چهارشنبه های معرفی کتاب: تفکر معمارانه: فرآیند طراحی و چشم خیال اندیش

تحریریه معماری آرل

تفکر معماری در ابتدا یک تفکر غیر کلامی است و این موضوع اهمیت بسیار زیادی دارد؛ چرا که بیشتر تفکرات روزمره ما کلامی هستند. ما عادت کرده ایم که به ویژه در هنگام ایجاد ارتباط آگاهانه، از کلمات استفاده کنیم؛ اما در سطوح پایین تری از آگاهی، زبان بدن کاربرد بیشتری دارد و آموزش تقویت کننده این الگو است؛ اما واضح است که به لحاظ مجازی نمی توان یک بحث معین را به جز استفاده از الگوی کلامی انجام داد. فرآیند طراحی در معماری از جمله مباحثی است که به سرعت با برنامه دهی در معماری اشتباه گرفته می شود. در حقیقت زمانی که صحبت از فرآیند طراحی می کنیم به مرحله ای پیش تر و فراتر از برنامه دهی توجه داریم. اگربر مبنای یک تئوری شهیر در هنر، آن را «بازنمایی» و در واقع بازنمایی از یک امر معنوی تلقی کنیم، آنگاه در می یابیم که فرآیند طراحی از لحظه درک امر معنوی آغاز شده است و تجسد بخشیدن به یک امر معنوی در حقیقت کاری است که هنرمند انجام می دهد.
امر معنوی فاقد فرم است و هستی برای ما انسان ها بدون فرم غیرقابل تامل و تفکر است. گذر از یک مرحله بدون فرم به یک مرحله ای که اولین جوانه های فرم در ذهن شکل می گیرد در حقیقت شروع فرآیند طراحی است. مرحله ای که آن را گذر از خلق پره کانسپت (پیش انگاره) به کانسپت (انگاره) می نامیم. بر این مبنا، پیش انگاره، فاقد فرم و انگاره، دارای فرمی اولیه است. در این مرحله است که نوع اثر هنری و سبک آن همزمان شکل می گیرد.
اگر نگوییم عموم کتاب هایی که در حوزه هنر معماری عنوان «فرآیند طراحی» را بر خود گذاشته اند، باید گفت عمده آنها به موضوع برنامه دهی می پردازند و نه نگاه فرایند طراحی از دیدگاهی که مطرح شد. نقض این عمومیت را برای اولین بار با مطالعه کتاب حاضر اثر مایکل براون به زیبایی می توان یافت. کتاب حاضر تاملی است بر فرایند طراحی بر پایه منطق انتقادی کارل پوپر فیلسوف اتریشی- انگلیسی قرن بیستم که از غیر مادی ترین فرایند های شکل گیری پری کانسپت آغاز می شود و تا مسائل کاملا مادی، مانندی مصالح و سازه و نور، در یک پروسه شناخت و تولید، در فرایند طراحی ادامه می یابد.
آنچه این کتاب را متمایز می سازد، علاقه اولیه آن به بخشی از نظریه معماری است که لزوم و اهمیت فعل اولیه طراحی را منعکس می سازد. این طرح است که نتیجه نهایی را تعیین می کند؛ اما همواره باید به خاطر سپرد که طرح یک دوره خاص را تداعی می نماید.

تالیف: مایکل براون
ترجمه: دکتر سعید حقیر
تعداد صفحات: 200
چاپ اول: 1395
قیمت: 20000 تومان

تحریریه معماری آرل
منبع: دوهفته نامه طراح