تور معمارانه نوروزی: قزوین

برجهای دوگانه خرقان

این دو برج که در فاصله حدودی 30 متری یکدیگر قرار دارند، دو آرامگاه باقی مانده از دوران سلجوقی است. برج اول در سال 460 و برج دوم در سال 486 هجری قمری ساخته شده است. قطر آنها حدود 11 متر و ارتفاع آنها نیز در حدود 15 متر می­باشد. برج اول هشت ضلعی است و بر هر ضلع آن، طرح­های متنوع آجری نقش شده است. این برج دارای گنبدی دو پوش است که دو پلکان مارپیچ به آن منتهی می­شود. برج دوم از نظر شکل و ابعاد تقریبا هم اندازه برج اول است. این بنا نیز دارای گنبد دو پوش و یک پلکان منتهی به فضای بین این دو پوشش است. داخل بقعه نیز بصورت هشت ضلعی است. برج­های آرامگاهی خرقان با بیش ازپنجاه طرح آجری،جزء شاهکارهای آجرکاری معماری ایران به شمار می­روند. این برج­ها در زلزله سال 1381 دچار آسیب دیدگی شده و ترک­هایی در آن ایجاد شده است که نیاز به توجه مسئولان دارد.

ارگ سلطنتی صفوی

يکي از ابنيه دوره صفويه است. اين کاخها دردوره آباداني ناحيه وسيعي از شهر را در بر داشته و توسط شاه طهماسب در سال 966 هجري قمري بنيان نهاده شد و شاه عباس اول آن را توسعه بخشيد. امروزه از این ارگ تنها دو قسمت­ سردرعالی قاپو و کاخ چهلستون باقی مانده است. سر در عالي قاپو: در خیابان شهدا(سپه) شهر قزوین قرار دارد. اين سردر با 17 متر ارتفاع، ورودي اصلي به دولتخانه دوران صفويه به شمار می‌آمد. بناي سردر شامل ايوان رفيع ورودي با قوس تيزه دار و سه رديف طاق نما در طرفين آن است. گوشواره­هايي با ستون نماهاي آجري در دو طبقه نماي سردر را تكميل مي­كنند. هشتي متصل به ايوان ورودي به شكل هشت ضلعي است و در طرفين محور ورودي آن اتاق­هاي نگهباني قرار دارد. در اين هشتي پلكان­هايي ديده مي­شود كه به طبقه بالا، جايگاه نقاره زنان راه مي­يابند. كتيبه و شباك كاشي تنها تزيينات باقي مانده در ايوان ورودي است. اين كتيبه به خط ثلث و به قلم عليرضا عباسي، نقاش و خطاط معروف صفويه است. كاخ چهلستون(کلاه فرنگی): در میدان آزادی شهر قزوین قرار دارد. اين بنا در دوره قاجاريه مرمت و بازسازي شد و چهلستون نام گرفت. عمارت چهلستون به شكل هشت ضلعي و در دو طبقه بنا شده است. نقشه بنا داراي طرحي با محورهاي چليپايي و برون گرا است. سقف طبقه همكف پوشيده از مقرنس با طرح­هاي بديع و سقف طبقه فوقاني آن خنچه پوش است اين بنا هم اكنون به عنوان موزه خوشنویسی مورد استفاده قرار گرفته است.

مجموعه فرهنگی،‌تاریخی سمیران

قلعه سمیران: اين قلعه مركز حكومت آل جستان و كنگريان و به نوشته حمد الله مستوفي، جزء قلاع متصرفي اسماعيليه بود. این قلعه بالاي كوهي سنگي قرار داشته و فقط از سمت شمال مي­توان به آن راه يافت. رودخانه قزل اوزن از جنوب اين كوه عبور کرده و در آن سوي رود، ارتفاعات بلند سنگي ديواره مانندي قرار گرفته است. به همين دليل بيشتر استحكامات اين قلعه در سمت شمالي آن ساخته شده است. ناصر خسرو مي­نويسد اين قلعه داراي سه حصار است كه هم اكنون دو حصار آن شناسايي شده است. سالم­ترين قسمت قلعه ديواره شمالي آن است كه چند برج مدور و باروهاي كاملا سالم دارد. ارتفاع اين ديواره حدود پانزده متر و از سنگ­هاي لاشه و ملاط گچ به ضخامت 40/2 متر شكل گرفته است. همچنين اين ديواره داراي يك كلاف چوبي در ارتفاع يك متري است. قسمت غربي قلعه از نظر سبك ساختماني با بخش شمال شرقي آن متفاوت است. در اين بخش فقط بارو به چشم مي­خورد و برج­هاي مدور ديده نمي­شود و با توجه به عدم نفوذ پذيري آن مي­توان نتيجه گرفت كه داخل آن مسكوني بوده است. در داخل قلعه آثار واحدهاي مسكوني قابل مشاهده است. قلعه سميران نيز مانند ساير د‌ﮋها براي پناه بردن و مقاومت در برابر حملات مختلف ساخته شده بود. این اثر در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. برج های بزرگ و کوچک سمیران: برج­های مذکور در مجاورت قلعه سمیران واقع شده و در حوضه آبگیر سد سفید رود بر بالای تپه­ای مرتفع قرار گرفته اند.با توجه به خصوصیات و اسلوب معماری و تزئینی موجود، متعلق به اوایل دوره اسلامی بوده و در عین سادگی نمایانگر جلوه زیبایی از معماری دوران اولیه اسلام و تزئینات آجرکاری آن می باشد. پلان مقطع دو آرامگاه به صورت هشت ضلعی بوده و ستون­های استوار سنگی، نمای بیرونی آن را مزین کرده­اند. در مورد برج بزرگ یا قلعه ساسان احتمال داده می­شود گنبد به صورت دو پوشش و هرمی، جزء نخستین بناهای شکل گرفته به این شیوه باشد. نکته قابل ذکر در باب برج­های دو گانه تارم شیوه معماری ساسانی است که از طرز پیوندی و دیوارسازی استوارشان قابل مشاهده می باشد.

امامزاده شاهزاده حسین (ع) قزوین 

امامزاده شاهزاده حسین دو ورودی بزرگ در شمال و جنوب دارد و در میان صحن بزرگی قرار گرفته است. ورودی شمالی آن بسیار معروف و زیباست و خود از شاهکارهای معماری و تزیینات به شمار می رود. بناى امامزاده در کل، مشتمل بر آستانه، صحن و بقعه است.

 کاخ چهلستون

عمارت چهلستون به مانند برخی سازه های اصیل ایرانی ساختمانی است هشت گوشه، دو طبقه دارد و مساحتش به ۵۰۰ مترمربع می رسد. شاه طهماسب بنای آن را از روی نقشه معماری ترک به شیوه شطرنجی خیلی کوچک ساخته است و هر طبقه، تالار و اتاق هایی کوچک دارد. نقشه بنا طرحی است با محورهای صلیبی (چلیپایی) و برون گرا، سقف طبقه همکف آن آراسته به مقرنس (۱) هایی است که هنر دست استادان را به نمایش می گذارد و سقف طبقه بالایی آن خنجه پوش (۲) است. اطراف بنا رواقی (۳) است که با ستونهای آجری و قوسهای نیم دایره بنا را در میان خود گرفته است و بر بالای آن ایوانی با ستونهای چوبی استوار شده اند. ازاره سازی (۴) های آن با سنگ و بقیه آجری است.

نمای عمومی کاخ چهلستون

 اول بار که با کاخ چهلستون مواجه می شوی شکوه رواق های آجری با قوس های نیم دایره ای که بنا را در میان خود گرفته است، زبان را به تحسین این همه زیبایی و هنر باز می کند.این رواق ها که نمای طبقه اول را شکل می دهد با ستونهایی از آجر، برجامانده از معماری دوران صفوی است و بر زیبایی و استحکام بنا می افزاید. اما در نمای بیرونی طبقه دوم و در اطراف تالار بزرگ آن، غلام گردشی (۱) ساخته اند که به وسیله ستونهای چوبی ظریف و صافی تزیین شده است؛ تزییناتی که به دوره قاجار باز می گردند. علاوه بر این غلام گردشی ها پنجره های اُرسیِ (۲) زیبایی که دور تا دور طبقه دوم را در برگرفته است، جلوه شکوه مندی از این کوشک دلنشین را در برابر شما قرار می دهد.


تحریریه معماری آرل
منبع:karnaval.ir
Visitiran.ir