خانه شماره 7
موقعیت: اصفهان، نجف آباد، جنب میدان بسیج، کوچه شهید اسماعلیان، پلاک 7
معمار: آینه
کارفرما: مهدی صالحی، الهه ابراهیم
مصالح: آجر
تاریخ طراحی: ۱۳۸۹
تاریخ ساخت: ۱۳۹۱
مساحت زمین: ۶۰۰m۲
معمار: عاطفه کرباسی، علی سلطانی، علی دهقانی،
عکس: فرشید نصرآبادی
شرکت طراحی: دفترمعماری آینه
خانه شماره 7 در نجف آباد شهر کوچک و سنتی هفتصد ساله ای است که در دوران صفویه و در نزدیکی اصفهان (پایتخت مهم صفویان)، درغالب یک باغ شهر ساخته شد. این شهر به خصوص در دهه ی اخیر در حال پوستاندازی است؛ متأسفانه اغلب تخریب ها بی منطق و بی قاعده و اغلب نوسازی ها بی سلیقه و عجولانه و فاقد ایده های معمارانه است. سیمای معماری شهر بی روح، مرده و نازیبا می شود. خانه های تاریخی رو به تخریب اند و خانه های ارزان و البته بی کیفیت در حال ساخته شدن. اگر معماران و مردم، شهر را نجات ندهند، کم کم به یک شهرک نوساز بی هویت تبدیل می شود که هیچ اثر، خاطره و نشان های از گذشته ی ارزشمند خود ندارد. همراه آرل باشید تا با معماری این خانه زیبا بیشتر آشنا شوید.
مشکل دیگر این است که اغلب کارفرمایان بر این عقیده اند که برای داشتن خانه یا بناهای عالی باید هزینه های زیادی صورت گیرد؛ به همین دلیل به ندرت طرح ها را به معماران می سپارند. ما معماری را در دانشگاه هنر اصفهان آموختیم. بعد از اتمام تحصیلات، گروه معماری مان دفتر خود را در تهران تشکیل داد. اما دلبستگی و تعلق خاطر مان به اصفهان شهری که معماری را در آن و از فضاهای زیبا و تاریخیش آموختیم- موجب شد ارتباط کاری خود را با این شهر و نجف آباد حفظ کنیم. به این ترتیب در شهر نجف آباد از هفت سال قبل با سه هدف کلان دست به کار شدیم: خلق فضاهای شاداب و امروزی، ارزان کارکردن، نگاه به معماری ارزشمند گذشته و تلاش در جهت حفظ آن، از راه بهره گرفتن از ایده هایی که معماری گذشته در اختیارمان می گذارد. ما اولین گروه معماری هستیم که در این شهر به طور جدی فعالیت هایی از جنس معماری (نه ساختمان سازی معمول) داشته ایم و پروژه هایمان در میان مردم و در جوامع حرفه ای به طور قابل قبولی مقبول افتاده است.
زمین خانه ی شماره هفت در حاشیه ی شهر نجف آباد، در محل باغ‌هایی قرار دارد كه یكی پس ازدیگری درحال نابودی، و قربانی گسترش شهرند. آخرین و تنهاباغ باقیمانده ی آن حوالی كه مالك آن اصرار برنگهدار‌ی اش دارد،با درختان بلند و تنومند توت، درست درمقابل زمین پروژه ی ما (شمال کوچه) واقع شده است. ایده ی اولیه ما این بود که خانه پیامی باشد حاوی احترام به باغ. خانه در مقابل درختان باغ، دربدنه ی شمالی خود عقب نشسته و شكافی عمیق درحجم دارد که پلكان دسترسی و ورودی طبقه دوم از آنجاست. در بالای پلکان، طبقه دوم حیاطی دنج قرار دارد که از سوی دیگرش به حیاط اصلی خانه در همكف سرازیر می‌شود و به این ترتیب باغ بیرون خانه به باغ درون خانه متصل می شود. حیاط همكف باغچه‌هایی كشیده دارد ودر دیوار جنوبی آن قاب هایی سبزرنگ تعبیه شده که همچون پنجره‌هایی به باغ های گذشته‌ی این محل كه امروز دیگر نیستند، اشاره می كند.
شكاف نمادین در حجم، از نظر عملکردی هم در هر دو طبقه، فضای داخل را به دو قسمت فضاهای خصوصی (اتاق خوابها و حمام،در بخش شرقی و فضاهای عمومی (آشپزخانه و غذاخوری و پذیرایی) دربخش غربی تقسیم می‌كند. در طبقه همکف، در محل جدا شدن دو عرصه از هم، نشیمن مربع شکل، درمرکزِ هندسی و عملکردی خانه قراردارد. پله های متعددی ازگوشه و کنارخانه برای دسترسی به طبقه ی بالا تعبیه شده، یکی کنار غذاخوری و دیگری دربخش خصوصی که باگذر از کتابخانه ی واقع در نیم طبقه، به طبقه ی بالامی رسد. کارفرما پدر، مادر و دو فرزندند. خواسته آنها در این پروژه این بود که طبقه ی همكف برای زندگی روزانه وطبقه ی بالا برای پذیرایی و اقامت میهمانان باشد. از انجا که این خانواده زیاد مهمان داشتند، خواستند تا فضاهای عمومی خانه با همدیگر ارتباط سیالی داشته باشد.
حیاط بالا پاسخگوی عادت اهالی نجف آباد به خوابیدن روی پشت بام خنک و زیر آسمان پرستاره، در شب های گرم تابستان است که کاملا از دید همسایگان محفوظ و متناسب با اعتقادات مذهبی مردم است. شیشه های وسیع طبقه بالا به این حیاط، با پرده های حصیری بومی ترکیب شده تا فضایی انعطاف پذیر و قابل بستن یا گشودن به این حیاط ایجاد کند. تعدد فضای باز، سهولت دسترسی به آنها و دیدهای وسیع از فضاهای بسته به آسمان به این علت است که مردم این شهرکوچک مقدار زیادی از وقت روزانه ی خود را در خانه سپری می کنند و به فضاهای دلباز و دیدن آسمان عادت دارند. آنها دوست دارند «روی زمین» و «زیر آسمان» زندگی کنند.
تحریریه معماری آرل
منبع : مجله ویلا