شنبه های نگاه آرل به تهران: مدرسه فیروز بهرام

تحریریه معماری آرل

دبیرستان فیروز بهرام یکی از قدیمی ترین ساختمان های آموزشی شهر تهران می باشد که در خیابان میرزاکوچک خان قرار گرفته که از جنوب به خیابان جمهوری محدود می شود. با توجه به محدودیت های موجود، ورودی ساختمان در ضلع شرقی بنا واقع شده که فقط از خیابان میرزاکوچک خان قابل تردد می باشد. دبيرستان فيروزبهرام از دهش رادمنش بهرامجي بيکاجي به يادگار از فرزند روانشادش فيروز که در آغاز شهريور 1274 خورشيدي برابر 22 آگوست 1895 ميلادي در بمبي زاييده شده و در هشتم ديماه 1294 برابر 29 دسامبر 1915 جهان را بدرود گفته است.

دبيرستان فيروزبهرام در 18 ارديبهشت 1311 خورشيدي بر روي زمين انجمن زرتشتيان پايه گذارده شده و به سرپرستي نيک‌انديش اردشير کيامنش و به رهنموني و دستياري ارباب کيخسرو شاهرخ آغاز شده، و در دوم ديماه 1311 خورشيدي گشايش يافته است. سایت مدرسه بر روی زمین مستطیل شکل واقع شده که از شمال به معبد زرتشتیان (آدریان)، از جنوب به مراکز تجاری، از شرق به دبیرستان دخترانه کوشش ارامنه و از غرب به منازل مسکونی منتهی شده است. 

سردر ساختمان نقش با شکوهی و قدیمی روی کاشی تذهیب شده که با خط زیبایی عبارت "فیروز بهرام" بر روی آن نقش بسته است. کمی بالاتر از این نوشته تصویر زیبای فَروَهر قرار گرفته و عبارت "پندار نیک، گفتار نیک، کردار نیک" به چشم می خورد. هنگام ورود به مدرسه سنگ مرمرینی که در سینه دیوار مشرف به حیاط جای گرفته جالب توجه است. بر روی این سنگ خلاصه ای از تاریخچه مدرسه حک شده که ما پیش تر آنرا در پاراگراف بالا برای شما قرار داده ایم. به طوری که از این سنگ نوشته مشخص است، شادروان بهرامجی از خیرین بزرگ پارسیان محسوب می شده که به یاد فرزند ناکامش فیروز این بنا را برای انجمن زرتشتیان به یادگار گذاشته است. 

دبیرستان فیروز بهرام توسط "جعفرخان معمار باشی" روز جمعه دوم دی ماه 1311 خورشیدی با حظور جمعی وزرا و بزرگان کشور افتتاح گردید. طرح بنا یکی از زیباترین نمونه های معماری تهران به شمار می رفته که در دوره رضا خان اجرا شده و با تأثیرپذیری از بناهای شهربانی و بانک ملی به طراحی شده است. دو بنای شهربانی تهران و بانک ملی با تأثیرپذیری از تخت جمشید طراحی شد اند که این کانسپت ها تأثیر زیادی روی مدرسه فیروز بهرام داشته اند. سنگ بنای این ساختمان در مدت کمتر از 9 ماه ساخته با حظور رابیندرانات تاگور و دینشاه سلیستر رئیس انجمن زرتشتیان بمبئی و بعضی از وزرا نهاده شد. 

تحریریه معماری آرل
گزارش: مسعود فلاح نرگس و مهرداد نجیب زاده
با تشکر از مسئولان و گروه هماهنگ سازی مدرسه فیروز بهرام