تحریریه معماری آرل
امروزه معماری مدرن در مصر رو به پیشرفت است و سعی می شود با استفاده از معماری گذشته مصر ساختمان هایشان را اصیل تر بسازند تا ساختمان ها اصالت و فرهنگ مصر را حفظ کنند. معماران متعددی تاکنون سازه های جدیدی با توجه به معماری مصر گذشته که نشانه های اصلی آن شیب در ارتفاع دیوار ها و ستون های پهن و نزدیک به هم با سقف های تخت است ساخته اند و سعی بر حفظ این ارزش و هنر هستند. ترکیب رنگ طلایی و مشکی یکی از هنر های کشور مصر می باشد که امروزه در دکوراسیون داخلی و نماهای خارجی ساختمان ها استفاده میشود. اگر در معماری جدید مصر دقت کنیم می بینیم که شیشه نقش بسیار پر رنگی را ایفا کرده است.در ادامه بخشی از تاریخچه مصر در دوران باستان و قرن جدید را معرفی نموده ایم.
معماری باستانی مصر
در ساختمان های مصر باستان به دلیل کمبود چوب، یشتر از آجر، سنگ آهک خرد شده، ماسه سنگ و گرانیت استفاده شده است.
مصالح
مصالح سنگی برای مقبره ها، معابد و آجر برای کاخ های سلطنتی، قلعه ها، دیوارهای معابد استفاده می شده است.
مصالح ر‌‌أس هرم، از مصالح بومی آن منطقه مانند:سنگ، شن، ماسه و خشت خام بوده است. مصالح غیر بومی در آن زمان به راحتی قابل دسترس نبوده و این سنگ ها( سنگ آهک سفید از تورا و سنگ گرانیت قرمز از مصر) باید از نقاط دور به صورت قالب تهیه می شده.
شهر تاریخی ممفیس در مصر
یکی از شهرهای که می توان معماری مصر را مورد بررسی قرارد داد شهر تاریخی ممفیس می باشد.اعتقاد به زندگی و جاودانگی پس از مرگ، به شرط سالم ماندن اجسادشان، مهم ترین مورد در باورهایشان بود. فناناپذیر بودن مختص طبقات سلطنتی و اشراف و بزرگان بود و برای خدمت گذاران، تنها امید بندگی برای سرورانشان در جهان ماوراءستارگان وجود داشت.به همین علت اجسادشان را مومیایی می کردند.
شهر تاریخی تب یا تبس
سطح مصطبه از بلوک های سنگ آهکی که از کوه های مجاور نیل به دست می آید، ساخته می شد. این بلوک ها به شکلی عالی و با دقت از سطوح شیب دار بریده شده تشکیل می گردیدند. مصطبه ها از لحاظ کاربردی در واقع برای رسیدن به پایداری طراحی شده بودند، و از لحاظ زیبایی شناسی نیز این پایداری را به شکلی مؤثر القاء می کردند. تکنیک های به کار رفته در این بناها عبارت بودند از ابزار فلزی، علم ریاضیات، سیستم حمل و نقل و نیروی کار ساماندهی شده. همه اینها برای رسیدن به معماری کامل اما ساده طراحی می گشتند.
معبد آمون
معمولاً معبد ها ( که معبد آمون نمونه بزرگ آن است) دارای محوطه بیرونی بودند که به آسمان گشوده می شود، اما ستون های اطراف آنها مانند راهرویی سرپوشیده است. سپس در پی آن دوباره اتاق هایی قرار دارد که پیش تر کاهنان در آن زندگی می کردند و به برنامه ریزی جشن ها می پرداختند. اتاق مرکزی این مجموعه درونی، زیارتگاه یا محل مقدس به حساب می آید. مقدس ترین مکان محلی بود که مجسمه های نیایش در آنجا نگهداری می شد. اتاق های معبد دیدی به سوی محوطه ی درونی داشتند و ستون هایی از نور خورشید که از سوراخ کوچکی در سقف مسطح نفوذ می کردند محوطه درونی را روشن می ساختند. دیوارهای صحن مقدس هیچ پنجره ای نداشتند.علاوه بر این، دیوارهای دوجداره بودند و تمام معبد به وسیله راهرویی امن که سارقان و مردم عادی به آن دسترسی نداشتند، محصور شده بود. تمام ستون ها و دیوارها با تصاویر حجاری شده و نوشته های هیروگلیف، در مدح خدایان و فرعون ها پوشیده شده بود.
هرم ساکارا
طرح، پلان و نما و محیط به زیبایی نقاشی و مجسمه سازی قسمتی از معماری مصر شده اند. در قسمت کوچکی از شمال ممفیس در فلات سنگی جیزه (Giza)گورستانی سلطنتی وجود دارد که از جمله ویژگی های آن می توان به این موارد اشاره کرد: یک ردیف منظم از حیاطهای فرش شده با سنگ بازالت سبز رنگ، ردیف اهرام در اندازه های کوچک و بزرگ، گورهای مصطبه ای برای دفن درباریان، سنگ های تیره و سخت برای تشییع جنازه در معابد، گذرهای زیرزمینی و نوک تیز هرم که به سمت آسمان آبی و ستارگان رفته بود. در این فضا پادشاهان (فراعنه) و همسرانشان، شاهزادگان و شاهدخت ها در میان مبلمان طلایی، با جواهرات گوناگون و انواع ادویه ی معطر دفن شده اند.
معبد زوسر (Zoser)
اهرام سه گانه طی چهار سلسله پادشاهی به وسیله ی سه فرعون ساخته شده بودند که نقش مهمی را در معماری مصر ایفا کردند. هرم، نمادی برای زندگی فرعون و بردگی ابدی بردگان پادشاه بود. بزرگ ترین هرم که در سال 2570 قبل از میلاد مسیح به وسیله ی خئوپس شاخته شد، از نظر تاریخی و زیبایی شناسی بسیار شاخص است. اگر چه کار ایمهوتپ در ساخت هرم پادشاهی زوسر در ساگارا یک انقلاب به شمار می آید، این هرم تنها نمونه ای از مجموعه ی ساگارا بود و اهرام مدوم (Medum) و داشور (Dashur) اوج ترقی اهرام ساخته شده در این سایت است که انسان را متوجه عروج به آسمان می کند. هرم بزرگ (خئوپس) از 25/6 میلیون تن سنگ ساخته شد. ارتفاع هرم بزرگ 480 فوت است و هر طرف قاعده ی مربعی شکل 760 فوت طول دارد. وزن هر قطعه سنگ حدود 5/2 تن است و جرزهای بین سنگ ها یک پنجاهم اینچ (حدوداً 5/0 میلی متر) است.
مقطع هرم خئوپس
اهرام، دلیل اوج قلمرو پادشاهی قدیم به شمار می آیند. ستون های سنگی، تغییرناپذیر و یادآور روزگاری سخت و سال هایی سیاه (سال های هفتم تا دهم امپراطوری فراعنه) هستند. سپس به ناگاه در سال 2000 قبل از میلاد، مصر در تاریخ ظهور کرد. همراه با ظهور پادشاهی میانه، فرعون شهر تب را در 300 مایلی (حدوداً 483 کیلومتری) جنوب ممفیس، پایتخت جدید خود قرار داد. در سال 1370 قبل از میلاد، آمنحوتپ (Amenhotep) چهارمین شهر جدید را در آمارنا (Amarna) در شمال تب ساخت، اما منطقه تبان که استانی وابسته به پایتخت بود، به خاطر مجذوبیتی که داشت حتی تا دو هزار سال بعد هم بر امپراطوری روم تأثیر گذاشت. پس از آن دوران معابد عظیم است.
ورودی هرم منکورع یا منکوریج
مقطع هرم منکورع یا منکوریج
ابلیسک (Obelisk)
این پیشرفت در معماری بر تغییرات مشابهی در زندگی و دین دلالت نمی کند. تدفین و نگهداری از اشیاء برای استفاده در آینده پایه همه ی اعتقادات مردم بود. واقعیت این است که به هر حال این تسخیرناپذیری، پیش از محافظت از مقبره خود را اعلام کرده است. دزدی و سرقت اشیاء مقدس بسیار شایع شده بود، و با وجود این، تمامی ثروت شخص مرده با خودش باید به خاک سپرده می شد. آنجا باید مکانی مقدس و روحانی برای هدایای عرضه شده و عبادت کنندگان وجود می داشت. خلاصه اینکه مقبره می بایست پوشیده و پنهان می بود. در عبادتگاه خصوصی به مکانی درخور توجه بدل گردید ولی با این حال عنصری فرعی بود که در این زمان اهمیت زیادی به خود گرفته بود. شماری از معابد بزرگ امپراطوری تبان که عبادتگاه هایی برای مراسم تشییع جنازه بودند، به مقبره ی فرعون هایی که مقام خدایی داشتند و در اعماق تپه های تبان دفن شده اند، مرتبط است.کارناک (Karnak)
معمولاً معبد ها ( که معبد آمون نمونه بزرگ آن است) دارای محوطه بیرونی بودند که به آسمان گشوده می شود، اما ستون های اطراف آنها مانند راهرویی سرپوشیده است. سپس در پی آن دوباره اتاق هایی قرار دارد که پیش تر کاهنان در آن زندگی می کردند و به برنامه ریزی جشن ها می پرداختند. اتاق مرکزی این مجموعه درونی، زیارتگاه یا محل مقدس به حساب می آید. مقدس ترین مکان محلی بود که مجسمه های نیایش در آنجا نگهداری می شد. اتاق های معبد دیدی به سوی محوطه ی درونی داشتند و ستون هایی از نور خورشید که از سوراخ کوچکی در سقف مسطح نفوذ می کردند محوطه درونی را روشن می ساختند. دیوارهای صحن مقدس هیچ پنجره ای نداشتند.علاوه بر این، دیوارهای دوجداره بودند و تمام معبد به وسیله راهرویی امن که سارقان و مردم عادی به آن دسترسی نداشتند، محصور شده بود. تمام ستون ها و دیوارها با تصاویر حجاری شده و نوشته های هیروگلیف، در مدح خدایان و فرعون ها پوشیده شده بود.
در دامتداد خیابان، ورودی حیاط و محوطه ستون داربه حالت تقارن در یک راستا طراحی شده بود.برای مثال: راهروی اصلی دارای سردرهایی است که بسیاری از آنها ماهرانه و محتاطانه طراحی شده اند. جفت ستون ها از ویژگی های برجسته معبد مصری هستند و در کارناک ارتفاع آنها به 140 فوت می رسد.در کنار توده ی انبوهی از سنگ، شکاف هایی برای تیر پرچم ها- به منظور برافراشتن آنها تعبیه شده است.
مشهوترین معمارن مصری
شاید قدیمی ترین معماری نوین جهانی از سرزمین مصر آمده باشد. ایمهوتپ یکی از معمارن و مهندسین باستانی مصر بود که اساس طراحی و ساخت برخی هرم ها و معابد مصری را پایه گذاری نمود.از معماران عصر حاضر هم می توان به حسن فتحی اشاره کرد.
معماری مدرن مصر
شهر نمایشگاهی مصر کاری از زاها حدید
زاها حدید همراه با شرکت بورو هاپولد (Buro Happold) که شرکت مهندسی مشاور جهانی و بسیار معتبری است شهر نمایشگاهی مصر را مشترکا انجام دهند. مرکز نمایشگاهی قاهره ( که شهرک نماشگاهی به حساب می آید) با مساحت 450000 متر مربع و امکانات بی نظیری برای سالن های همایش و کنفرانس بین مرکز شهر و فرودگاه قاهره قرار گرفته است. از دیگر امکانات این شهرک نمایشگاهی می توان برج اداری، بیزینس هتل و مرکز بین المللی نمایشگاه ها را نام برد.باید منتظر ماند و دید که مصر افتتاح این مرکز را در چه زمانی جشن خواهد گرفت.
طرح جامع بازسازی مدیترانه در بخش سواحل مصر
کتابخانه ملی اسکندریه در قاهره، طراحی توسط گروه معماری Snøhetta
مشهورترین استادیوم فوتبال کشور مصر
استادیوم فوتبال برج العرب با گنجایشی معادل 68 هزار نفر، یکی از مشهورترین و مهم ترین ورزشگاه های مصر به شمار می رود.
تحریره معماری آرل
منبع: Arel.ir