معماری چهان: ژاپن در گذر زمان، قسمت اول، دوران ما قبل تاریخ

مترجم: نیلوفر محتاط

بررسی تاریخ معماری کشورهای توسعه یافته و درحال توسعه دربردارنده ی درس هایی است که می تواند برای ما مفید باشد. پیشتر معماری آلمان را در ده قسمت بررسی کردیم در این بخش نیز قصد داریم به شناخت تاریخ معماری کشور ژاپن بپردازیم. انتخاب کشور ژاپن به این دلیل است که معماری این کشور دربردارنده ی اصول معماری کشورهای شرقی است. ژاپن نه تنها دارای معماری سنتی غنی است بلکه امروزه نیز در عرصه ی معماری کشوری پیشروست. گفتنی است که این کشورنیز مانند آلمان در جنگ جهانی دوم متحمل خسارات فراوانی شد اما پس از آن به سرعت پیشرفت کرد. شناخت تمام این دلایل و درس گرفتن از آن ها می تواند به ما کمک های بسیاری کند.
معماری ژاپن معمولاً با سازه ی چوبی، بالا بردن سطح کف و استفاده از سقف چوبی شناخته می شود. استفاده از درهای کشویی به جای دیوار در معماری ژاپنی سبب می شود که پلان معماری انعطاف پذیر باشد و متناسب با کاربری های مختلف بتوان آن را تغییر داد. در معماری سنتی ژاپنی مردم بر روی بالشهایی روی زمین می نشینند و استفاده از صندلی و میزهای بلند تا قرن بیستم در این کشور رایج نبوده است. در هر حال از قرن نوزدهم به بعد معماری ژاپن تحت تأثیر معماری غرب قرار گرفت و امروزه درمعماری پیشرفتهای قابل توجهی داشته است.
در این بخش قصد داریم تا به معماری ما قبل تاریخ کشور ژاپن تمرکز کنیم. معماری ما قبل تاریخ کشور ژاپن از 5000 سال پیش از میلاد مسیح آغاز شد و تا اوایل قرن هشتم میلادی ادامه داشت و به سه دوره ی Jomon, Yayoi, Kofun تقسیم می شود. در دوره ی Jomon شاهد اولین نشانه های معماری در ژاپن هستیم. در این باره می توان به گودال خانه هایی اشاره کرد که محل سکونت بشر شکارچی بوده اند. در دو کشور چین و کره نیز چنین گودال خانه هایی مشاهده شده اند. بشر ما قبل تاریخ شکارچی بود و مهارت های کشاورزی اندکی داشت . در این زمان شرایط آب و هوایی تأثیر بسیاری بر رفتار انسان ها داشت. بشر اولیه سقف خانه ی خود را با علف می پوشاند و برای جمع آوری آب باران کوزه هایی را بر روی آن قرار می داد. کف خانه نیز همان کف زمین بود. در اواخر این دوره به دلیل سرد شدن ناگهانی هوا و افزایش بارندگی جمعیت انسانها به شدت کاهش یافت. در این زمان بود که خانه های گرد سنگی ساخته شدند. دوره ی Jomon تا سال سیصدم پیش از میلاد ادامه داشت.

بازسازی خانه های گرد سنگی: مربوط به دوره ی Jomon

دوره ی Yayoi به عصر آهن ژاپن اطلاق می شود و از 300 سال پیش از میلاد مسیح آغاز و تا سال 300 میلادی ادامه داشت. در این دوره بود که ژاپنی ها تحت تأثیر معماری چین با استفاده از ابزارهای فلزی توانستند کف ساختمان خود را از زمین جدا کنند و بالا ببرند نمونه ای از طرح بازسازی شده ی چنین بناهایی را در تصاویر زیر مشاهده می کنید.

بالا بردن کف خانه ها در دوره ی Yayoi

بالا بردن کف خانه ها در دوره ی Yayoi

بالا بردن کف خانه ها در دوره ی Yayoi

دوره ی Kofun زمانی است که ساخت استوپا در کشور ژاپن رواج پیدا کرد. استوپا بنایی شبیه به تپه است که از مصالح گل و سنگ ساخته می شده تا پوششی بر آثار مقدس بودا باشد. ساخت معابد بودایی نیز در این دوره رواج داشت. معابدی شبیه به سوراخ قفل در این دوره ساخته می شد. در ساخت این معابد اغلب از توپوگرافی طبیعی زمین بهره گرفته می شد و حجم معابد، حجمی منفی و توپر است به این صورت که حجمی به شکل سوراخ قفل بر روی زمین حکاکی می شد. همانطور که گفته شد این معابد مانند زیگورات ها توپر هستند با این تفاوت که داخل آن ها به اندازه ی یک قبر کنده شده است و دسترسی به این قبر از طریق شفتی عمودی میسر است. این معابد را به کمک سفال تزیین می کردند. در پایان دوره ی Kofun به دلیل محبوبیت یافتن سوزاندن اجساد توسط بودایی ها، دیگر چنین مقابری ساخته نشد.

معبد مربوط به دوره ی Kofun

معابد با شکل شبیه به سوراخ قفل

منبع: wikipedia.com
تحریریه ی معماری آرل