معماری و سینما

نویسنده : تحریریه معماری آرل

تاریخ : يکشنبه , ۱۳۹۲/۱۱/۰۶ ۰۸:۵۷

انسان همواره با هنر معماری درگیر است و در فضاهای معماری زندگی می کند، سینما نیز به عنوان یکی از تأثیرگذارترین هنرها بر انسان شناخته شده است. هر دو هنرهایی هستند که برای تجلی خویش، دیگری را به کار می گیرد. این دو هنر بنابر ویژه گی هایی که دارا هستند، شباهت ها و تفاوت هایی دارند.فضا، زمان، و حرکت نهفته در این دو از مهم ترین عناصری هستند که این دو هنر را به هم نزدیک می کنند. در حقیقت معماری و سینما هر دو به خلق فضا و روح زندگی می پردازند. گر چه که فضای معماری توسط مصالح واقعی خلق می شود، ولی فضای سینمایی فضایی مجازی و خیالی است. هر دوی این فضاها بر انسان و رفتارهای او تأثیرگذار هستند تا آنجایی که می توان از هر دوی آنها در رشد و تعالی انسانی بهره جست.

شهر تاریک:

رابطه سینما و معماری

به گفته درایر معماری همیشه نزدیک ترین خویشاوند سینما بوده است. هر دو از مبانی یکسانی از قبیل زیبایی شناسی بهره می برند. یکی از مهم ترین روابطی که سینما به عنوان هنر با هنرهای دیگر دارد، با معماری است. هر دو به گونه ای با هم درگیرند. هر دو خالق فضا هستند: فضای سینمایی، فضایی خیالی است که عینیت پیدا می کند و در واقع عینیت واقعی نیست، بلکه توهم واقیت است. تصویری است که می تواند در دنیای واقعی وجود داشته باشد و همین ویژه کی است که به پدیده همذات پنداری منجر شود. از سوی دیگر نیز می توان آنقدر تخیلی و دور از ذهن تماشاگر باشد که آن را باور نکند. از سوی دیگر معماری فضای واقعی را بوجود می آورد. فضا برای زندگی بشر. در فضاهای معماری زندگی و حرکت جریان دارد. در حقیقت فضای ذهنی معمار عینیت یافته و نه خیالی، بلکه واقعیت یافته است.

سینما در طول قرن اخیر همسان با تصورات معماری در جامعه گسترش یافته است. شفافیت معماری در سینما همواره مشهود بوده است که بهترین نمونه ی آن پنجره عقبی 1945 اثر آلفرد هیچکاک بوده است. معماری هوشمند بنا با دوربین های مخفی و پنجره های الکتریکی در خدمت زدودن حریم انسانی است. نمونه ی دیگر آن فیلم شهر تاریک 1998 پیرامون جستجوی هویت در فضای معماری می چرخد. جستجو برای هویت شخصی منجر به سفری در شهر معماری آسیب پذیرش می گردد.

پنجره عقبی:

فضا، زمان، حرکت در سینما و معماری
همان گونه که از گفته های بالا برداشت می شود، بنیادی ترین عنصر معماری و سینما فضاست. در سینما فیلم ساز، به طور ذهنی به هدف فضاسازی خود می رسد و در معماری، معمار به فضا عینیت می بخشد. بنابراین فضا در سینما چیزی یکدست و منسجم نیست، بلکه بیشتر به ماده ای سیال شباهت دارد که به هر شکلی تغییر می کند. در صورتی که در معماری لزوماً اینگونه نیست. زمان نیز عاملی کاملاً ادراکی در هنر سینماست و از طرفی در معماری کیفیتی ذهنی دارد.در معماری زمان با حرکت فضا اطفاق می افتد، باید زمان بر بیننده بگذرد و در طی این زمان در فضا حرکت کند – که خود نیازمند گذر زمان است.

بلید رانر

برای مطالعه کامل مقاله، در مورد معماری در این فیلم اینجا را کلیک کنید

اطلس ابر:

برای مطالعه کامل مقاله، در مورد معماری در این فیلم اینجا را کلیک کنید

سرآغاز (Inception)

معماری در سینما

معماری در فیلم جدا از آنکه مستقیم به صورت طراحی صحنه حظور دارد، در تلفیق با عناصر ساختاری سینما جزئی لاینفک از روح سینما گردیده است. معماری در سینما تا آنجا نفوذ می کند که در فیلم های ترسناک اغلب فضاهای معماری حافظه دارند و سرنشینان سعی در زدودن تاریخ خاطره و حافظه بنا از طریق جابه جایی اجزا دارند. تمام اتفاقات ناگوار به مقصر بودن معماری و فضا مرتبط می شود. این موضوع در فیلم درخشش استنلی کوبریک به کرات اطفاق می افتد.

درخشش:

سویینی تاد:

تأثیر معماری

به عقیده لویی کان معماری بنای انسانی است. پر واضح است که کیفیت فضاهای معماری باعث شکل دهی و بروز رفتارهای مناسب یا نامناسب انسان در جوامع امروزی می شود. چنانچه معماری خالق فضا جهت زندگی است و انسان موجودی است که در این فضاها اسیر شده، گریزی ندارد جز آنکه خود را با آن سازگار سازد گرچه نیز خود بخشی از فضاست.

نقش انسان به مراتب در فضای معماری بیشتر و واقعی تر از همذات پنداری آن با صحنه ای از یک فیلم یا نمایش است. بنابراین معماری که مستقیماً با حقیقت زندگی بشر سر و کار دارد، به شرطی که به شیوه ای صحیح به وجود آمده باشد، می تواند به مراتب تأثیرگذارتر باشد. برای نمونه زیر پل ها و کوچه های تاریک و باریک شهرهایی همچون لندن و پاریس، در این دسته جای میگیرند. بنابراین می توان گفت معماری نیز همانند سینما تأثیرگذاری اجتناب ناپذیری بر زندگی و روح بشر دارد. نقش معماران و شهرسازان به عنوان عامل پدیدآورنده ی فضای زندگی بشری در بروز رفتارهای اجتماعی به مراتب بیشتر از فیلم سازان است، ولو به شیوه ای ناخودآگاهانه.