انگلستان و جهان چه درس‌هایی می‌توانند از معماری دانمارک یاد بگیرند؟

اُلی وین‏رایت در مقاله خود در «گاردین»، سؤالی نسبتا امیدوارکننده می‌پرسد: «آیا ممکن است که نتیجه‌ این مطالعه یک‏ساله، نمونه‏ای نوآورانه از هدایت قانونی باشد و در راستایی مشابه خطوط سیاست‌گذاری معماری دانمارک گام بردارد؟ سیاست‌هایی که در سال 2007 معرفی شده است. اگرچه وین‏رایت تا حدودی با صراحت نتیجه‌گیری می‌کند: «به هر صورت، بعید به نظر می‌رسد»، شکی نیست که انگلستان با یادگیری از سیاست‌های نوآورانه‌ دانمارک سود می‌برد.

بند کلیدی سیاست معماری دانمارک اصراری است بر این‏که طراحی با کیفیت بالا نه‌تنها در شرایط خاص خود شایسته تحسین است، بلکه از نظر اقتصادی نیز توجیه‌پذیر است. این سند در بخش «ساخت‌وساز در حوزه‌ عمومی» چنین اظهار می‌کند:
«توسعه‌ ساخت ‏و ساز عمومی باید همچنان اولویت اصلی را به منافع اقتصادی بلندمدت ناشی از «معماری با کیفیت بالا» بدهد و نه صرفا منافع مالی کوتاه‌مدتی که مالک [تنها] در صورت به‌خطرانداختن [سود] خود برای پاسخ به تقاضای کیفیت معماری، می‌تواند به‌دست آورد.»

سیاست دانمارک بر ایجاد تقاضای کیفیت در بخش خصوصی، نیز تمرکز دارد. انگلستان با استفاده از بخش خصوصی بسیار بزرگ‌تر از دانمارک، می‌تواند از اهداف آن یاد بگیرد. تشویق به رشد آموزش و آگاهی شهروندان از معماری، سازندگان خصوصی را مجبور می‏کند تا رضایت خاطر مشتریان را از طریق احترام به کیفیت طراحی به دست آورند.

آموزش مذکور توسط «مرکز معماری دانمارک» (DAC) هدایت می‌شود. این مرکز که در کپنهاگ قرار دارد با برگزاری نمایشگاه‌ها و رویدادهایی در مقر خود و حفظ حضور مؤثر در اینترنت در این زمینه پیشگام است.

مسئله‌‌ غرور ملی در برهه‌ای برای انگلستان نیز پیش آمد. هنگامی‌که دولت مصوبه‌ای را تصویب کرد که آماندا بیلیو، سردبیر وقت نشریه‌ «طراحی ساختمان» آن را چنین توصیف کرد: «این مصوبه تقریباً شبیه کار مک‏کارتی است. این «شکارچی جادوگر» در مقابل تمام کسانی می‏ایستد که باور دارند طراحی می‏تواند زندگی مردم را بهبود بخشد.» در مقابل، سیاست دانمارکی به طور مستمر بر غرور و افتخار در معماران این کشور تأکید می‏کرد و پرورش «محیطی [پُر] از جاه‌طلبی‌های معمارانه» را هدف می‌گرفت.

ایده‌های معمارانه در انگلستان اخیرا راکد شده‌اند؛ اخباری نظیر سیاست‌های پرنفوذ «تینک تَنک » که به عنوان نمونه توصیه می‌کند: «به‏جای بلندمرتبه‌سازی منازل به خیابان‌های تراس‌دار باز گردیم.» چنین پروپوزال‌هایی انتخاب نادرستی بین دو گزینه را پیشنهاد می‌دهند. در حالی که دانمارک بر گسترش ایده‌های جدید و گزینه‌های بهتر تأکید می‌کند.

برای دستیابی به نوآوری، دانمارک به آیین‏نامه‏ های ساختمانی آسان روی آورده. پس از حصول اطمینان از این‏که مقررات ساختمانی به پایداری، قابلیت دسترسی، ایمنی و بهداشت پاسخ می‌دهند، در دیگر مقررات با آسان‌گیری مواجه هستیم. این کار باعث می‌شود که معماران و شرکت‌های ساخت‌وساز انعطاف بیشتری در طراحی و فضای مناسبی برای نوآوری داشته باشند.

درس نهایی که بایستی از مثال دانمارک یاد گرفته شود، این است که تعهد به بهبود معماری نیازمند توافق تعدادی از ادارات دولتی و سازمان‏های غیردولتی است. این سیاست نهادهایی چون وزارت فرهنگ، امور اقتصادی و کسب‌وکار، امور اجتماعی، امور خارجه، محیط زیست، حمل‌ونقل، انرژی و همچنین دانشگاه دانمارک و آژانس‌های املاک، سازمان زیرساخت‌ها و آژانس کاخ‌ها و املاک را به عنوان بازیکنان کلیدی در این قانون ذکر می‌کند. در کنار این سازمان‌ها از وجود سودمند مرکز معماری دانمارک (DAC) برای کمک به آنها در جذب مردم استفاده می‌شود. به صورتی مشابه، ویزی از نیاز به تعامل با بخش‏های دیگر آگاه است و خود را متعهد کرده است تا این گزارش را به هر چهارگوشه وایت‌هال ارائه کند.

بنا به گفته مسئولان، چهار محدوده‌ تمرکز در گزارش انگلستان چنین است:
‌ 1- درک نقش دولت در ارتقای کیفیت طراحی معماری و محیط‌های ساخته‌شده
‌2- منافع اقتصادی معماری؛ به حداکثر رساندن رشد اقتصادی انگلستان
3‌- [توجه به] میراث فرهنگی و محیط ساخته‌شده
‌ 4- ترویج آموزش و پرورش، مهارت و توسعه

این چهار محدوده مطمئنا برای موفقیت در پوشش دادن همه مسائل مشابه در سیاست معماری دانمارک، کافی است؛ اما [با در نظر گرفتن] بقیه گرایش‏ها در دولت، ظاهرا شاهد رفتاری دوگانه نسبت به مسائل مربوط به طراحی خوب هستیم. ویزی خود اعتراف می‌کند که: «من پیش‌بینی نمی‌کنم که این گزارش به هرگونه تغییرات قانونی منجر شود». مدتی دیگر مانده تا ببینیم که آیا این بررسی باعث ایجاد تغییرات جالب توجهی می‌شود یا نه.

منبع : همشهری آنلاین
تحریریه معماری آرل