گردآورنده: پروانه شاه سوار
"معماری یک بازی طولانی است و پیگیری پیشرفت های حرفه ای معماران جوان همیشه جذاب است". شاید تصور شود که بستر معماری ایران، هنوز هم میدان بازی قدیمی هاست. اما در سال های گذشته، حضور معماران جوان مستقل در این عرضه برخی تصورات را دگرگون کرده و معادلات منظم و پپیش بینی شده میدان را بر هم ریخته است. پس در این مصاحبه با معماران سارا کلانتری و رضا صیادیان به گفت و گو نشستیم تا بدانیم چگونه با چالش های معماری مواجه شدند و از مردم، جامعه و حرفه چه برداشتی دارند.
سارا کالانتریان و رضا صیادیان دانش آموخته رشته معماری در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی (1383) هستند، در همان دانشگاه به تدریس دروس طراحی معماری پرداختند و همگام با تدریس، دفتر معماری تداوم پویا را در سال 1384 تاسیس نمودند. از کارهای شاخص آن ها می توان به آپارتمان دستور، آپارتمان دانیال و پروژه برج های دوقلو آیسان اشاره کرد.
- در آغاز اندکی در رابطه با چگونگی سمینارها صحبت کنیم، همان طور که می دانیم سمینارهای تخصصی نسبت به سال های گذشته رشد چشمگیری داشته اند و هر لحظه برگزارکنندگان مختلف همچون دانشگاه ها، مجله های معماری، موسسه های ثبت شده، ثبت نشده و حتی اشخاص حقیقی و... سمینارها و نشست های گوناگون معماری برگزار می کنند. از دیدگاه شما آیا برگزاری چنین برنامه هایی با این رشد روزافزون موجب بالا رفتن ارزش و اعتلای جامعه معماران می شود؟
- مهندس کلانتری: برگزاری چشم گیر سمینارهای معماری به علت افزایش تعداد دانشجویان معماری در سطح کشور است. در جوامعی همچون جامعه ما با میزان بالای دانشکده های معماری و فارغ التحصیلان آن رشته، برپایی رویدادهای زنده و پویا امری ضروری است. در این بین کیفیت عملکرداین گونه برنامه ها بسیار حائز اهمیت است. نکته اینجاست که در بسیاری از این سمینارها و نشست ها تعدادی افراد خاص تکرار می شوند و این اشخاص در همه جا حضور دارند و به این ترتیب در بسیاری از مواقع گفتمان ها تکراری و بدون نتیجه رها می شوند. دیدگاه ها، عقاید و دانش این افراد، همه جامعه حرفه ای ما را در برنمی گیرد. پس لازم است تا چرخش هدفمندی صورت بگیرد؛ تا از وجود و حضور معماران فعال و اساتید پژوهش گر که شاید چندان شناخته شده و معروف نیستند استفاده شود.
- مهندس صیادیان: به سبب نیاز فراوان به گفت و گوی زنده و واقعی در زمینه معماری برگزاری سمپوزیم و سمینار ایده جالبی است و کسانی که با زحمت فراوان در مسیر پرپیچ و خم اعتلای فرهنگ قدم بر می دارند شایسته تقدیر و تشکر هستند، البته در سوی دیگر عده ای نیز از این راه کسب اعتبار و درامد می کنند و تنها به بزرگ نمایی آدم هایی می پردازند که البته موضوع صحبت ما نیستند. اما اگر همه این رویدادها هدف دار و دارای برنامه ریزی بلند مدت باشند به یک جریان ماندگار تبدیل خواهند شد.
اگر نشست ها در فضای مناسب برگزار و هدایت شوند می توانند ارتباط بین مردم و معماران را تقویت کنند. ارتباط بین معماران نیز با نقد و گفتمان تقویت می شود. فکر می کنم با این همه علاقه و عطشی که نسبت به نقد وجود دارد لازم است پیش نیاز آن یعنی گفت و گو در جامعه حرفه ای رواج بیشتری داشته باشد. این گونه گردهمایی ها فضای مناسبی برای گفت و گو هستند.
- شما معمولا در مسابقات معماری شرکت نمی کنید، حتی این اواخر کارهای خود را در بعضی از جوایز هم شرکت نداده اید. دلیل این رویکرد چیست؟
- مهندس کلانتری: در واقع انگیزه ای برای شرکت در مسابقات نداریم. وقتی کارنامه چند سال اخیر را مرور می کنیم می بینیم هیچ معیار مشخصی برای اننخاب کارهای برتر وجود ندارد تا بتوان بر اساس آن برنامه ریزی کرد. این در حالیست که در بسیاری از جوایز و مسابقات خارجی از انتخاب پروژه های برتر می توان به رویکرد و نقطه نظر داوران پی برد. شاید اگر روزی بعضی از دوستانمان جزو هیئت داوران باشند در مسابقات شرکت کنیم! اغلب مسابقات در ایران به صورت عادلانه برگزار نمی شوند. گاها می بینیم اسامی داوران به نام و معتبری پس از برگزاری مسابقه با افراد دیگری جایگزین شده اند در حالی که داوران اعتبار مسابقه هستند. چگونه نام آن ها برای ترغیب بیشتر شرکت کنندگان استفاده شده و سپس اشخاص دیگری به جای آن ها قضاوت می کنند.
- مهندس صیادیان: معیار برخی از جوایز بر پایه رابطه و معیار داوری بر پایه دوستی است، قضاوت هم تابعی از رفاقت است. پس وقتی در این چرخه جایگاهی نداریم بهتر است وقتمان را تلف نکنیم و نیروهایمان را برای امور جدی تر ذخیره کنیم. سرمایه هر معمار، هنرمندی ایده های اوست که دو مرحله درونی و بیرون دارد؛ از طرفی دایره ایده ها محدود است، شما هر روزصبح نمی توانید یک ایده اصیل منحصر به فرد داشته باشید. تا زمانی که ایده خود را در ذهن دارید مالک آن هستید، این همان مرحله درونی است. زمانی که بیان می شود مرحله بیرونی است که دیگر در جهان رها می شود؛ مثل تولید یک نوزاد است که البته توجه و مراقبت احتیاج دارد تا رشد کند و بالغ شود. شکی نیست اگر مسابقه سالم باشد بستر مناسبی برای بیان ایده های خلاقانه و بدیع است. اما اگر قضاوت درست نباشد باعث نا امیدی وسرخوردگی افراد با استعداد می شود. اگر مسابقه به حاشیه برود شما را نیز به حاشیه خواهد برد، این در حالی است که عموما شرکت در مسابقه برای طراحان با استعداد و گمنام می تواند یک سکوی پرتاب باشد. در ایران جوانان نخبه برای یافتن فرصت به مکان دیگری مهاجرت می کنند. در حالی که با جود حجم فراوان ساخت و ساز و پتانسیل های فراوان کشورمان سهم معماران و افراد نخبه در این جریان بسیار ناچیز است.
تحریریه معماری آرل
گردآورنده: پروانه شاه سوار
منبع: فصلنامه طراح شماره 9 نوشته سروش بخت مینو
سارا کالانتریان و رضا صیادیان دانش آموخته رشته معماری در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی (1383) هستند، در همان دانشگاه به تدریس دروس طراحی معماری پرداختند و همگام با تدریس، دفتر معماری تداوم پویا را در سال 1384 تاسیس نمودند. از کارهای شاخص آن ها می توان به آپارتمان دستور، آپارتمان دانیال و پروژه برج های دوقلو آیسان اشاره کرد.
- در آغاز اندکی در رابطه با چگونگی سمینارها صحبت کنیم، همان طور که می دانیم سمینارهای تخصصی نسبت به سال های گذشته رشد چشمگیری داشته اند و هر لحظه برگزارکنندگان مختلف همچون دانشگاه ها، مجله های معماری، موسسه های ثبت شده، ثبت نشده و حتی اشخاص حقیقی و... سمینارها و نشست های گوناگون معماری برگزار می کنند. از دیدگاه شما آیا برگزاری چنین برنامه هایی با این رشد روزافزون موجب بالا رفتن ارزش و اعتلای جامعه معماران می شود؟
- مهندس کلانتری: برگزاری چشم گیر سمینارهای معماری به علت افزایش تعداد دانشجویان معماری در سطح کشور است. در جوامعی همچون جامعه ما با میزان بالای دانشکده های معماری و فارغ التحصیلان آن رشته، برپایی رویدادهای زنده و پویا امری ضروری است. در این بین کیفیت عملکرداین گونه برنامه ها بسیار حائز اهمیت است. نکته اینجاست که در بسیاری از این سمینارها و نشست ها تعدادی افراد خاص تکرار می شوند و این اشخاص در همه جا حضور دارند و به این ترتیب در بسیاری از مواقع گفتمان ها تکراری و بدون نتیجه رها می شوند. دیدگاه ها، عقاید و دانش این افراد، همه جامعه حرفه ای ما را در برنمی گیرد. پس لازم است تا چرخش هدفمندی صورت بگیرد؛ تا از وجود و حضور معماران فعال و اساتید پژوهش گر که شاید چندان شناخته شده و معروف نیستند استفاده شود.
- مهندس صیادیان: به سبب نیاز فراوان به گفت و گوی زنده و واقعی در زمینه معماری برگزاری سمپوزیم و سمینار ایده جالبی است و کسانی که با زحمت فراوان در مسیر پرپیچ و خم اعتلای فرهنگ قدم بر می دارند شایسته تقدیر و تشکر هستند، البته در سوی دیگر عده ای نیز از این راه کسب اعتبار و درامد می کنند و تنها به بزرگ نمایی آدم هایی می پردازند که البته موضوع صحبت ما نیستند. اما اگر همه این رویدادها هدف دار و دارای برنامه ریزی بلند مدت باشند به یک جریان ماندگار تبدیل خواهند شد.
اگر نشست ها در فضای مناسب برگزار و هدایت شوند می توانند ارتباط بین مردم و معماران را تقویت کنند. ارتباط بین معماران نیز با نقد و گفتمان تقویت می شود. فکر می کنم با این همه علاقه و عطشی که نسبت به نقد وجود دارد لازم است پیش نیاز آن یعنی گفت و گو در جامعه حرفه ای رواج بیشتری داشته باشد. این گونه گردهمایی ها فضای مناسبی برای گفت و گو هستند.
- شما معمولا در مسابقات معماری شرکت نمی کنید، حتی این اواخر کارهای خود را در بعضی از جوایز هم شرکت نداده اید. دلیل این رویکرد چیست؟
- مهندس کلانتری: در واقع انگیزه ای برای شرکت در مسابقات نداریم. وقتی کارنامه چند سال اخیر را مرور می کنیم می بینیم هیچ معیار مشخصی برای اننخاب کارهای برتر وجود ندارد تا بتوان بر اساس آن برنامه ریزی کرد. این در حالیست که در بسیاری از جوایز و مسابقات خارجی از انتخاب پروژه های برتر می توان به رویکرد و نقطه نظر داوران پی برد. شاید اگر روزی بعضی از دوستانمان جزو هیئت داوران باشند در مسابقات شرکت کنیم! اغلب مسابقات در ایران به صورت عادلانه برگزار نمی شوند. گاها می بینیم اسامی داوران به نام و معتبری پس از برگزاری مسابقه با افراد دیگری جایگزین شده اند در حالی که داوران اعتبار مسابقه هستند. چگونه نام آن ها برای ترغیب بیشتر شرکت کنندگان استفاده شده و سپس اشخاص دیگری به جای آن ها قضاوت می کنند.
- مهندس صیادیان: معیار برخی از جوایز بر پایه رابطه و معیار داوری بر پایه دوستی است، قضاوت هم تابعی از رفاقت است. پس وقتی در این چرخه جایگاهی نداریم بهتر است وقتمان را تلف نکنیم و نیروهایمان را برای امور جدی تر ذخیره کنیم. سرمایه هر معمار، هنرمندی ایده های اوست که دو مرحله درونی و بیرون دارد؛ از طرفی دایره ایده ها محدود است، شما هر روزصبح نمی توانید یک ایده اصیل منحصر به فرد داشته باشید. تا زمانی که ایده خود را در ذهن دارید مالک آن هستید، این همان مرحله درونی است. زمانی که بیان می شود مرحله بیرونی است که دیگر در جهان رها می شود؛ مثل تولید یک نوزاد است که البته توجه و مراقبت احتیاج دارد تا رشد کند و بالغ شود. شکی نیست اگر مسابقه سالم باشد بستر مناسبی برای بیان ایده های خلاقانه و بدیع است. اما اگر قضاوت درست نباشد باعث نا امیدی وسرخوردگی افراد با استعداد می شود. اگر مسابقه به حاشیه برود شما را نیز به حاشیه خواهد برد، این در حالی است که عموما شرکت در مسابقه برای طراحان با استعداد و گمنام می تواند یک سکوی پرتاب باشد. در ایران جوانان نخبه برای یافتن فرصت به مکان دیگری مهاجرت می کنند. در حالی که با جود حجم فراوان ساخت و ساز و پتانسیل های فراوان کشورمان سهم معماران و افراد نخبه در این جریان بسیار ناچیز است.
تحریریه معماری آرل
گردآورنده: پروانه شاه سوار
منبع: فصلنامه طراح شماره 9 نوشته سروش بخت مینو