هشتاد و یک سال پیش در روز 17 دی، برج طغرل شهرری به عنوان نخستین اثری که در فهرست میراث ملی قرار گرفته، ثبت شد با این حال هنوز معلوم در اینکه آیا اینجا مقبره طغرل بوده است، تردید وجود دارد. شهرری دارای قدمتی سه هزار ساله است و در اوستا نام آن همراه با چشمه های متعددش آورده شد است. در آن زمان، طغرل بیک اول (در زبان ترکی به معنای پرنده شکاری)، بنیانگذار سلسله سلجوقیان، ری را به عنوان پایتخت سلسله خود انتخاب و به ری جایگاه شکوهمندی اعطا کرد. طغرل در سال 455 هجری قمری، در راه برگشت از بغداد دچار، بیماری شد و برای درمان به منطقه خوش آب و هوای تجریش رفت اما این اقدام نیز نتیجه نداد و در سن 71 سالگی فوت کرد و در مقبره ای که برایش آماده کرده بودند او را دفن کردند. البته در اینکه آیا این برج محل دفن طغرل است یا خیر نظرات متفاوتی وجود دارد. به عنوان مثال محیط طباطبایی پژوهشگر معاصر که وصیت کرده بود، در کنار این برج دفن شود، گفته که نه تنها طغرل و مادرش در این محوطه دفن هستند بلکه بسیاری از دبا و فرهنگیان آن زمان و ابراهیم خواص نیز (یکی از مشاهیر قرن سوم) در این بخش دفن شده بودند.
در هر حال غیر از ویژگی های انسانی، این بنا دارای معماری منحصر به فردی است که شاخصه بارز آن استفاده از آجر است که جزو مصالح اصلی بنا به شمار می آید ضمن اینکه در روند ساخت آن از سفیده تخم مرغ و نوعی پودر سنگ استفاده شده است . با این حال با توجه به پیشرفت های علمی، هنوز جنس سنگ مورد نظر مشخص نشده است. این بنا که در طول سالها مورد تخریب قرار گرفته بود، در دوره قاجاریه مرمت شد و برخی از ظرافت و تزئینات آن از بین رفت و پس از آن کتیبه ای روی دیواره برج نصب شد که خبر از مرمت آن در دوره ناصرالدین شاه می دهد.
این برج به گونه ای ساخته شده تا هر کسی که وارد برج می شود اول نگاهی به مرتفع ترین بخش آن بیاندازد و تداعی عظمت پادشاه دوران باشد. برخی می گویند روی دیواره برج، گنبدی وجود داشته که در طول زمان از بین رفته است. آسمان خراش سلجوقیان زمانی به عنوان جهت نما برای کاروانیان شهرری کاربرد داشته و معماری 24 وجهی به کار رفته در آن نشانی از 24 ساعت یک شبانه روز را دارد و به عنوان یک ساعت آفتابی کاربرد دارد. در این برج دریچه هایی وجود دارد که هم برای خروج هوا و جلوگیری از رطوبت زدگی بنا کاربری داشته و هم مکانی برای برای نصب داربست و بالارفتن از آن بوده است. اکنون این برج توسط قاسم قنبری، یکی از دوستداران میراث فرهنگی که 12 سال متولی نگهداری از این برج است، اداره می شود و میراث فرهنگی تهران نیز او را همراهی می کند.
همچنین شهرداری تهران نیز قرار است با تملک 30 هزار متر مربع زمین اطراف آن که بیشتر ملک مسکونی و تجاری است، 6 میلیارد تومان هزینه کند تا با احداث سالن آمفی تئاتر و کتابخانه و موزه، برج طغرل را نه تنها یک بنای تاریخی که به یک مجموعه فرهنگی تبدیل کند. عکاسان: ابوالفضل سلمان زاده، برنا قاسمی و محمد مهدی موذن منابع: خبرگزاری های مهر، ایسنا، ایرنا و هنرنیوز
philpa.com...
philpa.com
مطالب مشابه
معماری نئوکلاسیک در دوره پهلوی اول: قسمت اول
گذری بر خیابان یک طرفه تهران
تهران، باغ‌شهری که بود (ویدئو)
نماد دو پهلو: برج شهیاد، ميدان آزادي ( قسمت پایانی)
این موزه حسابی است
اولین بانک رهنی ایران در قلب طهران قدیم
همراه معماری آرل باشید
