نویسنده : تحریریه معماری آرل
تاریخ : سه شنبه , ۱۳۹۶/۰۴/۱۳ ۰۸:۰۷
تحریریه معماری آرل
این فضاها اغلب نواحی فراموش شده در خانه به حساب می آیند و آخرین نقاطی هستند که مد نظر قرار می گیرند؛ با نورپردازی بی رمق و یا آویزی با فانوس کاغذی کدر، به فضایی افسرده بدل می شود، اما با نورپردازی مناسب می توان بیشترین نشاط و سرخوشی را در این فضاها خلق نمود.اینها فضاهایی عبوری اند، که هیچ گاه در آنها توفق نخواهید کرد و صرفا از میان آنها خواهید گذشت. اما در عین حال تمامی اتاق ها را به یکدیگر متصل می کنند، و به همین دلیل اصلا نباید فراموش شوند. تصور کنید که در راه رسیدن به اتاق نشیمن، از یک ناهارخوری دنج و پر حس و حال وارد یک سرسرای پر نور و بی روح شوید- طبیعی ست که حال و هوای قبلی را از دست خواهید داد. سرسرا باید زمینه را برای گذر پیوسته از یک مکان به مکان بعدی را فراهم کند.
کار با چنین فضاهایی دشوار است، چرا که تناسبات آنها اغلب ناقص است- یا بسیار باریکند و یا بسیار طولانی و یا کوتاه- اما چندین راه حل وجود دارد. معمولا ردیفی از نورهای پایین تاب مرکزی گزینه ای ست که باید کنار گذاشته شود، مگر آنکه به طرف دیوارها جهت داده شود. تکنیک های لایه بندی نور که در اتاق های بزرگتر مورد استفاده قرار می گیرند، در این فضا ها نیز باید به کار گرفته شوند. برای مثال، در راهروهای باریک قدیمی برای تثبیت حال و هوا یک فانوس بزرگ گزینه ی مناسبی خواهد بود- به کارگیری منابع نور در اندازه ی بزرگ همیشه موثر است. چنین منبع نوری باید متغیر باشد تا از درخشش زائدِ منبع نور جلوگیری شود. می توان برای فراهم کردن نور تکمیلی از تعدادی منابع پایین تا استفاده کردکه اغلب از این منابع برای نورپردازی آثار هنری نصب شده بر دیوارها استفاده می شود. علاوه بر اینها، از منابع کف شوی کم ارتفاع نیز می توان استفاده کرد، که درون دیوار و در ارتفاع 200 میلیمتر از کف نصب می شوند و به همراه منابع مخفی و نامتقارن کف را روشن می کنند. این منابع، به همراه فانوس های آویزان از سقف، اضلاع طولانی یا باریک سرسرا را اصلاح کرده و کف را به نقطه ی تمرکز تبدیل می کند. ترفند دیگر، نورپردازی شیئی در آن سوی فضا مانند یک تابلو یا تصویر است، و اگر فضای مورد نظر یک راه پله است، شیئی در پاگرد پله ها. این تکنیک نگاه عابر را هدایت کرده و او را از میان فضا کشانده و عبور می دهد.
در فضاهای داخلی مدرن با سقف کوتاه، ترفند های دیگری به کار می آید. در گذرگاهی با عرض کم، که مناسب نصب چراغ های دیواری نیست، می توان طاقچه ی توکاری به وجود آورد که هم بالاتاب و هم پایین تاب نورپردازی شود. با استفاده از این تکنیک توده های جالبی از نور پدید می آید، و حوضچه هایی از نور را بر سقف یا کف و یا هردو به وجود می آورد. حسن این تکنیک افه ی هیجان انگیزی ست که بدون بیرون زدن مشخصه ای، به وجود می آید. البته اجرای این تکنیک بر دیوار گچی ساده تر از دیوار بتنی ست.
یک روش برای کوتاه تر نمایاندن سرسراهای طویل، پدید آوردن زنجیره ای از «فضاها» به موازات گذرگاه است که به شیوه های متفاوتی با آنها برخورد می شود. رسیدن به این هدف زمانی ساده تر می شود که برای تاکید گذاردن بر نواحی متفاوت، طراحی داخلی نیز تغییر کند. در یک مورد، بخش نخستین یک گذرگاه تنها به وسیله ی منابع کف شوی کم ارتفاع روشن می شود. در بخش بعدی، نورپردازی پایین تاب، آثار هنری را روشن کرده و به وسیله ی یک قاب توکار در سقف نور نرم و پخشیده ای فراهم می آید. و در انتها، منابع توکار بالاتاب به منظور تاکید بر بافت افزوده می شود. بدیهی است که به کار گرفتن همه ی این تکنیک ها غیر ممکن است. اما نکته ی اساسی این است که شجاع باشید و برای دست یافتن به بالاترین میزان اثر گذاری، افه ها را بزرگ جلوه دهید.
پله ها را همچون مجسمه ای درون خانه در نظر بگیرید که باید نورافشان شود. نورپردازی، حتما از دیدگاه محتاطانه ی محض نیز از اصول اولیه است، که در عین حال به چنین رویکردی نباید بسنده کرد. دسترسی به انواع و اقسام منابع نور نامحسوس آنچنان است که طیف بی پایانی از امکانات و گزینه ها در اختیار قرار می دهد. منابع نور مخصوص پله ها را می توان بر هریک از کف پله ها و یا بر هر نقطه ی مورد نیاز به کار گرفت، و ادوات و لوازم متعدد و مناسبی برای استفاده از منابع ال.ای.دیِ. کم مصرف وجود دارد. یک پلکان شیشه ای را می توان از زیر به صورت بالاتاب نورپردازی کرد و یا منابع نور را درون کفِ پله ها کارگذاشت. از منابع بالاتاب زیر سقف شیب دار استفاده نکنید، چرا که با درخشش بیش از حدشان چشم شما را خواهند زد. از منابع توامان بالا و پایین تاب می توان در گوشه ی یک پلکان کم عرض استفاده نمود تا نور را بر روی کف پله ها تابانده و در عین حال، سطح زیرین سقف شیب دار پله ی بالاسری خود را روشن کند.
نکات کلیدی برای نورپردازی سرسراها و پله ها
- عدم تقارن عیب نیست و چه بسا نورپردازی را هیجان انگیزتر کند. با استفاده از منابع پایین تاب مخفی در یک طرف سرسرا که در ترکیب با منابع کف شوی مخفی، نوری دیوارشوی پدید می آورند، کنتراستی کم شدت و جالب به وجود آورید.- با استفاده از چراغ های دیواری کم سو یا چراغ های رومیزی تابشی نرم پدید آورید. در گذرگاه های کم عرض، منابع توامان بالا و پایین تاب فوق العاده موثرند.
- پاگرد بالای پله ها را با ادوات نورپردازی دکوراتیف روشن کنید تا شور و هیجان خلق شود. یک منبع باریک بالا و پایین تاب که در گوشه ی پاگرد نصب شده و از راه پله دید نداشته باشد، بهترین گزینه است.
- با استفاده از منابع بالاتاب مخفی مشخصه های معماری داخل پلکان مانند پنجره یا طاقی را برجسته کنید.
- پله ها را می توان یک مشخصه ی معماری جالب توجه به حساب آورد که با نورهای اختصاصی نیز تقویت می شوند. اگر نصب ادوات نورپردازی مخفی درون سقف شیب دار پله ها ممکن نباشد، نصب یک منبع کف شوی کم شدت و سه پله یکی، مناسب خواهد بود.
- همیشه به خاطر داشته باشید که از نور راهرو بکاهید. زمانی که نور تمامی مناطق خانه خاموش می شود، متغیر نبودن نور راهرو به صرفه نخواهد بود.
- با نورپردازی چیزی در آنسوی فضا، مانند پاگرد پله ها، چشم را به سوی نقطه ی بعدی هدایت کنید- این نقطه می تواند یک شی ء، یک تابلو و یا مناظره ای در آنسوی پنجره باشد.
- با آویختن یک چلچراغ یا لوستر تزئینی بر مرکز یک پلکان بزرگ هم نقطه ی تمرکز بصری بیافزایید و هم نور لازم را فراهم کنید.
تحریریه معماری آرل
گردآورنده: الهه کاشی
منبع: کتاب نورپردازی بی نقص در طراحی فضاهای مسکونی
مطالب مشابه
X
همراه معماری آرل باشید