گزارش اختصاصی آرل از بازسازی و مرمت مجسمه گریفین چغازنبیل

بسیاری از ما ، بارها میراث تاریخی بازمانده از نیاکانمان را در موزه های مختلف دیده ایم؛ اما اینکه هر یک از این سرمایه های بشری چه مسیری را طی کرده اند تا پس از صدها یا هزاران سال در موزه ها به نمایش درآمده اند ، خود داستانی مفصل است.
در این گزارش، داستان یکی از این آثار کهن کشف شده در چغازنبیل و متعلق به دوران عیلام میانی(هزار و سیصد سال پیش از میلاد) را می خوانیم که به دستان هنرمند خانم "الهام فکری نژاد"، از کارشناسان مرمت آثار تاریخی، طی مدت دو سال مرمت شده است و اکنون در موزه ی "هفت تپه" نگهداری می شود.
مجسمه گریفین ( شیر-عقاب ) از محوطه ی تاریخی چغازنبیل در حفاری های دهه چهل توسط "رمان گیرشمن" باستان‌شناسی فرانسوی یافت شد . این مجسمه احتمالا مانند مجسمه گاو موجود در موزه ایران باستان ( موزه ملی ایران - تهران ) از مجسمه های نگهبان دروازه های معبد چغازنبیل ( زیگورات ) بوده، و در دروازه شرقی قرار داشته است. خانم 'تانیا گیرشمن' در کتاب خاطرات خود نوشته است قطعات زیادی از مجسمه های شیر عقاب یافت شده بوده است اما فقط یک مجسمه از میان آن قطعات را توانسته است پس از ۱۰ سال بازسازی کند. پس از بازسازی این مجسمه توسط خانم گیرشمن ، مجسمه شیر - عقاب برای نمایش در سالن موزه ی  شوش قرار می گیرد و مجسمه گاو به موزه ایران باستان آورده می شود . متاسفانه در زمان جنگ تحمیلی ایران و عراق و در اثر بمباران، دیوار موزه روی این مجسمه می ریزد و مجسمه از قسمت پاها و کمر آسیب می بیند و سالها در مخزن موزه نگهداری می شود.
پس از جنگ در سال ۱۳۶۷ تصمیم به بازسازی مجسمه گرفته می شود. مرمت هایی بر روی آن انجام می شود ولی نا موفق و نا تمام رها می شود.
سال های ۸۸ و ۸۹ پایگاه مطالعاتی چغازنبیل با پیگیری های فراوان  موفق می شوند مجسمه را برای بازسازی از شوش به هفت تپه ( پایگاه ) منتقل کنند و از اردیبشهت ۱۳۹۰ کار مطالعاتی، پاکسازی و بازسازی این مجسمه آغاز شد.


پاکسازی گرد و غبار با برس


پاکسازی با فشار هوا


پاکسازی مرمت های نادرست قبلی


میخ و چسب در پا (مرمت اشتباه قبلی )


پاکسازی چسب و بیرون اوردن میخ


ساخت پایه موقت برای مجسمه


قرار دادن مجسمه بر روی پایه


مجسمه بر روی پایه موقت برای انجام کارهای مرمتی


شکستگی کمر مجسمه که با چسب فراوان پر شده بود و باید چسب اضافی برداشته می شد.


شکستگی بال


پاکسازی چسب های اضافی


یکی از پاها با گچ زیادی پر شده بود و درون آن چند مفتول فلزی قرار داده شده بود که زنگ زده بودند ناچار مرمت کاملا باز شد و پس از بازشدن فقط پنجه باقی ماند.


پا در سه مرحله قالب گیری و بازسازی شد.


قالب گیری یالای پنجه


قرار دادن بخش قالب گیری و وصل به ساق پای مجسمه


بازسازی بال . قسمت بالای بال توسط خانم گیرشمن باز سازی شده بوده است.


پاهای مجسمه قبل از پاکسازی




پای مجسمه که پس از پاکسازی گچ و فلز پنجه از قسمت بالا جدا شد و دوباره با قالب گیری بازسازی شد.


بازسازی پاهای آسیب دیده


بازسازی کمبودهای مجسمه
قابل ذکر است که پیش از بازسازی و قرار دادن پاها در جای خود بلندی مجسمه با اطلاعات زمان گیرشمن در کتاب چغازنبیل و با نرم افزار محاسبه و طراحی شد.


تکمیل پای سمت راست


داخل پاها مفتول های فلزی ضد زنگ قرار داده شد.






این گوش در عکس های پس از بازسازی خانم گیرشمن سالم بود اما در زمان جنگ قسمتی از ان شکسته بود ناچار از روی عکس بازسازی شد.


بازسازی گوش سمت چپ از روی گوش سمت راست


بازسازی منقار از روی عکس مجسمه بازسازی شده خانم گیرشمن


ارماتور بندی پایه زیر مجسمه


مجسمه پس از بازسازی و موزون سازی رنگی

با سپاس فراوان از خانم فکری نژاد که این گزارش را در اختیار گروه آرل قرار دادند.
تحریریه معماری آرل