اصول طراحی سایت پلان معماری و تحلیل آن

تحلیل موقعیت قرارگیری پروژه‌ی معماری، یک فرایند ارزیابی برای مشخصات فیزیکی، روانی و اجتماعی از یک موقعیت خاص است با آرزوی توسعه‌ی یک راه‌حل معماری که زمینه‌های داخلی و خارجی آن را مطرح کرده و بهبود ببخشد.
"برای توسعه‌ی یک پروژه با هر شایستگی، موقعیت آن باید در ابتدا مورد سنجش قرار گیرد."
هر مکانی، منحصربه‌فرد بوده و شامل المان‌های پیچیده‌ی بسیاری همچون موارد زیر خواهد بود: توپوگرافی متفاوت، مسیل‌های آب، درختان، زیستگاه و الگوی آب و هوایی تنها تعدادی از این موارد هستند. تمامی آنچه که بر فرایند طراحی یک معماری و تصمیم‌گیری تأثیر گذاشته و باید نیز تأثیر بگذارند.
تحلیل مناسب این المان‌ها در ابتدا به تعیین قرارگیری ساختمان‌ها، جهت‌گیری آن‌ها، شکل و مصالح شناسی آن‌ها کمک می‌کند، اما بعداً بر ساختار، پایداری و مسیر تدارکات آن نیز تأثیر خواهد گذاشت.
... یک پایه و اساس بسیار حیاتی و نقطه‌ی آغاز بسیار ضروری را برای هر پروژه‌ی معماری فراهم می‌کند.

به دنبال چه چیز باشیم

فهرست ارائه شده در زیر که در فرایند طراحی و ساخت مورد اشاره و رفرنس قرار می‌گیرند، به برخی از فضاهای کلیدی که باید بررسی شوند، تأکید می‌کند و در این میان، مثال‌هایی از چگونگی ارائه مشاهدات تحلیلی از یک منطقه بیان شده‌اند:

1- کلیات

• موقعیت جغرافیایی
• مرزهای منطقه
• موقعیت‌ها و انواع ورودی‌ها
• امنیت منطقه
• ساختمان‌های موجود

2- ساختمان‌های مجاور

• فواصل
• ارتفاع‌ها
• کاربری‌ها
• بومی
• خطوط منطقه
• حق نورپردازی
• محدودیت‌های قانونی
• سطوح سروصدا

3- محدودیت‌های قانونی

• مناطق حفاظت‌شده
• تعهدات و حقوق ارتفاعی
• حریم راه‌ها
• SSSI (منطقه با علاقه‌مندی علمی ویژه)
• فهرست (درجه II، II* و I)
• TPO ها (دستورات حفظ درختان)
• مجوزها و کاربردهای برنامه‌ریزی قبلی

4- دسترسی

• مسیرهای عمومی
• مسیرهای خصوصی
• دسترسی وسایل نقلیه
• دسترسی به پیاده‌رو
• مسیرهای گردش موجود در داخل

5- توپوگرافی

• سطوح
• شیب‌ها
• ویژگی‌ها یا محدودیت‌های کلیدی
• قرار گرفتن در معرض

6- چشم‌اندازها

• چشم‌اندازهای خصوصی به بیرون
• چشم‌اندازهای عمومی به داخل

7- مسیرهای عبور خورشید

• مسیرهای خورشید
• بهره‌گیری از تابش خورشیدی
• سایه‌اندازی

8- الگوهای باد

• جهت باد غالب
• پناهگاه
• قرارگیری در معرض باد

9- اتصالات به حمل‌ونقل عمومی

• اتوبوس
• قطار
• تاکسی

10- درختان و پوشش گیاهی

• TPO ها و گونه‌های حفاظت‌شده
• مناطق محافظت‌شده‌ی ریشه
• موارد موجود برای حذف
• موارد موجود برای حفظ
• مالکیت‌ها

11- بوم‌شناسی

• گونه‌های محافظت‌شده
• نواحی حفاظت‌شده
• اثرات

12- محدودیت‌های منطقه

• قابلیت دید
• نور
• چشم‌اندازها
• همسایگی
• آلودگی
• سیل گرفتگی
• رانش زمین

13- امکانات

• مناطق در معرض یا مورد استفاده
• مناطقی که باید بهبود یابند
• مناطقی که مخفی می‌شوند

14- خطرات

• (خطوط برق، زهکشی، خطوط تلفن، ایستگاه‌های فرعی)
• ساختمان‌های متروک
• کارهای ساختمانی ناتمام

چرا تحلیل مکان مهم است؟

همان‌گونه که قبلاً درک شده است، موفقیت یک پروژه بر پایه‌های روابط آن با موقعیت قرارگیری و فضاهای اطراف آن پروژه استوار بوده است و بنابراین، به طور پیش‌فرض همیشه باید بر اساس مکان و خصوصیات محلی آن باشد.
هر منطقه‌ای دارای جهت‌گیری‌های خورشیدی، چشم‌انداز (خوب یا بد) و اغلب یک شخصیت و اتمسفر بسیار صریح مختص به خود است. هر یک از این مناطق، فرصتی برای تولید یک شیوه‌ی مفهومی با معنی و روشی برای درست کردن شکل، چارچوب، فرم و ماده‌شناسی ساختمان ارائه می‌کنند.
پس از انجام تمامی این مراحل، تحلیل بیشتری در ارتباط با دسترسی‌ها، جهت باد، سطوح تراز منطقه، پوشش گیاهی، موضوعیت محلی، حریم خصوصی، خدمات (از جمله خطوط برق، زهکشی، خطوط تلفن و غیره)، به تثبیت تمامی تصمیمات گرفته شده کمک می‌کنند.
... هدف از تحلیل منطقه نیز همین موضوع است، و اینکه چرا چیزی بیش از تنها کشیدن خطی ساده برای برآورده کردن معیارها است، تمام چیزها باید به فونداسیون باز گردند که قبلاً در طول دوره بررسی برقرار شده است. بنابراین، در زمان نیاز می‌تواند به فراهم آوردن جواب برای پرسش‌های آتی کمک کند.
"طراحی خوب از مفاهیم قوی، ساده و به خوبی برپا شده، تولید می‌شود."

تحلیل منطقه چگونه می‌تواند به کار آید ...

زمانی که الگوهای آب و هوایی منطقه را در نظر می‌گیریم، هدف باید همواره ساختمانی با بهترین دسترسی به خورشید، نور روز و پناهگاه را به دست دهد. این امر می‌تواند از طریق کنترل محاسبه شده‌ی اثرات خورشید، باد و باران، از طریق قرارگیری مناسب بازشوها و خطوط سقف برای فراهم آوردن نور طبیعی، گرما و پناهگاه در طول سال به دست آید.
برای خنک‌سازی یک ساختمان، جهت‌گیری آن می‌تواند طوری باشد تا هوای خنک تابستان به داخل کشیده شده و در داخل ساختمان به گردش در بیاید بنابراین پلان ساختمان باید در محور طولی با جهت باد غالب و ارائه‌ی عمق بیشتر برای سایه افکنی قرار بگیرد.
در طول ماه‌های زمستان، احجام ساخته شده می‌توانند پناهگاهی فراهم کرده و فضاهای خارجی محافظت‌شده‌ای در حیاط ایجاد کنند.
هنگام استفاده از زمینه برای تأثیرگذاری بر مواد، به ساختمان‌های اطراف در همسایگی نگاه کنید. برای مثال، دیوارهای سنگی خشک و فولاد خودحفاظ می‌توانند به عنوان تفسیری مدرن از ساختمان‌های کشاورزی بدون تقلید استفاده گردند.
دیوارهای خاکی متراکم می‌توانند برای نشان دادن وسعت یک منطقه مورد استفاده قرار گیرند و اگر نوع خاک منطقه مناسب باشد، حتی می‌تواند بر روی زمین نیز ساخته شود.
الوار هوازده، روایتی بسیار زیبا از تغییر و کهن شدن به همراه یک مکان را بیان می‌کند.
زمانی که یک منطقه دارای چشم‌اندازهای غالبی است، ساختمان‌ها می‌توانند این چشم‌انداز را با گشادگی چارچوب بزرگی بیان کرده و مناظر و ویژگی‌های کلیدی را برای جلب توجه ویژه انتخاب کنند. یا با حرکت کردن در اتاق‌های مختلف می‌توان مناظر و بنابراین تجربه‌های متفاوتی از زمان‌های مختلف روز را مشاهده کرد که بستگی به چگونگی و زمان استفاده از این فضاها دارد.
این ایده‌ها مختص یک مکان هستند و تنها با داشتن ارتباط، معنی پیدا می‌کنند و این ارتباط از طریق شناخت آن مکان امکان‌پذیر است.

تحریریه معماری آرل
منبع: archisoup.com