالات روی آن سوار می شد و در عین حال یک شیار در امتداد کل محیط دور پانل می بایست برای جایگذاری یک نوار درزگیر، ساخته می شد. کورن و تیم او در نهایت کل این فرآیند پیچیده را به یک پروسه کاملا اتومات و دیجیتال تبدیل کردند و در نهایت پانل ها برای ساخت آماده شدند.
کورن به مرور 10000 فایل دیجیتال را به پیمانکار باواریایی پروژه یعنی Peuckert ارائه کرد که هر یک به عنوان ورودی دستگاه سی ان سی وارد می شد و هر پانل به صورت منحصر به فرد سوراخ کاری می شد. هر پانل خام از قبل از نظر ابعاد آماده می شده است. این پانل ها به وسیه دستگاه سی ان سی در دو مرحله سوراخ کاری می شدند. مرحله اول هر پانل از پشت سوراخ کاری می شد که شامل قالب بندی پنچ محوره لبه ها و جایگذاری سوراخ ها برای ثابت کردن سازه زیرین پانل ها می شد و همینطور برای آنکه به صورت مکانیکی از لایه های چسب خورده زیرین محافظت شود.
سپس هر پانل برگردانده می شد، دوباره در ماشین جایگذاری می شد و از قسمت رو، مجدد، تحت عمل سوراخ کاری قرار می گرفت که در حقیقیت صفحه ای می شد برای سوراخ کاری سه محوره که پترن پخش صدا روی آن با استفاده از کاتری با نوک توپی کنده کاری شود. در این فرایند، خطوط موازی بر روی کار سوراخ کاری می شدند که فاصله مناسبی از یکدیگر داشتند. این پروسه در نهایت منتج به بافت سخت سطح نهایی می شد که بعلاوه یک موتیف کاسه مانند با فرورفتگی و برآمدگی در مقیاس کوچک به وجود می آورد که ماحصل اثر حرکت نوک دستگاه سوراخ کاری بر روی پانل ها بوده است.
به واسطه روش های ساخت و برنامه ریزی پیشرفته به وسیله کامپیوتر که در این پروژه به کار گرفته شده است، این پانل ها به صورت کاملا بهینه و با دقت بالایی ساخته شده اند. این روند برای رسیدن به پانل های نهایی با تلورانس و دقت موردنظر، ضروری بوده است چرا که این پانل ها می بایست در کنار هم نصب می شدند و برای این کار خطای کمتر از یک هشتم اینچ (حدود سه و یک دهم میلی متر) لازم بوده است. در نهایت تمام پانل ها به صورت کامل و بدون عیب و نقص در کنار هم قرار گرفته اند.
اگرچه هیچ یک از این پانل ها ابعاد استانداردی نداشته و به روشی پیچیده در کنار هم سوار شده اند، اما تعداد پانل های معیوب در این پروژه در حداقل نگه داشته شده است. تنها 20 پانل از میان 10000 پانل نیاز به جایگزینی و تعویض داشته اند  و این به معنای خطایی حدود 0.2 درصد است. این رقم خطای بسیار اندک خود نیز به خصوص با توجه به مقیاس و پیچیدگی این پروژه، دستاوردی مهم محسوب می شود.


تحریریه معماری آرل
منبع: architizer.com