خلیج در اصل زمانی شکل میگیرد که مقدار فراوانی آب تا اندازهای توسط خشکی احاطه شود. آب در این ناحیه نسبت به آبهای اطراف و دریا آرامتر بوده و مکان مناسبی برای لنگر انداختن کشتیها فراهم میشود تا از تغییرات شدید آب و هوایی ایمن باشند. اگر این مناطق به اندازه کافی بزرگ و عمیق باشند آنگاه تبدیل به بندرگاههای طبیعی شده که از اهمیت اقتصادی و استراتژیکی فراوانی برخوردار میباشند. بسیاری از شهرهای بزرگ جهان در یک بندرگاه طبیعی واقع شدهاند. در ادامه شما را با تعدادی از خلیجها و خطوط ساحلی دیدنی و معروف جهان آشنا میکنیم.
خلیج فاندی
خلیج فاندی که در بخش ساحل آتلانتیک کانادا واقع شده، بیشتر به خاطر جزر و مدهایش به شهرت رسیده است. به اعتقاد گروهی نام فاندی تغییر شکل یافته لغت فندو به معنای شکاف است اما گروهی میگویند اشاره به لغت پرتغالی فوندو به معنای قیف است که شاید به دلیل شکل این خلیج باشد. به دلیل ساختار و شکل ویژه این خلیج اختلاف سطح آب بین جزر و مد میتواند تا 16 متر باشد. یکی از بهترین مکانها برای تماشای این جزر و مد صخرههای هوپ ول (Hopewell) است. این صخرهها که خود توسط امواج جزر و مدی شکل گرفتهاند تعدادی برج سنگی میباشند که بوسیله درختان پوشیده شدهاند. پایه این اشکال صخره مانند در طی روز دو مرتبه توسط آب پوشیده شده و زمین آن هنگامی که آب عقب مینشیند قابل مشاهده است.
خلیج بهشتی
این خلیج یکی از دو مکانی است که توسط کشتیهای سیاحتی برای توقف تفریحی در اقیانوس منجمد جنوبی مورد استفاده قرار میگیرد (دیگری بندر نکو است که خلیج کوچکی در شبه جزیره آنتراکتیک واقع در قطب جنوب میباشد). در واقع این خلیج یکی از پر بازدیدترین نقاط اقیانوس منجمد جنوبی میباشد. نام این خلیج در 1920 توسط صیادان نهنگی که در آن حوالی مشغول فعالیت بودند انتخاب شد. این خلیج توسط کوهها و صخرههای یخی بزرگی احاطه شده است. گشت و گذار بین توده یخهای شناور توسط قایقهای بادی زودیاک، بازدید از ایستگاه تحقیقاتی شیلی و عکسبرداری از پنگوئنهای بومی از جمله فعالیتهایی هستند که در خلیج بهشتی صورت میگیرد.
خلیجی از جزایر
این خلیج یکی از معروفترین جاذبههای توریستی کشور نیوزلند میباشد. این ناحیه خوش منظره و بدیع از 144 جزیره، تعدادی خلیجهای مجزا و نیز سواحل ماسهای شگفت انگیزی تشکیل شده است. زندگی دریایی در این خلیج زیبا بسیار غنی است. تعداد زیادی وال، دلفین، نیزه ماهیهای بزرگ و پنگوئن در این ناحیه زندگی میکنند. بدون هیچ اغراقی این جا یکی از بهترین نقاط برای کشتیهای تفریحی، ورزش ماهیگیری بینالمللی و تورهای دریایی و جهانی بوده و به نوعی به مقصد ماهیگیران و گردشگران تبدیل شده است. از لحاظ تاریخی نیز گفته میشود که این خلیج اولین بخش از نیوزلند بوده که اروپاییها در آن اقامت کردند. اولین اروپایی که پایش به این جزیره رسید کاپیتان جیمز کوک بوده است.
خلیج کوتور
این خلیج در جنوب غربی مونتنگرو و در دریای آدریاتیک واقع شده است. خلیج کوتور یکی از زیباترین خلیجهای اروپا به شمار آمده که به اشتباه یک آبدره (شاخه باریک و بلندی از دریا که درون خشکی پیش رفته باشد) تصور میشد ولی در اصل دره رودی است که از آب پر شده است. خط ساحلی این خلیج تعداد زیادی ساحل، اقامتگاههای مخصوص گردشگران و شهرهایی دیدنی همچون ریسان(Risan)، کوتور(Kotor) و پراست(Perast) را در بر میگیرد. این خلیج از دوران باستان مسکونی بوده است. تعداد زیادی کلیسا و صومعه تاریخی در شهر کوتور وجود دارند که مقصد بسیاری از زائرین در طول تاریخ بودهاند از اینروی کوتور از 1979 جزء میراث جهانی قرار گرفته است.
خلیج فنگ نگا
در فاصله 95 کیلومتری از جزیره پوکت (بزرگترین جزیره تایلند و بهشت جزایر گرمسیری) یکی از خوش منظرهترین نواحی تایلند یعنی خلیج فنگ نگا واقع شده است. این خلیج خود از تعدادی خلیج کوچکتر، سردابها و غارهای آبی و نیز تعدادی جزیره آهکی که ارتفاع برخی از آنها به 300 متر میرسد، تشکیل شده است. مشهورترین جزیره این خلیج صخره سوزنی شکلی ساخته شده از سنگهای آهکی است که" کو پینگ کان "نامیده میشود( نام مشهورتر این جزیره جزیره جیمز باند است چرا که بخشهایی از یکی از فیلمهای باند موسوم به مردی با اسلحه طلایی در این جزیره فیلم برداری شده است). عمومی ترین راه برای بازدید از این خلیج استفاده از کایاک است که با کمک آنها میتوان راحتتر به سردابها و غارهای آبی دسترسی داشته و رفت و آمد کرد.
بندر ویکتوریا
این بندر یکی از جاذبههای اصلی گردشگری و جذب توریست هنگ کونگ بوده که بین جزیره هنگ کونگ و شبه جزیره کاولون(Kowloon) در دریای جنوب چین قرار گرفته است همچنین این بندر یکی از شلوغترین بنادر جهان میباشد. این بندر، نمایی تماشایی از آسمانخراشهای جزیره هنگ کونگ در یک سو و خط ساحلی "سیم شا سوی" (Tsim Sha Tsui) در سمت دیگر نشان میدهد. در اینجا تراکم بالایی از قایقهای ته پهن چینی، قایقهای تندرو و کشتیهای بزرگ حمل مسافر و ماشین دیده میشوند. یکی از بهترین راهها برای بازدید از این بندر مسافرت با کشتی مسافربر(اتوبوس آبی) استار است.
بندر جکسون
پورت جکسون بندری طبیعی واقع در سیدنی است که یکی از زیباترین شهرهای جهان محسوب میشود. این شهر دارای صدها خلیج، پناهگاه ساحلی، سواحل و راههای آبی میباشد. این بندر همچنین دو نمونه از زیباترین چشم اندازهای شهر سیدنی را به نمایش میگذارد، ساختمان اپرای سیدنی و دیگری پل بندر سیدنی.
خلیج سن فرانسیسکو
این خلیج در سواحل کالیفرنیا قرار دارد. ناحیه اطراف این خلیج که به نام منطقه خلیج سن فرانسیسکو شهرت دارد دومین منطقه حومهای و پرجمعیت غرب آمریکا محسوب شده و تقریبا 8 میلیون نفر جمعیت دارد. شهر سن فرانسیسکو قطب تجاری- اقتصادی این منطقه به شمار میآید در حال که سن خوزه عنوان پرجمعیت ترین شهر این ناحیه را به خود اختصاص داده است. این خلیج تعداد زیادی جزیره کوچک دارد که از آن جمله میتوان به جزیره آلکاتراز اشاره کرد که تا سال 1963 یکی از مشهورترین زندانهای جهان را در خود جای داده بود. گلدن گیت تنگهای است که این خلیج را به اقیانوس آرام پیوند میدهد و پل معروف گلدن گیت هم روی این تنگه بنا شده است.
خلیج گوانابارا
این خلیج زیبا در جنوب غربی برزیل واقع شده است و توسط جنگلهای گرمسیری، سواحل ماسهای، صخرههایی با اشکال عجیب و بلندیهای کوهستان "سرا دو مارل" (Serra Do Marl) احاطه گردیده است. شهر ریودوژانیرو در همسایگی این خلیج قرار گرفته است. این مکان در اول ژانویه 1502 توسط یک کاوشگر پرتغالی به نام گاسپار دلموس کشف شد که نام ریو دو ژانیرو (رودخانه ژانویه) را به آن داد چرا که تصور میکرد این یک رود بزرگ است. نام گوانابارا از زبان توپی- گوارانی" Tupi-Guarani "گرفته شده است.
خلیج ها لانگ
این خلیج در شمال ویتنام قرار داشته و 120 کیلومتر خط ساحلی دارد و معنای لغوی نام آن خلیج اژدهایان افول کرده میباشد. این خلیج یکی از مشهورترین دیدنیهای کشور ویتنام بوده که از هزاران جزیره کوچک تشکیل شده است. هر یک از این جزیرهها با پوشش گیاهی انبوهی که احاطه شان کرده شبیه به ستونهای سنگی زیبا شده و دورنمای دریایی دلپذیری را شکل دادهاند. بسیاری از این جزیرهها خالی از سکنه بوده و دارای غارهای شگفتانگیز و متعدد میباشند در حالی که برخی دیگر از آنها دریاچههای زیبایی داشته و تعدادی هم دهکدههای شناور ماهیگیران محلی را پوشش میدهند. این خلیج هم جزء میراث جهانی یونسکو قرار گرفته است.
اما نمیشود از تمام این پهنههای آبی صحبت کرد و یادی از خلیج همیشه فارس نکرد. البته آنها از نظر ابعاد قابل قیاس با خلیج فارس نبوده و داستانی کاملا متفاوت دارند ولی در این مجال اندک مختصری به این خلیج نیز اشاره میکنیم.
در 550 پیش از میلاد امپراتوری هخامنشی به عنوان اولین امپراتوری ایرانیان در جنوب غربی فلات ایران پایه گذاری شد. بر طبق اسناد به جا مانده از یونان باستان، منطقه آبی که مرز این کشور را مشخص میکرد به نام خلیج پارس (فارس) شناخته میشد. البته بعدها با کشور گشاییهای صورت گرفته این پهنه آبی در داخل مرزهای ایران آن زمان قرار گرفته و به نوعی جزء آبهای داخلی کشورمان به حساب میآمد. نام خلیج فارس در بسیاری از اسناد و نقشههای کهن موجود میباشد. حتی اعراب هم تا پیش از دهه 60 در نامهها و مکاتبات رسمی از عبارت الخلیج الفارسی (خلیج فارس) استفاده میکردند. اما اخیرا این کشورها به این خلیج عناوین دیگری را منتسب نمودهاند و یا آن را فقط خلیج نام دادهاند؟! در اهمیت اقتصادی، سیاسی و استراتژیکی این خلیج هم که جای هیچ شک و تردیدی نیست چرا که در واقع 30% نفت جهان از این منطقه عبور میکند. خلیج فارس زیستگاه گونههای متعددی از جانداران دریایی از قبیل کوسه، دلفین و لاکپشتهای دریایی بوده و تنوع زیستی قابل ملاحظهای را به نمایش میگذارد. جزایر متعددی در این ناحیه قرار دارند که از جمله آنها میتوان به جزایر قشم، کیش، تنب بزرگ و کوچک، ابوموسی و... اشاره کرد.
منبع : زومیت TOURIPA
مترجم : مریم اصلانی