قسمت سوم: گفت و گوی بدون سانسور با فرزاد دلیری

گردآورنده: پروانه شاه سوار

-شما مسجد طراحی کرده اید؟
- مهندس دلیری: شما از کجا می دانید؟
- این موضوع یک بار هم در فضای مجازی مطرح شد، با این عنوان که "از طنز روزگار این که مهندس دلیری مسجد طراحی کند".
- مهندس دلیری: چرا طنز؟ مگر روی پیشانی یا مدرک من نوشته است که فقط باید ساختمان مسکونی و اداری طراحی کنم؟ این صحبت ها یکی از دلایلی است که من را از مجامع عمومی دور می کند. یعنی همان اخلاقی که در میان معماران نمی پسندم. چنین صحبت هایی نشان می دهد ما با یک جامعه معماری منتقد که به لحاظ حرفه ای و فنی مسائل را برسی می کنند، مواجه نیستیم. من یا آرشیتکت هستم یا نیستم. اگر نیستم که صلاحیت انجام هیچ گونه کار معماری را ندارم و اگر هستم که البته هستم، می توانم و باید بتوانم مسجد هم طراحی کنم. شخصی که این موضوع را طنز می داند، الفبای معماری را بلد نیست و من فکر می کنم اگر معماری اصول حرفه ای کارش را بداند در مورد همکارش این گونه صحبت نمی کند. آن هم همکاری که از لحاظ اصول اخلاقی با او آشنا نیست.
- اتفاقا من فکر می کنم وقتی حضور ندارید و هیچ کس شما را نمی شناسد، چنین صحبت هایی مطرح می شود، به عنوان نمونه، این موضوع مطرح شد که " یک طبقه از مسجد هم به عنوان حق الزحمه به شما داده می شود". البته مشخص است که این نظر فقط یک شوخی است، اما کنایه ایست از این موضوع که وقتی ساختمانی را طراحی می کنید تعدادی از واحدهای آن را به عنوان حق الزحمه بر می دارید. من بحث مسجد را پیش کشیدم تا این کنایه را بزرگ نمایی کنم، این شیوه گرفتن حق الزحمه صحت دارد؟
- مهندس دلیری: این موضوع هم صحت دارد و هم ندارد. البته بار اول کاملا اتفاقی پیش آمد. سال ها پیش برجی را طراحی کردم و برای حق الزحمه آن قراردادی داشتم که پیش پرداخت آن را گرفته بودم. وقتی مالک به ساخت طبقه دهم رسید دچار مشکل مالی شد و به من پیشنهاد داد آن مبلغ را برگردانم و در ازای مطالباتم متراژی از یک واحد آپارتمان را به من بدهد. من پذیرفتم و پس از مدتی تورم ناگهانی باعث شد قیمت همان ساختمان افزایش یابد و این آغازی شد تا اگر کارفرمایی به من پیشنهاد خرید واحد را در مقابل حق الزحمه به من بدهد، بپذیرم. اما خودم هرگز این پیشنهاد را به کارفرما نداده و نمی دهم. اکنون نمی دانم آیا این طریق عملکرد هم از نظر معماران عملی نادرست محسوب می شود و یا خیر؟
- البته تعامل پایاپای ناپسند نیست، اما مساله این است که این موضوع نشان می دهد حق الزحمه شما بسیار بالاست که می تواند جایگزین یک یا چند واحد ساختمانی بشود.
- مهندس دلیری: بله عده زیادی این تصور را در مورد قراردادهای من دارند، البته پنهان نمی کنم که دستمزد من نسبت به همکارانم بالاست. اما به منتقدین این حق الزحمه که اکثر آن ها کارفرماها هستند بارها گفته ام که شما اگر همان مقدار پولی را که به مشاور املاک برای فروش می دهید برای ارائه خدمات مهندسی به من پرداخت کنید من با رضایت کامل می پذیرم. در نظر داشته باشید که من با همه خطراتی که برایم ممکن است اتفاق بیافتد باید 5 سال در یک پروژه بلند مرتبه خاک بخورم اما وقتی کار به فروش می رسد، دلال یک درصد از هر طرف معامله می گیرد، بدون هیچ گونه خاک و حادثه ای! خیلی تمیز و مرتب با برگزاری چند جلسه نیم ساعته. این حق قانونی یک مشاور املاک است. اما اگر من همان درصد را برای کار مهندسی ام پیشنهاد بدهم، با اعتراض مواجه می شوم. متاسفانه نرخ خدمات تخصصی در ایران نسبت به واسطه گری بسیار پایین است.
- البته همه این ها در حالی است که وقتی یک ساختمان در مشاوان املاک با عنوان طراحی و ساخت شما معامله می شود، چند میلیون تومان گران تر نسبت به نرخ منطقه معامله می شود. آیا این موضوع را تاثیر نام خود یا به قول مردم و معماران "برند فرزاد دلیری" می دانید؟
- مهندس دلیری: خیر به نظر من این اثر برند نیست، شما این طور در نظر بگیرید که من در طول این سی سال، تمام تلاشم را کرده ام که ساختمان را با متریال و اجرای عالی بسازم، که خوشبختانه توانسته ام در اکثر موارد کارفرما را قانع یا وادار به استفاده از متریال های مرغوب و نیروی انسانی متخصص و با دقت کنم. با این حساسیت هایی که دارم، نتیجه کار یک ساختمان خوب خواهد بود. این کیفیت کار است که قیمت آن را نسبت به ساختمان های مجاورش افزایش می دهد نه نام فرزاد دلیری.
- پس با این استدلال، اگر ساختمانی که شما کار کردید را به شخص دیگری نسبت دهند باز هم مشاور املاک باید بتواند با همان قیمت بالاتر بفروشد. البته این موضوع را به عنوان سوال مطرح نمی کنم چون می دانم خود فرض محال است. فقط می خواهم عکس آن را مطرح کنم: ساختمان های زیادی هستند که کار شما نیستند اما با نام شما به فروش گذاشته می شوند، با همان نرخ بالاتر. می خواهیم بدانیم آیا شما امضا خود را در اختیار این ساختمان سازها گذاشته اید؟
-مهندس دلیری: من معتقدم مردم از درک و شعور بالایی برخوردارند. مشتریان ما، از زمان آغاز فونداسیون به کارگاه سر می زنند و مراحل ساخت را زیر نظر دارند. در سرزمینی که یک دیگ زودپز مورد بررسی سازمان استاندارد قرار می گیرد ولی یک ساختمان هیچ تاییدی از یک سازمان معتبر ندارد، مردم مجبورند خودشان دست به کار شوند. چرا که پول خرید یک ساختمان نتیجه تلاش سی سال زحمت یک خریدار است. آن ها این ثروت را به آسانی و فقط با شنیدن یک نام از دست نمی دهند. پس اگر کسی بخواهد با نام دلیری در فروش ساختمان کلاهبرداری کند، موفق نخواهد شد. من هم هرگز نمی پذیرم نامم در ساختمانی که کار من نیست استفاده شود. اگر موردی هم وجود داشته است، من بی خبر مانده ام...

تحریریه معماری آرل
گردآورنده: پروانه شاه سوار
منبع: فصلنامه تخصصی معماری طراح_شماره 8