کپی برابر اصل

تحریریه معماری آرل

افشین پرورش کیست؟
عنوان های زیادی به آقای افشین پرورش نسبت داده اند که هم زیباست و هم زشت. مانند تمام منتقدان ادبی و هنری او هم از گزند منتقدان ضربه خورده و تهدید شده، یا تعریف و تمجید قشر بزرگی را پشت سر خود می بیند. بعضی ها او را یک افشاگر، دزدگیر یا مچ گیر نامیده اند، بعضی ها یک قهرمان و برخی دیگر عقده ای. ما هیچ گونه قضاوتی در مورد شخصیت آقای پرورش انجام نمی دهیم، چون او را به شخصه ندیدیم و با هم صحبت نکرده ایم. هر چند که دوست داریم این امکان صورت گیرد و بیشتر در مورد نحوه فعالیت ایشان اطلاعات صحیح و کامل بدست بیاوریم. وی در نیویورک زندگی می کند و پیش تر در ایران دانشجوی رشته عکاسی بود. این مطلب ما بیشتر به شیوه فعالیت و ارائه کپی های ادبی و هنری که آقای پرورش در صفحه اینستاگرام خود قرار داده پرداخته است. کپی هایی که به نام های مهمی در عرصه هنر از جمله آیدین آغداشلو، یغما گلرویی و کارن همایونفر اشاره کرده است.

این یک حقیقت غیر قابل کتمان است که بسیاری از آثار هنری، فلسفی، ادبی، صنعتی و ... ریشه پیدایش خود را از منبعی مربوط به گذشته (خواه گذشته دور یا نزدیک) پیدا می کنند. الهام گرفتن یا تاثیر پذیرفتن از یک اثر، چه بزرگ باشد چه کوچک، چه مشهور باشد چه منکِر امری طبیعی است. به همین دلیل اکثر فعالیت های ما با تأثیرپذیری از مکان، افراد، شخصیت ها، حیوانات و حتی وسیله ای بی جان صورت می پذیرد. اما این تأثیر پذیری می بایست از نمونه ای خام صورت بگیرد. به عنوان مثال اگر یک فرد معمار می خواهد مکانی را طراحی کند باید از فرم و اشکال خالص در طبیعت (که سه تا بیشتر نیست و شامل دایره، مثلث و مربع می باشد) بهره ببرد. کپی کردن عینی یک ساختمان با هر کاربری حتی با اعمال تغییرات جزئی عمل چیپ و بی ارزشی به شمار می رود. حتی کپی کردن می بایست درصد مناسب و به حقی را بطلبد که وجدان شخص کپی کننده را حتی المقدور قلقلک کوچکی دهد.

 قانون کپی رایت در تمام دنیا به صورت جدی اعمال می شود و به راحتی نمی توان از زیر ذره بین آن در رفت. حتی تعرفه ای وجود دارد که درصد معینی برای تاثیر پذیری از یک اثر مشخص کرده است (15 درصد). البته نمونه های زیادی وجود داشتند که از این تعرفه فرار کردند. اما با مشاهده پست اینستاگرام افشین پرورش به این نتیجه می رسیم که میزان کپی آثار هنری در ایران با کل دنیا در صفحه ترازو یک وزن را نشان می دهد. شاید میزان کپی هایی که در ایران صورت بگیرد خیلی بیشتر از کپی در کل دنیا باشد.(صادقانه عنوان کنیم همینطور هم هست). من به شخصه فیلم و سریال های ایرانی زیادی را مشاهده کردم که موسیقی متن فیلم های مشهور هالیوودی را با تغییر چند نُت یا Bit درون کارهای خود جا زده اند و زحمت بردن نام ترانه اصلی یا آهنگساز فیلم را نداده اند. سریال در چشم باد ساخته مسعود جعفری جوزانی و با آهنگسازی حیسن علیزاده از این دسته مجموعه ها به شمار می رود. جایی که آقای علیزاده یکی از آهنگ های زیبای فیلم گنجه رنج (The hurt locker) ساخته کاترین بیگلو و با آهنگسازی مارکو بلترامی و باک ساندرز را با تغییرات جزئی به بخش های مربوط به جنگ در سریال قرار داده است.