چهارشنبه های معرفی کتاب: معماری و راز جاودانگی ، راه بی زمان ساختن

انسان ها در طول دوران حیاتشان فضاهای گوناگونی را تجربه می کنند. دوره های مختلف تاریخی زندگی انسان و فرهنگ های گوناگون انسانی در سراسر جهان، هر کدام برداشت های خاص خود را از فضا داشته و دارند. امروزه همه ی ما می دانیم که هر فرد با تولد و آغاز حضور مادی اش، در فضاهایی با کارکردهای متنوع قرار می گیرد. فضاهایی برای متولد شدن، رشد یافتن، ارضای نیازهای جسمانی و روحی، تربیت، تحصیل، کار، مرگ و… .
 

«عادت کردن» به حضور در چنین فضاهایی در زندگی امروز ما، خصوصیتی است که ما را به سمت بدیهی بودن زندگی در چنین مکان هایی می کشاند. اما سئوال این جاست: آیا فضاهای بیشماری که ما تمام لحظاتمان را در آن ها سپری می کنیم، فضاهایی مناسب برای رفع تمام نیازهای جسمانی و روحانی ما هستند و آیا کسانی که این فضاها را می سازند، می توانند زندگی را با توجه به هر دوره ی زمانی حیات انسانی، در آن جاری سازند؟
 

بی شک در دوره ای که ما در آن زندگی می کنیم، با سادگی، رهایی و پیوندی نزدیک با طبیعت که در ساخت و سازهای دوره های پیشین دیده می شود، بسیار فاصله داریم. گستردگی و پیچیدگی فضاهای امروزی و وجود تعدد تخصص هایی برای ساختن آن ها، انسان ها را به این باور رسانده است که محیط زندگی اشان را نه خود آنها، بلکه دیگران باید برایشان بسازند. این در حالی است که به تعداد انسان ها و فرهنگ ها، تفاوت وجود دارد.
 

کتاب «معماری و راز جاودانگی»، کتابی است که می تواند تا حدودی پاسخی بر این پرسش ها باشد. نویسنده ی کتاب، کریستوفر الکساندر، یکی از نظریه پردازان معماری معاصر است. او در این کتاب با نگاهی انتقادی به معماری معاصر و مدرن، سعی در نشان دادن راهی برای بازگشت به اصالت، سادگی و عمق در معماری دارد. آنگونه که در مقدمه ی کتاب گفته شده است، الکساندر منشاء بی روحی، نا مطلوبی و عدم انسجام در محیط مصنوع دوران جدید را، در پاره پاره شدن حیات آدمی و تقسیم آن به حوزه های متعدد تخصصی می داند. او این نگاه به معماری را با این کتاب آغاز کرد و کتاب های «زبان الگو» ، «تجربه ی اُرِگان» و «ماهیت نظم» را در پی آن منتشر ساخت.
 

کتاب در پنج بخش و بیست و هفت فصل پدید آمده است. شیوه ی نگارش کتاب به گونه ایست که هر فصل مقدمه ای بر فصل بعدی است. که به این ترتیب نویسنده، می تواند ذهن خواننده را مرحله به مرحله در فهم محتوای کتاب جلو ببرد و در آخر روش درست ساختن را آنگونه که انسان به آن نیاز دارد به وی بیاموزد.

بخش های مختلف کتاب به ترتیب و با عناوین: معماری و راز جاودانگی، کیفیت، دروازه، راه و جوهره ی راه تدوین یافته است. در بخش اول نویسنده بر این نکته تاکید می کند که ما به این دلیل که با قواعد و مفاهیمی که امروزه باید برای ساخت بنا و یا شهر از آن ها استفاده کنیم، خو گرفته ایم، به صورت ناخودآگاه به حضور همیشه ی یک سیستم متقاعد شده ایم. در بخش بعدی کیفیت بی نام و الگوهای فضا که به الگوهای زنده و مرده تقسیم می شوند به ما معرفی می گردد. دروازه بخش دیگری است که زبان های الگو و ساختارهایش را برای ما روشن می سازد. دو بخش آخر کتاب شامل راه و جوهره ی راه، مراحلی است که نویسنده سعی در آموختن چگونگی استفاده از کیفیت بی نام و بهره گیری از ساختار منسجم طبیعت برای ساخت زبان الگویی غنی برای ساخت و طراحی مناسبترین فضاها برای زندگی دارد.

نثر کتاب، نثری ساده دارای مفاهیمی عمیق است. مثال های بیشماری که در متن و در فصل های مختلف کتاب آورده شده است، ما را در فهم مطالب یاری می کند.